Tạo động lực mới cho đấu thầu qua mạng
Để đáp ứng nhu cầu áp dụng đấu thầu qua mạng ngày càng tăng, Bộ Kế hoạch và Đầu tư đã ban hành Thông tư số 04/2017/TT-BKHĐT (TT04) ngày 15/11/2017 quy định chi tiết về lựa chọn nhà thầu trên Hệ thống mạng đấu thầu quốc gia. Thông tư có nhiều điểm mới, nổi bật mang tính đột phá so với các quy định hiện hành trong lĩnh vực đấu thầu qua mạng.
Mở rộng phạm vi áp dụng đấu thầu qua mạng
Thông tư liên tịch số 07/2015/TTLT-BKHĐT-BTC của Bộ Kế hoạch và Đầu tư - Bộ Tài chính ban hành ngày 08/9/2015 quy định chi tiết việc cung cấp, đăng tải thông tin về đấu thầu và lựa chọn nhà thầu qua mạng (TT07/2015) và Thông tư 07/2016/TT-BKHĐT ban hành ngày 29/6/2016 quy định chi tiết lập hồ sơ mời thầu, hồ sơ yêu cầu mua sắm hàng hóa đối với đấu thầu qua mạng (TT07/2016) được xem là các thông tư mang tính bước ngoặt trong quá trình triển khai đấu thầu qua mạng trong những năm vừa qua. TT07/2015 và TT07/2016 đã tạo cơ sở pháp lý về quy trình đấu thầu qua mạng và số hóa các mẫu hồ sơ mời thầu gói thầu mua sắm hàng hóa trên Hệ thống mạng đấu thầu quốc gia.
Trên cơ sở đánh giá kết quả triển khai thực tế, tổng kết các thuận lợi, khó khăn vướng mắc của người sử dụng, Bộ Kế hoạch và Đầu tư mới đây đã ban hành TT04, trong đó mở rộng phạm vi áp dụng cho các loại gói thầu mua sắm hàng hóa, xây lắp, phi tư vấn, tư vấn; hình thức đấu thầu chào hàng cạnh tranh, đấu thầu rộng rãi với phương thức một giai đoạn một túi hồ sơ và một giai đoạn hai túi hồ sơ. Như vậy, TT04 cho phép áp dụng đấu thầu qua mạng cho hầu hết các gói thầu quy định trong Luật Đấu thầu.
Thông tư này có hiệu lực sẽ thay thế toàn bộ TT07/2016 và Chương III TT07/2015.
Cung cấp thêm nhiều lợi ích cho bên mời thầu, nhà thầu
Để kịp đáp ứng thời gian có hiệu lực của TT04 vào ngày 01/3/2018, Cục Quản lý đấu thầu, Bộ Kế hoạch và Đầu tư đang khẩn trương hoàn thiện nâng cấp Hệ thống mạng đấu thầu quốc gia. Theo đó, ngoài các nghiệp vụ đã có sẵn như phát hành hồ sơ mời thầu; gửi, nhận hồ sơ dự thầu qua mạng, Hệ thống sẽ cung cấp thêm các chức năng làm rõ hồ sơ mời thầu, hồ sơ dự thầu trực tuyến theo đúng hướng dẫn tại TT04.
Hiện nay, nhà thầu tham gia đấu thầu qua mạng chỉ được nộp hồ sơ dự thầu một lần và không được áp dụng thư giảm giá. Nhà thầu muốn rút hồ sơ dự thầu điện tử phải gửi văn bản xin rút đến bên mời thầu trước thời điểm đóng thầu. TT04 ra đời sẽ cho phép nhà thầu có thể rút hồ sơ dự thầu trực tuyến và nộp lại trước thời điểm đóng thầu. Bên cạnh đó, nhà thầu hoàn toàn có thể đưa ra tỷ lệ giảm giá vào đơn dự thầu trước khi nộp.
Theo kinh nghiệm triển khai đấu thầu qua mạng trên thế giới và dự đoán tình hình trong thời gian tới khi các vấn đề về pháp lý và hạn chế về mặt kỹ thuật của Hệ thống được gỡ bỏ, số lượng các nhà thầu tham gia đấu thầu điện tử sẽ tăng lên nhanh chóng do các lợi ích về tính cạnh tranh, công bằng, minh bạch của đấu thầu qua mạng đem lại.
Điều này sẽ đặt ra các vấn đề về việc kéo dài thời gian đánh giá hồ sơ dự thầu điện tử nếu phải thực hiện đánh giá toàn bộ hồ sơ dự thầu của các nhà thầu như cách làm truyền thống. Để giải quyết vấn đề này và giảm thủ tục hành chính, rút ngắn thời gian trong quá trình lựa chọn nhà thầu, TT04 quy định 02 quy trình đánh giá hồ sơ dự thầu.
Theo đó, nếu trường hợp không có ưu đãi, bên mời thầu có thể chọn nhà thầu có giá thấp để đánh giá tính hợp lệ, năng lực kinh nghiệm, đề xuất kỹ thuật và mời vào thương thảo hợp đồng nếu phù hợp. Như vậy, việc có nhiều nhà thầu tham gia các gói thầu điện tử sẽ làm tăng tính cạnh tranh về giá và chất lượng sản phẩm cho bên mời thầu nhưng không làm chậm thời gian lựa chọn nhà thầu.
Tạo động lực mới cho việc áp dụng đấu thầu qua mạng trong năm 2018
Theo số liệu thống kê từ Trung tâm Đấu thầu qua mạng quốc gia, tỷ lệ đấu thầu qua mạng trong năm 2017 tính đến thời điểm này chiếm khoảng 11% các gói thầu thuộc phạm vi áp dụng theo lộ trình. Mặc dù có những chuyển biến rất tích cực so với năm 2016 nhưng vẫn chưa đáp ứng chỉ tiêu quy định trong lộ trình là áp dụng đấu thầu qua mạng tối thiểu 30% các gói chào hàng cạnh tranh và 15% số lượng các gói thầu quy mô nhỏ đấu thầu rộng rãi, đấu thầu hạn chế.
Trong quá trình triển khai đấu thầu qua mạng, việc chưa có các mẫu hồ sơ mời thầu qua mạng cho các gói thầu lĩnh vực xây lắp, phi tư vấn gây trở ngại, khó khăn cho các bên mời thầu trong việc tổ chức đấu thầu trên Hệ thống mạng đấu thầu quốc gia. TT04 được đánh giá sẽ tạo động lực mạnh mẽ để tăng tỷ lệ áp dụng đấu thầu qua mạng trong năm 2018 trên phạm vi cả nước.
Để TT04 đạt được kỳ vọng và sớm đi vào cuộc sống, Trung tâm đấu thầu qua mạng quốc gia, Cục Quản lý đấu thầu, cơ quan trực tiếp quản lý và vận hành Hệ thống mạng đấu thầu quốc gia sẽ đẩy mạnh công tác tuyên truyền, tập huấn cho các bên mời thầu, nhà thầu để nắm bắt được các quy định pháp lý và kỹ năng thực hiện đấu thầu qua mạng theo quy định của Thông tư mới.