Thống kê mới nhất: Hơn 26 nghìn người mắc mỗi năm, đây là ung thư gây tử vong nhiều nhất, 77% ở nam giới

Tại hội thảo khoa học quốc tế chủ đề "Quản lý ung thư trong thời đại mới: Cập nhật những tiến bộ trong chẩn đoán và điều trị ung thư ở Việt Nam và trên thế giới" diễn ra vào hồi tháng 7/2023 vừa qua, một con số thống kê đã được đưa ra khiến không ít người bàng hoàng: Mỗi năm, Việt Nam ghi nhận khoảng 200.000 ca mắc ung thư mới, số tử vong lên đến 82.000 trường hợp. Trong khi tỷ lệ tử vong do ung thư trên thế giới khoảng 59,7%, ở các quốc gia đang phát triển là 67,9% thì tỷ lệ tử vong do ung thư ở Việt Nam là 73,5%, ở mức cao trên thế giới.

Đáng chú ý, ung thư gan đã vượt qua ung thư phổi là bệnh đứng đầu ở Việt Nam với số ca mắc mỗi năm gần 26.500 ca, chiếm 14,5% tổng số ca ung thư (theo Globocan - Cơ quan Nghiên cứu Ung thư quốc tế), trong đó, 77% số ca ung thư gan là nam giới...

Tại chương trình "Hiểu đúng về bệnh ung thư gan" do Bệnh viện K tổ chức, các bác sỹ cho biết, ung thư gan cũng là loại ung thư có số ca tử vong dẫn đầu với 25.272 ca, chiếm 21% tổng số tử vong do ung thư.

Các triệu chứng điển hình của ung thư gan thường không điển hình và dễ bị bỏ qua, vì vậy đa phần người bệnh tới khám, phát hiện bệnh và điều trị khi đã ở giai đoạn muộn, gây khó khăn cho việc chữa trị và gây tốn kém về kinh phí điều trị.

Những dấu hiệu ung thư gan bạn không nên bỏ qua

Nếu nhận thấy cơ thể xuất hiện những dấu hiệu ung thư gan dưới đây, bạn nên đi khám càng sớm càng tốt:

- Mệt mỏi, chán ăn:

Nếu bạn cảm thấy mệt mỏi, chán ăn do hoạt động, làm việc quá sức thì chỉ cần nghỉ ngơi đầy đủ, sức khỏe sẽ nhanh chóng được cải thiện. Tuy nhiên, người bệnh ung thư gan thường mệt mỏi kéo dài, cơ thể không đủ năng lượng và luôn trong tình trạng uể oải, không muốn làm gì. Nguyên nhân rất có thể là do những tế bào gan bị tổn thương khiến chức năng gan suy giảm và gây ra rối loạn chuyển hóa, rối loạn hấp thu dinh dưỡng,...

- Bị sụt cân bất thường:

Nếu đang áp dụng chế độ ăn kiêng, tập luyện với cường độ cao,... việc giảm cân không phải là dấu hiệu bất thường. Tuy nhiên, khi chế độ ăn uống và sinh hoạt của bạn không thay đổi mà cân nặng bị giảm bất thường thì rất có thể nguyên nhân chính là do bệnh ung thư gan.

Người bệnh ung thư gan thường mệt mỏi, chán ăn gây ra tình trạng sụt cân bất thường. Càng ở những giai đoạn muộn thì tình trạng giảm cân càng rõ ràng, nghiêm trọng.

- Vàng da

Đây chính là một trong những biểu hiện thường gặp của ung thư gan. Ngoài vàng da, bệnh nhân còn có thể kèm theo tình trạng vàng mắt. Nguyên nhân gây ra tình trạng này là:

+ Khi Bilirubin trong máu tăng quá mức sẽ biểu hiện bằng tình trạng vàng da và vàng mắt. Nhất là khi ung thư gan phát triển, những tế bào gan bị phá hủy nghiêm trọng thì những biểu hiện này lại càng rõ ràng.

+ Một nguyên nhân khác cũng có thể dẫn đến tình trạng vàng da, vàng mắt là do ống dẫn mật bị tắc. Khi những khối u ngày càng phát triển, dịch mật sẽ tích tụ ngày càng nhiều khiến dấu hiệu ung thư gan sẽ nghiêm trọng hơn.

- Nước tiểu sẫm màu:

Nước tiểu của người khỏe mạnh thường có màu vàng và sáng. Tuy nhiên, khi uống kháng sinh, các loại nước ngọt hoặc tiêu thụ một số thực phẩm, uống ít nước hoặc có chế độ sinh hoạt không khoa học,... nước tiểu của bạn sẽ có thể bị đậm màu hơn bình thường. Nếu điều chỉnh chế độ ăn và thói quen sinh hoạt, tình trạng này sẽ được cải thiện nhanh chóng.

Ở những người mắc ung thư gan, nồng độ Bilirubin cao chính là nguyên nhân khiến nước tiểu sậm màu. Do đó, nếu áp dụng chế độ ăn uống và sinh hoạt khoa học mà vẫn xảy ra tình trạng nước tiểu đậm màu thì bạn nên đi khám sớm.

- Đau hạ sườn phải: Những tổn thương tại gan, nhất là khi những khối u ung thư phát triển có thể gây chèn ép gan và gây đau vùng hạ sườn phải. Vì thế, bạn không nên chủ quan nếu cơ thể thường xuyên có cảm giác đau hoặc sưng ở hạ sườn phải.

