Giá dầu lao dốc, các hãng hàng không hưởng lợi còn hành khách thì không

Rob Britton, một nhân viên có 20 năm thâm niên làm việc cho hãng hàng không American Airlines, hăng hái biện hộ cho các khoản lợi nhuận mà công ty cũ của anh và các hãng hàng không khác ở Mỹ có được.

“Ngành đường sắt không giảm giá vé vì giá dầu diesel rẻ hơn, và taxi ở New York cũng không hạ giá cước vì giá xăng rẻ hơn,” Britton, hiện là một chuyên gia tư vấn hàng không ở Washington nói. Đúng là giá nhiên liệu rẻ, nhưng công ty nào sẽ giảm giá vé khi chi phí giảm?

Khách hàng đã hưởng lợi phần nào từ giá nhiên liệu rẻ nhất trong hơn 12 năm qua, nhưng không nhiều như các hãng hàng không. Theo Rick Seaney, giám đốc điều hành công ty nghiên cứu vé FareCompare.com, mặc dù số tiền trung bình phải trả cho các chuyến đi của hành khách đã giảm, giá vé cơ sở - giá vé được quy định cho mỗi ghế, vẫn gần như không đổi kể từ năm 2014. Trong khi đó, giá nhiên liệu đã sụt giảm tới 70% kể từ đầu năm 2014 đến nay.

Một lý do tại sao giá vé cơ sở lại không giảm là vì sự sụp đổ của giá dầu đã không gây ra tình trạng giảm tốc kinh tế lớn ở Mỹ và vì thế lực cầu không giảm. Các hãng đang tận dụng chi phí giảm để trả cổ tức, mua lại cổ phần, giảm hoặc đảo nợ và tăng công suất.

Những năm tươi sáng

Ngành hàng không đã công bố khoản lỗ tổng cộng 58 tỷ USD trong 9 năm tính đến cuối năm 2009, vì thế “chúng tôi đang cố hết sức để kiếm tiền trong những năm tươi sáng này vì ai biết được điều gì sẽ xảy ra tiếp theo,” Britton, giám đốc điều hành kiêm cố vấn chủ tịch của American Airlines cho biết.

Delta Air Lines, United Continental Holdings, và Southwest Airlines đều công bố lợi nhuận kỷ lục trong năm 2015 và đã tiết kiệm được tổng cộng 7,6 tỷ USD chi phí nhiên liệu. Đây là loại chi phí thường chiếm gần 1/3 chi phí hoạt động của ngành hàng không. Thậm chí các công ty này cho biết họ đáng ra có thể tiết kiệm được nhiều hơn nếu không ký hợp đồng mua nhiên liệu trả trước ở thời điểm giá dầu chưa giảm.

United, Delta và Southwest dự kiến tiết kiệm được khoảng 6,4 tỷ USD phí nhiên liệu trong năm nay, và Hunter Keay, một nhà phân tích của Wolfe Research LLC ở New York dự đoán hành khách sẽ hưởng lợi từ số tiền tiết kiệm này nhiều hơn.

“Tôi đoán rằng các hãng hàng không sẽ chỉ giữ lại 31% trong số tiền có được từ giá nhiên liệu rẻ trong năm 2016,” giảm so với 50% trong năm ngoái, ông nói. “Phần còn lại sẽ được chuyển cho khách hàng dưới hình thức giá vẻ rẻ hơn hoặc để tăng lương cho phi công.” Chi phí lao động và nhiên liệu đang là những khoản chi lớn nhất của ngành hàng không.

Cạnh tranh từ các hãng hàng không giá rẻ như Spirit Airlines đã giúp hạ giá vé trong vài năm gần đây. Theo số liệu từ Airline Reporting Corp., công ty chuyên xử lý vé bán ra giữa các hãng hàng không và công ty du lịch, số tiền trung bình phải trả cho vé bay nội địa vào cuối tháng 12 năm ngoái là 388 USD, mức thấp nhất kể từ tháng 1 năm 2010. Giá vé cao cấp trung bình là 741 USD, mức thấp nhất kể từ tháng 12 năm 2008.

