“Lãnh đạo Nhà nước từ nhiệm trước nhiệm kỳ cũng là sự hy sinh“

Bắt đầu từ hôm nay (30/3) đến ngày 12/4, Quốc hội sẽ tiến hành miễn nhiệm và bầu nhiều chức danh Nhà nước, trong đó có 3 vị trí chủ chốt là Chủ tịch nước, Chủ tịch Quốc hội và Thủ tướng Chính phủ. Đây là lần đầu tiên Quốc hội tiến hành kiện toàn nhiều chức danh cấp cao ngay trong nhiệm kỳ.

Trao đổi với báo chí bên hành lang Quốc hội sáng 30/3, đại biểu Quốc hội Dương Trung Quốc (đoàn Đồng Nai) cho rằng, việc sớm kiện toàn nhân sự ngay trong nhiệm kỳ sau Đại hội Đảng XII là phù hợp với đòi hỏi bộ máy sớm đi vào hoạt động một cách có hiệu quả trong công tác đối nội và đối ngoại.

PV: Sau khi miễn nhiệm Chủ tịch Quốc hội, quy trình bầu chọn nhân sự sẽ diễn ra như thế nào, thưa ông?

Đại biểu Dương Trung Quốc: Trước hết phải nói cái khác trong lần bầu những chức danh Nhà nước cao cấp trong nhiệm kỳ Quốc hội này. Bởi thông thường các chức danh này được bầu cho một nhiệm kỳ mới và do một nhiệm kỳ Quốc hội mới.

Chúng ta đã chứng kiến rất nhiều lần có sự thay đổi nhân sự, trước hết là do kết quả của những quyết định trong tổ chức Đảng. Ví dụ như thời kỳ Chủ tịch Quốc hội Nông Đức Mạnh sang làm Tổng Bí thư chuyển giao cho ông Nguyễn Văn An. Trong những trường hợp ấy tương đối đơn giản hơn bởi vì các đồng chí ấy vẫn ở cương vị Uỷ viên Bộ Chính trị.

Nhưng đây là lần đầu tiên 3 chức danh quan trọng nhất của Nhà nước, sau Đại hội Đảng XII không tham gia Ban Chấp hành Trung ương, Bộ Chính trị.

Để kéo dài tình trạng những chức danh cao cấp ấy không có cương vị trong Đảng thì không phù hợp với thiết chế chính trị của ta. Vì thế lần này chúng ta phải làm một lúc 3 chức danh quan trọng. Đây là tình huống phù hợp với đòi hỏi bộ máy sớm đi vào hoạt động một cách có hiệu quả trong công tác đối nội và đối ngoại.

Hơn thế nữa, trong chừng mực nào đó, những người từ nhiệm trước nhiệm kỳ cũng là sự hy sinh. Vì thế thủ tục như đã thông báo có động tác từ nhiệm, rời chức vụ để có cơ sở bầu những người mới. Việc bầu như mọi quy trình khác, bảo đảm sự giám sát của Quốc hội trong việc đánh giá các nhân sự tương xứng với những chức năng được Hiến pháp quy định cũng như những chuẩn mực, tiêu chuẩn.

Nhiều chức danh quan trọng sau khi được bầu phải tuyên thệ trước Quốc hội. Tôi cho đây là những điều cần thiết để tạo ra được yếu tố khiến cho người nhận nhiệm vụ mới không những nhận được vinh dự mà còn ý thức được trách nhiệm của mình.

PV: Lần này sẽ giới thiệu ứng cử viên nữ vào vị trí Chủ tịch Quốc hội, thưa ông?

Đại biểu Dương Trung Quốc: Đây là dấu ấn đầu tiên, là tiền lệ rất đáng mừng. Nhưng tôi lưu ý rằng, nhìn ra thế giới thì nữ làm Thủ tướng, Tổng thống, Bộ trưởng Bộ Quốc phòng từ lâu rồi.

PV: Đại biểu Quốc hội thể hiện vai trò, trách nhiệm của mình như thế nào?

Đại biểu Dương Trung Quốc: Trước hết phải thực hiện đúng luật, không coi đây là vấn đề hình thức. Chúng ta hoàn toàn có quyền giám sát tính chân thật, tính chính xác của những dữ liệu liên quan đến nhân vật ấy và căn cứ vào tiêu chuẩn, kể cả sự tín nhiệm mà chúng ta cảm nhận được trong xã hội, trong quá trình những vị ấy hoạt động.

Tuy nhiên, lần này có thể nói là lần đầu tiên nhiều gương mặt mới được đặt vào vị trí mới, làm cho mọi người hy vọng.

Chúng ta đã trải qua công tác tổng kết, kể cả trách nhiệm cá nhân lẫn bộ máy tổ chức trong bộ máy Nhà nước. Tôi nghĩ rằng để lại nhiều bài học, nhiều di sản, kể cả tích cực lẫn không tích cực, đòi hỏi người kế nhiệm phải gách vác.

Tôi nghĩ đây chính là cơ hội để các vị đặt vào vị trí mới thể hiện năng lực của mình.

PV: Trong báo cáo nhiệm kỳ của Quốc hội, các đại biểu góp ý về nhiều hạn chế, tồn tại. Nhân sự trong nhiệm kỳ mới cần có chuẩn bị như thế nào để tiếp thu và thực hiện tốt hơn?

Đại biểu Dương Trung Quốc: Có 2 yếu tố là cơ chế và con người. Cơ chế nào cũng thông qua con người thực hiện. Đối với tồn tại cần khắc phục, phân tích cho cùng thì một trong những nguyên nhân căn bản là tính trách nhiệm cá nhân chưa được thể hiện rõ kể cả trong cơ chế và con người.

Mong nhiệm kỳ tới sẽ hoàn thiện hơn cơ chế về mặt pháp lý, trách nhiệm cá nhân. Mỗi vị cán bộ ở cương vị của mình, đặc biệt cương vị cao cấp thể hiện trách nhiệm cá nhân. Trách nhiệm ấy thể hiện việc thực hiện hết quyền năng của mình được Luật quy định.

Ví dụ yêu cầu cách chức người không xứng đáng. Chính hiện nay tình trạng luật pháp không đi vào đời sống bởi vì cơ quan hành pháp, thực thi pháp luật không làm hết trách nhiệm của mình, không bị xử lý. Cũng phải nghĩ đến văn hoá từ chức nếu mình không thực thi được.

Ngay việc hiện nay một số vị từ nhiệm trước nhiệm kỳ, thể hiện văn hoá của mình, tự rời bỏ chức vụ vì trách nhiệm chung. Đó là từ chức, được người dân chia sẻ, tôn vinh. Từ chức không thuần tuý là hành vi tiêu cực.

Tôi nghĩ đây chính là cơ hội làm cho nhận thức xã hội cho đến xây dựng cơ chế chính trị và quan trọng nhất là trong ý thức người gánh vác trách nhiệm cũng thay đổi theo sự phát triển.

PV: Vâng xin cảm ơn ông!