Thói quen cực xấu nhưng khó bỏ từ trẻ đến già đều mắc đang khiến người Việt "phá" lá gan

Suy gan vì tự ý uống thuốc

Trung tâm Chống độc, Bệnh viện Bạch Mai Hà Nội thường xuyên tiếp nhận các trường hợp bị ngộ độc paracetamol vì tự ý mua thuốc về uống. Ví dụ như trường hợp của ông N.V.L. 61 tuổi, Hải Dương toàn thân vàng như nghệ, người gày gò phải cấp cứu nặng vì suy gan.

Theo người thân cách đây nửa tháng ông L. có dấu hiệu cảm cúm, sốt nhẹ nên ra hiệu thuốc mua thuốc về uống. Ông L. uống trong thời gian dài. Vì không biết mình bị tăng men gan nên khi uống thuốc đã khiến cho gan bị tổn thương nặng. Các bác sĩ tại đây cho biết với tình trạng sử dụng thuốc bữa bãi như hiện nay thì tình trạng suy gan, suy tạng do thuốc còn tăng lên nhiều.

Mới đây, Trung tâm Sản nhi, Bệnh viện Đa khoa Phú Thọ cũng cấp cứu một trường hợp bệnh nhi suy gan nặng do ngộ độc paracetamol. Cháu bé bị sốt nên mẹ lấy paracetamol viên sủi dành cho người lớn để cho bé uống.

Sau khi uống thuốc cháu bé có hiện tượng li bì và đưa vào viện cháu bị suy gan nặng. Dù phải lọc máu nhưng tình trạng vẫn rất nguy kịch.

Paracetamol là thuốc thông dụng nhưng lạm dụng có thể nguy hiểm.

Tại Bệnh viện Nhi trung ương, các bác sĩ cũng thường xuyên tiếp nhận các bệnh nhân bị ngộ độc paracetamol do thói quen sử dụng thuốc bữa bãi hiện nay đang xảy ra phổ biến ở nước ta.

Theo TS Lê Ngọc Duy – Phụ trách khoa cấp cứu, Chống độc của Bệnh viện Nhi trung ương cho biết tại khoa đã có trường hợp trẻ tử vong do ngộ độc paracetamol.

Bác sĩ Duy cho biết hiện nay paracetamol là loại thuốc phổ biến, không cần kê đơn và có thể mua thoải mái ở ngoài hiệu thuốc. Chính vì thế nhiều người tự ý mua về uống nếu thấy có dấu hiệu sốt, đau đầu, cảm cúm… vì tác dụng giảm đau, hạ sốt nhanh và sử dụng được cả cho trẻ nhỏ nên phụ huynh cứ mua về dùng và ít người đọc tác dụng phụ và hướng dẫn sử dụng của thuốc này.

Bác sĩ Duy cho biết có những cháu bị sốt được cha mẹ cho uống hạ sốt 3,4 loại và trong thành phần thuốc nào cũng có paracetamol nên dẫn tới quá hàm lượng ngộ độc paracetamol. Nhiều người cho rằng dùng viên đút hậu môn không gây ngộ độc nên cũng vượt quá hàm lượng.

Vì sao gan hủy hoại?

Hiện nay, việc sử dụng thuốc vô tội vạ đang là gánh nặng cho lá gan của mọi người. PGS Nguyễn Hữu Đức – Giảng viên khoa Dược trường đại học Y dược, TP.HCM cho biết khi sử dụng paracetamol quá liều, người bệnh thường có biểu hiện của trẻ khi ngộ độc thuốc có thể xuất hiện trong 24 giờ.

Suy gan vì tự ý uống thuốc

Tuy nhiên, biểu hiện đó thường gắn với bệnh chính của trẻ với các dấu hiệu thường là rối loạn đường tiêu hóa như tiêu chảy, nôn, da xanh, ngủ li bì. Nếu bệnh nhân không được đưa đến viện cấp cứu thì sẽ bị tổn thương gan. Bệnh nhân có thể bị đau vùng hạ sườn, vàng da, vàng mắt…

Sau 72 giờ, triệu chứng của gan nặng thêm dẫn đến suy gan, rối loạn tri giác, hạ đường huyết, suy thận, rối loạn đông máu.

Theo Đức khi uống paracetamol quá liều thì gan là bộ phận chịu trận nặng nhất. Paracetamol đi vào đường tiêu hóa hấp thụ vào máu làm giảm đau, hạ sốt, còn lại được chuyển hóa ở gan.

Tuy nhiên, tại gan paracetamol có chuyển thành chất rất độc có tên N-acetyl benzoquinonimin, để biến chất này thành không độc, gan sẽ phải dùng chất sinh học do nó tạo ra có tên glutathion để chuyển hóa tiếp chất rất độc thành chất cuối cùng không độc và đào thải nó theo nước tiểu.

Nhưng khi lượng paracetamol quá liều gan sẽ không thể nào sinh ra glutathion được khiến chất độc tồn lại trong gan gây hoại tử tế bào gan, hôn mê gan. Nếu không được điều trị kịp thời sẽ tử vong.

Khi sử dụng paracetamol, PGS Đức khuyến cáo không dùng kéo dài trên 10 ngày ở người lớn, 5 ngày ở trẻ em.

Liều thông thường hạ sốt cho trẻ là 10-15 mg/kg cân nặng, ngày uống 3-4 lần, và liều tối đa cho trẻ là không quá 60 mg/kg/ngày. Ở người lớn, mỗi lần uống 500 mg - 600 mg, ngày uống 3 lần, không nên quá 3 gram trong ngày. Đối với những người bị bệnh lý về gan, người già thì hết sức thận trọng khi sử dụng paracetamol. Đặc biệt, khi uống rượu thì không nên sử dụng paracetamol vì cả hai loại này đều gây độc cho gan.