Tăng tuổi nghỉ hưu: Chẳng công nhân nào muốn!

Ngày 29-5, thừa ủy quyền của Thủ tướng Chính phủ, Bộ trưởng Bộ Lao động - Thương binh và Xã hội (LĐ-TB-XH) Đào Ngọc Dung trình bày Tờ trình về dự án Bộ Luật Lao động (sửa đổi) và sau đó Quốc hội (QH) thảo luận tại tổ.

Cần cơ chế linh hoạt về tuổi nghỉ hưu

Dự thảo luật đưa ra 2 phương án tăng tuổi nghỉ hưu: Phương án 1: Kể từ ngày 1-1-2021, tuổi nghỉ hưu của người lao động (NLĐ) trong điều kiện lao động bình thường là đủ 60 tuổi 3 tháng đối với nam và đủ 55 tuổi 4 tháng đối với nữ; sau đó, cứ mỗi năm tăng thêm 3 tháng đối với nam và 4 tháng đối với nữ cho đến khi nam đủ 62 tuổi, nữ đủ 60 tuổi.

Phương án 2: Kể từ ngày 1-1-2021, tuổi nghỉ hưu của NLĐ trong điều kiện lao động bình thường là đủ 60 tuổi 4 tháng đối với nam và đủ 55 tuổi 6 tháng đối với nữ; sau đó, cứ mỗi năm tăng thêm 4 tháng đối với nam và 6 tháng đối với nữ cho đến khi nam đủ 62 tuổi, nữ đủ 60 tuổi.

Thảo luận tại tổ, nội dung này được nhiều đại biểu (ĐB) tranh luận, cho ý kiến với nhiều băn khoăn. ĐB Phạm Khánh Phong Lan (TP HCM) thẳng thắn: "Tăng tuổi nghỉ hưu ảnh hưởng đến công chức, viên chức thôi, chứ chẳng công nhân nào mong muốn vì họ cũng đã làm hết sức rồi" - bà Lan nhấn mạnh.

ĐB Trương Thị Bích Hạnh, Chủ tịch LĐLĐ tỉnh Bình Dương : Đau lòng khi phải đồng tình tăng giờ làm thêm

ĐB Trần Thị Diệu Thúy, Chủ tịch LĐLĐ TP HCM, cũng nêu quan điểm không đồng ý tăng tuổi nghỉ hưu, bởi các lý do Chính phủ đề xuất chưa đủ sức thuyết phục và nếu lấy ý kiến thì không có NLĐ nào muốn tăng độ tuổi lao động. ĐB Trương Thị Bích Hạnh, Chủ tịch LĐLĐ tỉnh Bình Dương, khẳng định qua tham khảo ý kiến, những lao động nữ trực tiếp sản xuất phản ứng gay gắt về đề xuất tăng tuổi nghỉ hưu. Vì vậy, bà Hạnh đề nghị phải có một cơ chế cho lao động nữ được quyền nghỉ hưu ở tuổi 55 và lao động nam được quyền nghỉ hưu ở tuổi 60. Ngoài ra, khi NLĐ cảm thấy không đủ sức khỏe để tiếp tục làm việc thì cần cho họ quyền được nghỉ hưu, dù họ có thể hưởng mức lương hưu thấp, điều mà hiện nay luật chưa cho phép.

Chủ tịch Tổng LĐLĐ Việt Nam Bùi Văn Cường nhấn mạnh tổ chức Công đoàn cơ bản đồng tình với dự thảo. Tuy nhiên, với bộ phận NLĐ trực tiếp không muốn tăng, ban soạn thảo cần tính toán cho hợp lý.

Buộc phải làm thêm giờ

Dự thảo luật cũng quy định mở rộng khung thỏa thuận làm thêm giờ trong các trường hợp đặc biệt: tăng thêm 100 giờ/năm so với hiện hành (từ tối đa 300 giờ/năm lên 400 giờ/năm).

ĐB Ngọ Duy Hiểu, Phó Chủ tịch Tổng LĐLĐ Việt Nam, cho rằng ông đồng ý chủ trương tăng khung giờ làm thêm tối đa lên 400 giờ/năm. Việc đồng tình là vì thu nhập của NLĐ rất thấp, không tăng giờ làm thêm thì không đủ cuộc sống tối thiểu. Thực tế nhiều nơi cũng đang lách luật, có nơi NLĐ đã làm thêm tới 500 giờ/năm. Dù vậy, ông Hiểu đề xuất cùng với tăng giờ làm thêm phải xây dựng phương án trả tiền làm thêm giờ lũy tiến nhằm bảo đảm quyền lợi cho NLĐ. "Chẳng hạn giờ làm thêm thứ nhất 5 USD thì làm thêm giờ thứ 2 phải được trả 6, 7 USD... Lý do, ngoài việc chi phí để NLĐ đầu tư tái sản xuất sức lao động thì thực tiễn đã cho thấy, càng làm thêm nhiều giờ thì nguy cơ tai nạn lao động càng cao" - ông Hiểu biện giải.

ĐB Bùi Văn Cường, Chủ tịch Tổng LĐLĐ Việt Nam : Cần tính toán hợp lý việc tăng tuổi nghỉ hưu Ảnh: Văn Duẩn

ĐB Bùi Sỹ Lợi, Phó Chủ nhiệm Ủy ban Về các vấn đề xã hội của QH, nói ông cũng đồng tình với đề xuất của Chính phủ trong việc nâng thêm giờ làm nhưng chỉ tập trung vào một số ngành nghề như: da giày, dệt may xuất khẩu có tính chất thời vụ mà không diễn ra cả năm.

Trong khi đó, ĐB Trần Thị Diệu Thúy đề nghị nếu muốn tăng giờ làm thêm, phải giảm giờ làm chính thức từ 48 giờ/tuần xuống còn 44 giờ/tuần cho NLĐ, tức là ngày thứ bảy chỉ làm nửa ngày. Nếu muốn NLĐ làm cả ngày thứ bảy thì nửa ngày còn lại chủ DN phải trả thêm tiền và phải trả theo lũy tiến.

Nêu quan điểm về đề xuất tăng giờ làm thêm, ĐB Bùi Văn Cường (Gia Lai) khẳng định đây là nhu cầu thực tế của doanh nghiệp, cũng như mong muốn của một bộ phận NLĐ cần có thêm thu nhập. Vì vậy phải dung hòa điều này. Quan điểm của tổ chức Công đoàn là đồng ý nâng giờ làm thêm. Dù vậy, tiền làm thêm giờ phải trả theo lũy tiến, mục đích là để chủ doanh nghiệp cân nhắc khi quyết định có huy động NLĐ làm thêm giờ hay không và để bảo đảm quyền lợi chính đáng của NLĐ.

"Ngoài ra, chúng tôi cũng đề nghị giảm giờ làm chính thức từ 48 giờ/tuần như quy định hiện hành giảm xuống còn 44 giờ/tuần" - ông Cường kiến nghị.