'Tay chơi mới' đến từ ASEAN: Vào BRICS chưa đầy năm, phân bổ ngay 1 tỷ USD

Tờ Daily News (Tanzania) ngày 24/12 đưa tin, Indonesia đã phân bổ 1 tỷ USD cho Ngân hàng Phát triển Mới (NDB) của BRICS, đánh dấu một bước tiến quan trọng đối với nền kinh tế lớn nhất ASEAN trong việc gia nhập BRICS. Indonesia đã chính thức gia nhập BRICS từ tháng 1/2025, tìm kiếm các thị trường thay thế vào thời điểm thuế quan của Tổng thống Mỹ Donald Trump đe dọa khả năng tiếp cận thị trường Mỹ.

Khoản đóng góp này từ Indonesia cho NDB sẽ giúp củng cố cơ sở hạ tầng tài chính của các nền kinh tế Nam Bán cầu, đồng thời hỗ trợ các nỗ lực phi đô la hóa đang diễn ra trên khắp các quốc gia thành viên BRICS.

Indonesia xác nhận khoản đóng góp 1 tỷ USD cho NDB

Bộ trưởng Điều phối Kinh tế Indonesia Airlangga Hartarto đã đưa ra thông báo này trong cuộc họp của Phòng Thương mại và Công nghiệp Indonesia tại thủ đô Jakarta vào đầu tháng này. Indonesia kỳ vọng khoản đóng góp của mình cho NDB sẽ giúp tài trợ cho các dự án phát triển bền vững trong toàn khối, và Jakarta coi đây là minh chứng cho cam kết tăng cường hợp tác giữa các quốc gia đang phát triển.

Bộ trưởng Airlangga Hartarto khẳng định rằng: “Việc Indonesia gia nhập BRICS cũng đồng nghĩa với việc gia nhập NDB, và chính phủ [Indonesia] đã đồng ý cung cấp 1 tỷ USD để đầu tư vào NDB.”

Các nhà quan sát xem động thái này là chiến lược tổng thể của Indonesia nhằm cân bằng các mối quan hệ kinh tế giữa các cường quốc, đồng thời đảm bảo lợi ích từ các thể chế đa phương mới nổi hoạt động bên ngoài khuôn khổ truyền thống do phương Tây thống trị.

Tổng thống Prabowo Subianto - người nhậm chức từ tháng 10/2024 - đang tìm cách đưa Indonesia lên vị thế nổi bật hơn trên trường quốc tế mà không làm thay đổi chính sách đối ngoại không liên kết của nước này.

Ông Prabowo đã tuyên bố rằng Indonesia quyết định gia nhập NDB sau cuộc gặp với Chủ tịch NDB Dilma Rousseff tại Phủ Tổng thống Indonesia vào tháng 3/2025.

Trong khi Chủ tịch NDB Rousseff ca ngợi rằng: “Indonesia là một quốc gia quan trọng trong khu vực và trên toàn thế giới.”

Theo Daily News, ngân hàng này có vốn điều lệ 100 tỷ USD và năm thành viên sáng lập (Brazil, Nga, Ấn Độ, Trung Quốc và Nam Phi) hiện đang nắm giữ 94% cổ phần. Các thành viên khác bao gồm Bangladesh, Các Tiểu vương quốc Ả Rập Thống nhất (UAE), Ai Cập và Algeria góp vốn điều lệ dao động từ 1,04% đến 2,24%.

Tính đến nay, NDB đã tài trợ khoảng 39 tỷ USD, phân bổ cho 120 dự án trong lĩnh vực cơ sở hạ tầng giao thông, năng lượng sạch và phát triển bền vững.

Những thách thức của quá trình phi đô hóa

Daily News đưa tin, xu hướng phi đô la hóa đang ngày càng mạnh mẽ ở các nước thành viên BRICS, mặc dù những lợi ích quốc gia khác nhau đã hạn chế thành quả đạt được. Kế hoạch của khối là giảm thiểu sự phụ thuộc vào đồng đô la Mỹ (USD) bằng cách tăng cường thanh toán giao dịch thương mại bằng nội tệ và tạo ra các hệ thống thanh toán thay thế.

Ví dụ điển hình là Trung Quốc và Nga, nơi phần lớn giao dịch thương mại song phương được thực hiện bằng nhân dân tệ (CNY) và rúp (RUB) thay vì USD. Tuy nhiên, USD vẫn là đồng tiền quan trọng nhất trên thị trường tài chính toàn cầu vì nó được sử dụng cho khoảng 90% giao dịch ngoại hối và khoảng 48% thanh toán SWIFT tính đến năm 2024.

Mặc dù nhiều ngân hàng trung ương đang đa dạng hóa dự trữ của họ, giảm bớt lượng USD đang nắm giữ, nhưng Ngân hàng Dự trữ Ấn Độ thậm chí còn giải thích rằng việc phi đô la hóa không phải là mục tiêu của Ấn Độ như một phần của tư cách thành viên BRICS.

BRICS đã chịu áp lực từ động thái phi đô la hóa, với việc Tổng thống Mỹ Trump đe dọa áp đặt thuế quan ít nhất 100% đối với các nước BRICS nếu họ tiếp tục kế hoạch về một đồng tiền chung.

Do những mối đe dọa này, Tổng thống Brazil Luiz Inacio Lula da Silva đã loại bỏ khái niệm đồng tiền chung khỏi chương trình nghị sự năm 2025 trong nhiệm kỳ Chủ tịch BRICS của nước này.

Đa dạng hóa các mối quan hệ kinh tế của Indonesia

Daily News nhận định, việc Indonesia đóng góp 1 tỷ USD cho NDB là một trong những bước đi nhằm đa dạng hóa các mối quan hệ kinh tế của nước này. Đối với các nền kinh tế Nam Bán cầu, việc này giúp củng cố cấu trúc tài chính thay thế và cung cấp khả năng tiếp cận nguồn vốn mà không cần tuân thủ các điều kiện chính sách mà các tổ chức do phương Tây dẫn đầu thường áp đặt.

Việc phân bổ nguồn vốn cũng mang lại cơ hội tài trợ cho 77 dự án chiến lược quốc gia của Indonesia, bao gồm phát triển cơ sở hạ tầng, cải thiện kết nối kỹ thuật số, và các dự án chuyển đổi năng lượng.

Mặc dù có những trở ngại lớn đối với việc phi đô la hóa hoàn toàn, chẳng hạn như sự hiện diện dai dẳng của USD trong giao dịch thương mại và thiếu nhất quán trong cách tiếp cận giữa các thành viên BRICS, nhưng sự phát triển của khối và sự tham gia của Indonesia trong đó là một dấu hiệu cho thấy mối quan tâm ngày càng tăng của các nước đang phát triển hiện nay đối với việc phát triển các cơ chế tài chính toàn cầu cân bằng hơn.