Sử dụng công cụ vay ký quỹ thế nào để không ăn trái đắng?

Sức mua mà công ty chứng khoán cấp cho nhà đầu tư, hay còn gọi là margin thường được giới đầu tư nhất là các nhà đầu tư cá nhân sử dụng triệt để, nhưng sử dụng như thế nào mới là điều quan trọng. Việc dùng margin không chỉ phụ thuộc vào tính cách người dùng mà còn phụ thuộc nhiều vào thị trường.

Trong giai đoạn tăng trưởng, việc khuyến khích sử dụng margin là hoàn toàn hợp lý, tất nhiên, điều quan trọng nhất luôn là chọn cổ phiếu. Nhưng khi thị trường đến giai đoạn tăng trưởng nóng thì việc cần làm là hạ dần tỷ trọng cổ phiếu trong danh mục, đồng nghĩa với việc hạ dần tỷ lệ vay margin. Trên thực tế rất ít nhà đầu tư làm được điều này mà thường làm ngược lại.

Nhiều nhà đầu tư mua vào cổ phiếu khi giá xuống nhằm mục đích hạ trung bình giá vốn. Nhưng ở giai đoạn thị trường đi xuống, việc sử dụng margin thường sẽ dẫn đến mức thua lỗ vô cùng lớn. Lúc này, sự kỳ vọng vào việc cổ phiếu tăng giá trở lại khiến cho họ không còn đủ tỉnh táo chấp nhận sự thật khi thị trường chính thức bước vào giai đoạn giảm điểm.

Ngay cả khi thị trường không phải giai đoạn sụt giảm nghiêm trọng, nhưng có nhiều cổ phiếu vẫn sụt giảm theo một cách riêng nào đó. Trong quá trình giảm của cổ phiếu, trạng thái rơi vào khủng hoảng hoặc có thể cổ phiếu bị rơi quá sâu vào vùng bắt buộc phải bán (call margin).

Chung quy lại có một vài yếu tố mà nhà đầu tư cần tránh xa để giảm thiểu được rủi ro cũng như có thể tối đa hóa được các lợi ích nhất là khi sử dụng công cụ đòn bẩy tài chính này.

- Thứ nhất: Chọn cổ phiếu. Nguyên tắc là không có cổ phiếu tốt, không có cổ phiếu xấu, chỉ cố cổ phiếu tăng giá hoặc giảm giá. Nhưng để lựa chọn được cổ phiếu để đầu tư, dù thế nào cũng phải tìm hiểu kỹ về doanh nghiệp. Và khi ra quyết định đầu tư, kinh nghiệm quan sát dòng tiền, giao dịch để chọn thời điểm là tiêu chí tối quan trọng.

- Thứ hai: Sử dụng tỷ lệ margin hợp lý và có nguyên tắc. Sử dụng margin với tỷ lệ vừa phải và lựa chọn thời điểm để giải ngân cũng như việc cần hạ tỷ trọng margin khi mức sinh lợi đã đạt được đúng kỳ vọng. Tránh để lòng tham và cảm xúc bị chi phối.

- Thứ ba: Chấp nhận sự thật và cắt lỗ đúng nguyên tắc để bảo vệ tài sản. Không mua trung bình giá và tránh sử dụng margin khi thị trường bước vào giai đoạn giảm.

- Thứ tư: Nên sử dụng margin khi thị trường có dấu hiệu tăng trưởng rõ ràng. Nên mua những cổ phiếu cơ bản, bluechip và có thanh khoản tốt.

- Thứ năm: Tránh việc sử dụng đòn bẩy tối đa. Việc sử dụng đòn bẩy tối đa khi gặp cổ phiếu giảm hoặc thị trường đi xuống thường mang lại thua lỗ lớn.

Cuối cùng đó là có nguyên tắc trong đầu tư và không đánh mất mình trong việc để thị trường chi phối, hoặc bị cảm xúc chi phối; có nguyên tắc trong chốt lời cũng như cắt lỗ.

Như vậy, có thể thấy việc sử dụng margin đúng thời điểm có thể mang lại mức sinh lợi vô cùng lớn. Trái ngược với điều đó, hầu hết nhà đầu tư sử dụng đòn bẫy thường bị thất bại nhiều bởi công cụ này chính là con dao hai lưỡi trên thị trường nhất là khi gặp thị trường giảm. Nhà đầu tư có những nguyên tắc nhất định không những hạn chế được rủi ro mà còn tối đa hóa được lợi ích, nhưng không ít nhà đầu tư thua lỗ lớn vì việc sử dụng margin không đúng thời điểm.