Việc tiết kiệm chi phí nhiên liệu của các hãng hàng không lớn đã giúp họ cạnh tranh được với các hãng hàng không giá rẻ, làm phát sinh cuộc chiến giá vé ở một số thị trường. Hôm 26-1, American Airlines đã yết giá vé khứ hồi đi Dallas-Fort Worth/Miami ở 106,20 USD cho tháng tới trong khi United đưa ra mức giá 276,20 USD cho tuyến Newark, New Jersey/San Francisco.

Theo Bob Harrell ở Harrell Associates, công ty chuyên nghiên cứu giá vé một chiều trên 300 tuyến bay, giá vé cho mục đích du lịch được giảm nhiều nhất là 27% kể từ 28 tháng 12 năm 2015 so với cùng kỳ năm trước. Số vé cho mục đích công tác hoàn lại được đã tăng 3%.

Keay nhận định số tiền giảm trong giá vé của năm 2015 là 6,3 tỷ USD, và năm nay có thể giảm thêm 6,1 tỷ USD nữa. Ông cho biết thêm giá vé có thể giảm từ 5 đến 10 USD trong bốn tháng tới trước khi ổn định trở lại.

Hành khách đang phải trả nhiều phụ phí

Theo một báo cáo gần đây của Hiệp hội Du lịch Doanh nghiệp Toàn cầu ở Alexandria, Virginia (Mỹ), một số khoản tiết kiệm có thể bị mất đi do các hãng hàng không tiếp tục thu thêm phụ phí cho các hạng mục như kiểm tra hành lý, nâng cấp đồ ăn và ghế ngồi. Giám đốc điều hành hiệp hội Michael McCormick cho biết đây là những phụ phí áp dụng cho mọi hành khách lựa chọn dịch vụ hoặc sản phẩm ngoài giá vé cơ sở, mà có thể tăng từ 6,5 tỷ USD trong năm 2014 lên 7 tỷ USD trong năm 2015 trong toàn ngành.

Nhiều hành khách cho biết họ không hề nhận ra sự thay đổi trong giá vé.

“Máy bay lúc nào cũng đông kín người nên tôi chẳng thấy giá vé giảm chút nào,” Kevin Pratt, một nhà tư vấn phân tích cao cấp thường phải bay hai chuyến mỗi tuần. “Tôi thường bay của Southwest Airlines, hãng này có khuyến mãi tốt hơn ở gần như mọi tuyến bay mặc dù giá vé của Southwest Airlines nhing chung cũng đã tăng.”

Giá vé hạng phổ thông sẽ giảm

Theo báo cáo của hiệp hội du lịch doanh nghiệp, giá vé nội địa trung bình sẽ giảm thêm gần 1% trong năm 2016 sau khi đã giảm 5,6% trong năm 2015 so với một năm trước. Theo Expedia Inc., công ty chuyên phân tích dữ liệu trong ngành hàng không, giá vé hạng phổ thông ở Bắc Mỹ sẽ giảm trung bình 5% trong năm nay, tương tự như 10 tháng đầu năm 2015.

Sự gia tăng trong giá dầu và chi phí lao động có thể là những mối đe dọa lớn nhất đối với giá vé. Phi công của United đã đồng ý gia hạn hợp đồng kéo dài hai năm với các điều khoản tăng 13%, 3% và 2% lương trong ba năm vào hôm 22-1. Phi công của Delta cũng đang đàm phán hợp đồng mới. Southwest thì đang thương lượng với các tiếp viên hàng không và kỹ thuật viên và đang chuẩn bị vòng đàm phán mới với phi công.

Tăng 6 USD

Theo Jamie Baker, một nhà phân tích hàng không ở JPMorgan Chase & Co., các hãng hàng không lớn nhất ở Mỹ đã tăng 6 USD trong giá vé nội địa khứ hồi vào đầu tháng này, đợt tăng có phạm vi rộng nhất kể từ tháng 6 năm 2015. Ông lưu ý các hãng hàng không chỉ có tỷ lệ thành công 21% khi nâng giá vé kề từ năm 2013. Các cố gắng của họ thường thất bại khi các hãng như Southwest từ chối tăng giá vé, buộc các đối thủ phải trở về giá cũ để duy trì cạnh tranh.

“Cả nước Mỹ thích ca thán về giá vé,” Harrell nói. Nhưng nếu bạn là một khách hàng cẩn thận và có lịch trình linh hoạt, bạn có thể tìm được vé giá rẻ. Giá vé du lịch rẻ nhất năm nay vẫn còn thấp hơn nhiều so với một năm trước.”