Thông qua Nghị quyết về kế hoạch đầu tư công trung hạn giai đoạn 2021-2025

Nghị quyết xác định mục tiêu tổng quát là tiếp tục thực hiện cơ cấu lại đầu tư công và nâng cao hiệu quả sử dụng vốn đầu tư công, giảm tỷ trọng vốn đầu tư công trong tổng số vốn đầu tư toàn xã hội, phát huy vai trò dẫn dắt của đầu tư công, tăng cường thu hút các nguồn vốn đầu tư từ các khu vực kinh tế ngoài nhà nước; tạo chuyển biến rõ nét trong đột phá chiến lược về phát triển hạ tầng, thúc đẩy tăng trưởng và bảo đảm an sinh xã hội; góp phần quan trọng để thực hiện các mục tiêu kế hoạch phát triển kinh tế - xã hội 5 năm 2021-2025.

Nghị quyết nêu rõ về định hướng đầu tư có trọng tâm, trọng điểm, đồng bộ, hiện đại, sớm hoàn thành đưa các công trình đi vào sử dụng, phát huy hiệu quả thực tế; tập trung đầu tư cho các chương trình mục tiêu quốc gia, các dự án quan trọng quốc gia, dự án trọng điểm, có sức lan tỏa cao, có ý nghĩa thúc đẩy phát triển kinh tế - xã hội, nâng cao năng lực cạnh tranh của nền kinh tế, tạo đột phá thu hút vốn đầu tư theo phương thức đối tác công tư; đầu tư công phải bám sát và phục vụ cho việc thực hiện tốt các mục tiêu, định hướng phát triển tại Chiến lược phát triển kinh tế - xã hội 10 năm 2021-2030, Kế hoạch phát triển kinh tế - xã hội 5 năm giai đoạn 2021-2025 của quốc gia, ngành, lĩnh vực, địa phương, quy hoạch quốc gia, vùng, ngành, tỉnh được cấp có thẩm quyền phê duyệt.

Cơ cấu đầu tư bảo đảm hợp lý, hiệu quả giữa các vùng, miền, lĩnh vực, trong đó ưu tiên vốn đầu tư từ nguồn ngân sách nhà nước cho các vùng động lực, miền núi, biên giới, hải đảo, vùng đồng bào dân tộc thiểu số, khu vực chịu ảnh hưởng lớn bởi dịch bệnh, thiên tai, bão lũ và các vùng có điều kiện kinh tế - xã hội đặc biệt khó khăn; tăng cường năng lực hệ thống hạ tầng ứng phó với biến đổi khí hậu…

Về nguyên tắc phân bổ kế hoạch vốn đầu tư nguồn ngân sách nhà nước giai đoạn 2021-2025, Nghị quyết nêu rõ việc phân bổ phải tuân thủ Hiến pháp, các quy định của Luật Đầu tư công, Luật Ngân sách nhà nước, Nghị quyết số 973/2020/UBTVQH14 của Ủy ban Thường vụ Quốc hội về nguyên tắc, tiêu chí và định mức phân bổ vốn đầu tư công nguồn ngân sách nhà nước giai đoạn 2021-2025 và các văn bản pháp luật liên quan; phù hợp với khả năng cân đối nguồn vốn đầu tư công, phù hợp với khả năng tài chính; bảo đảm cân đối vĩ mô, giữ vững an toàn nợ công; tuân thủ thứ tự bố trí vốn theo quy định của pháp luật, bảo đảm công khai, minh bạch trong việc phân bổ vốn đầu tư công, góp phần đẩy mạnh cải cách hành chính và thực hành tiết kiệm, chống lãng phí.

Nghị quyết quyết nghị giao Chính phủ, các bộ, cơ quan trung ương và địa phương theo chức năng của mình triển khai thực hiện Nghị quyết; Ủy ban Thường vụ Quốc hội, Ủy ban Tài chính - Ngân sách, Hội đồng Dân tộc, các Ủy ban khác của Quốc hội, các Đoàn đại biểu Quốc hội, đại biểu Quốc hội giám sát việc thực hiện Nghị quyết; Ủy ban Trung ương Mặt trận Tổ quốc Việt Nam, các tổ chức thành viên của Mặt trận và các tổ chức xã hội được thành lập theo quy định của pháp luật giám sát và động viên mọi tầng lớp nhân dân thực hiện Nghị quyết.