- Ngứa: Đây là dấu hiệu của nhiều bệnh lý, đặc biệt là bệnh gan mạn tính, ung thư gan,... Khi gan bị tổn thương, tắc nghẽn ống mật lớn hoặc xảy ra tình trạng ứ mật khiến người bệnh bị ngứa tại nhiều vùng da trên cơ thể.

- Đau bả vai: Có nhiều nguyên nhân dẫn tới tình trạng này, trong đó bao gồm ung thư gan. Theo các chuyên gia, những tế bào ung thư có thể gây kích thích dây thần kinh và dẫn đến đau xương bả vai. Ngoài ra, cơn đau có thể lan rộng ra vùng lưng.

- Đau vùng trên rốn, dưới xương ức: Cơn đau có thể chỉ âm ỉ hoặc dữ dội. Đây có thể là dấu hiệu ung thư gan nhưng cũng có thể là triệu chứng thường gặp của một số bệnh về tiêu hóa.

- Da nhiều mụn: Rối loạn nội tiết tố khiến da mọc nhiều mụn. Đây là biểu hiện thường gặp ở trẻ đang trong độ tuổi dậy thì. Tuy nhiên, khi bị ung thư gan, khả năng thanh lọc độc tố của gan giảm đi, các chất độc tích tụ lại trong cơ thể gây ra mụn, nhất là ở vùng mặt.

Những người cần tầm soát ung thư gan

Những đối tượng có nguy cơ cao cần tầm soát ung thư gan bao gồm:

Người có bệnh về gan và người có tiền sử gia đình mắc ung thư gan 

Những người mắc bệnh viêm gan virus B, C, xơ gan, gan nhiễm mỡ, …hoặc trong gia đình có người mắc ung thư gan rất cần được tầm soát. Đặc biệt, nếu không may mắc viêm gan B,C thể hoạt động thì cần điều trị sớm sẽ tránh nguy cơ biến chứng thành ung thư gan. Bởi virus viêm gan B và viêm gan C là nguyên nhân hàng đầu gây ung thư tế bào gan nguyên phát.

Các bệnh viêm gan do nguyên nhân tự miễn, có thể đi kèm các bệnh tự miễn khác: như đái tháo đường typ 1, Basedow, viêm khớp dạng thấp, Lupus ban đỏ,.... thì cần điều trị các bệnh tự miễn để tránh biến chứng sang gan về sau.

Với người chưa tiêm vaccine phòng virus viêm gan B thì nên tiêm phòng sớm nhất để tránh nguy cơ nhiễm bệnh về sau.

Người béo phì, tiểu đường và uống nhiều đồ uống có cồn 

Trong vài năm gần đây, tỉ lệ người mắc bệnh tiểu đường, béo phì kèm theo ung thư gan trên thế giới đã gia tăng đáng kể. Đường máu và mỡ máu cao, sẽ được tích tụ tại gan, dẫn đến tổn thương thoái hoá các tế bào gan và dẫn tới xơ gan, làm tăng nguy cơ ung thư gan.

Chuyên gia của Bệnh viện K cũng cho biết, rượu bia có khả năng thúc đẩy gen sinh ung thư phát triển nhanh, dẫn đến ung thư sớm. Ngoài ra, rượu còn gây tổn thương các tế bào gan đó là khi uống quá nhiều rượu, chức năng thải độc của gan sẽ bị quá tải, các tế bào gan bị tổn thương trầm trọng, hình thành nên các mô sẹo,xơ, từ đó hình thành các bè gan xơ và ung thư gan.

Ngoài ra những người hay sử dụng các chất kích thích như thuốc lá, café nếu sử dụng với hàm lượng nhiều, trong thời gian dài có thể gây nên các bệnh về gan, trong đó có ung thư gan.

Người ăn thực phẩm nấm mốc

AFLATOXIN trong nấm mốc là loại độc tố gây ung thư gan mạnh nhất hiện nay. Aflatoxin gây ung thư gan bằng cách gây đột biến ở gen p53. Nấm mốc thường xuất hiện ở những thực phẩm bảo quản, lưu trữ trong môi trường nóng, ẩm như gạo, lạc, đậu tương, lúa mì, ngô…

Người hay ăn thịt tươi sống nhiễm sán

Thực phẩm tươi sống không được chế biến kỹ càng (như ăn gỏi) thường chứa nhiều loại sán (sán lá gan lớn, sán lá gan nhỏ…), trong đó có những loại sán khi xâm nhập vào cơ thể sẽ phá hủy gan, gây ung thư gan.

Người lạm dụng thuốc, hoá chất gây tổn thương gan 

Một số thuốc, hóa chất nếu sử dụng hay tiếp xúc trong thời gian dài có thể gây tổn thương cho gan và dẫn tới ung thư gan như: thorotrast (trước đây được sử dụng cho chẩn đoán hình ảnh), vinyl chloride (sử dụng trong công nghiệp nhựa)…

Nhìn chung, ung thư gan hiện nay vẫn là nỗi ám ảnh với nhiều người vì tiên lượng khó hơn các bệnh ung thư khác và đặc biệt đây là căn bệnh đang gia tăng ở Việt Nam. Do đó, cách tốt nhất để phòng ngừa, phát hiện bệnh sớm là khám sức khỏe định kỳ siêu âm gan 6 tháng/lần, đặc biệt là những bệnh nhân có yếu tố nguy cơ cao như xơ gan, viêm gan mạn tính do rượu, viêm gan virus B, C...