Trước đó, Quốc hội đã nghe Chủ nhiệm Ủy ban Tài chính, Ngân sách của Quốc hội Nguyễn Phú Cường trình bày Báo cáo tiếp thu, giải trình ý kiến đại biểu Quốc hội về kết quả thực hiện kế hoạch đầu tư công trung hạn giai đoạn 2016-2020 và dự kiến kế hoạch đầu tư công trung hạn giai đoạn 2021-2025.

Theo đó, một số ý kiến cho rằng, trong giai đoạn vừa qua, việc phân bổ nguồn lực còn dàn trải, chưa kịp thời và đề nghị Chính phủ có biện pháp quản lý chặt chẽ hơn nữa việc phân bổ, giao vốn đầu tư công. Liên quan đến vấn đề này, Ủy ban Thường vụ Quốc hội cho rằng, ý kiến đại biểu Quốc hội đã nêu là xác đáng. Trong giai đoạn 2016-2020, việc tuân thủ các nguyên tắc "Bố trí vốn đầu tư tập trung để khắc phục tình trạng phân tán, dàn trải, dở dang" chưa triệt để, còn tình trạng bố trí vốn dàn trải, manh mún, hiệu quả thấp, chậm hoàn thiện thủ tục đầu tư các dự án, giao kế hoạch vốn trung hạn và dự toán chi đầu tư hằng năm, giao nhiều lần…; trong một số trường hợp, bố trí vốn chưa phù hợp thứ tự ưu tiên.

Để khắc phục tồn tại, hạn chế nêu trên, trong giai đoạn 2021-2025, dự kiến bố trí vốn của Chính phủ đã tập trung hơn, tổng số dự án chỉ còn dưới 5.000 dự án, giảm hơn một nửa so với giai đoạn 2016-2020, trong đó cơ bản đã bố trí theo đúng thứ tự ưu tiên.

Ngoài ra, nhiều ý kiến đại biểu Quốc hội cho rằng, bên cạnh những kết quả tích cực, việc thực hiện Kế hoạch đầu tư công trung hạn giai đoạn 2016-2020 còn một số tồn tại, hạn chế, trong đó nổi bật là tiến độ giải ngân chậm, đề nghị làm rõ nguyên nhân và có biện pháp khắc phục trong giai đoạn 2021-2025.

Ủy ban Thường vụ Quốc hội nhận thấy, bên cạnh những kết quả tích cực đã đạt được, trong giai đoạn vừa qua, tiến độ giải ngân vốn đầu tư công chậm là một trong những hạn chế lớn chưa được khắc phục triệt để. Nguyên nhân dẫn đến việc giải ngân chậm đã được phân tích kỹ tại các báo cáo của Chính phủ và báo cáo thẩm tra của các cơ quan Quốc hội, trong đó, bên cạnh nguyên nhân khách quan còn có nguyên nhân chủ quan do chất lượng công tác chuẩn bị đầu tư thấp, phân bổ vốn chậm, nhiều lần, bất cập trong cơ chế, chính sách chậm được sửa đổi, bổ sung; quy trình, thủ tục phức tạp; năng lực thẩm định, kiểm tra, giám sát, thi công còn yếu; nhiều vướng mắc trong công tác giải phóng mặt bằng, đấu thầu, điều chỉnh dự án. Tiếp thu ý kiến của đại biểu Quốc hội, tại Điều 6 của Nghị quyết đã quy định các giải pháp cụ thể nhằm khắc phục tồn tại, hạn chế nêu trên.

Tiếp tục chương trình làm việc, trong sáng 28/7, Thủ tướng Chính phủ Phạm Minh Chính đã trình danh sách để Quốc hội phê chuẩn việc bổ nhiệm Phó Thủ tướng, Bộ trưởng và thành viên khác của Chính phủ. Sau đó, Quốc hội thảo luận ở Đoàn về đề nghị phê chuẩn việc bổ nhiệm Phó Thủ tướng, Bộ trưởng và thành viên khác của Chính phủ.