Thực hư chuyện thương lái thu mua rễ cây hồ tiêu?

Tại xã Xuân Thọ, Cục Trồng trọt cùng Chi cục Trồng trọt và BVTV Đồng Nai đã tới kiểm tra tại vườn tiêu của một số nông dân có bán rễ tiêu trong thời gian qua. Kết quả kiểm tra tại vườn của ông Trần Quang Hải (ấp Thọ Lộc), cho thấy, đây là vườn tiêu già cỗi, đã trên 20 năm tuổi. Ông Hải cho biết, do cây tiêu đã quá già nên năng suất rất thấp. Trong vụ tiêu vừa rồi, gia đình ông chỉ thu được 0,6 tấn hạt tiêu trên diện tích 1 ha.

Đại diện Cục Trồng trọt kiểm tra vườn của ông Trần Quang Hải

Với năng suất quá thấp như vậy, cộng với giá tiêu đã giảm mạnh, chỉ còn khoảng 60.000 đ/kg, khiến cho tiền bán tiêu thu về không bù đắp được chi phí bỏ ra của gia đình ông Hải. Vì vậy, sau khi thu hoạch xong, gia đình ông Hải đã quyết định thuê người ta mang máy tới múc hết những gốc tiêu cũ trên toàn bộ vườn tiêu 1 ha. Sau khi múc xong, ông sẽ cải tạo lại vườn, 1 nửa tiếp tục tái canh cây tiêu, nửa kia trồng cỏ nuôi bò.

Do những cây tiêu có rễ rất sâu nên giá thuê máy múc không hề rẻ, tới 20 triệu đ/ha. Trong quá trình múc từng gốc tiêu lên, nghe nói có thương lái thu mua rễ tiêu, ông Hải đã tranh thủ nhặt nhạnh rễ từ những gốc đã múc lên để bán, với giá 20.000 đ/kg rễ tươi. Ông nhẩm tính nếu đào hết 1 ha tiêu già cỗi lên, số rễ nhặt được đem bán, thu về chừng vài triệu đồng. So với số tiền thuê máy để múc gốc tiêu thì chả ăn thua gì. Vì thế, việc bán rễ tiêu chỉ là kiếm thêm được đồng nào hay đồng đó, để gỡ chút chi phí thuê máy móc cải tạo vườn tiêu.

Ở gần vườn nhà ông Hải là vườn tiêu 2 ha của gia đình ông Nguyễn Xuân Tuyển. Ông Tuyển cho biết vườn tiêu đó đã được gia đình ông trồng từ năm 1998, đến nay đã tròn 20 năm. Do tuổi đời của cây quá cao nên năng suất xuống thấp.

Vụ tiêu vừa rồi, gia đình ông chỉ thu được 1,5 tấn tiêu trên 2 ha. So với chi phí bỏ ra, tiền bán tiêu thu về bị lỗ tới 30 triệu đồng. Vì vậy, sau khi thu hoạch, gia đình ông cũng đã mạnh dạn phá bỏ 0,7 ha tiêu để chuyển sang trồng thanh long. Diện tích còn lại cũng sẽ phá bỏ trong thời gian tới để tái canh bằng cây tiêu mới. Khi phá bỏ vườn tiêu, ông cũng tranh thủ nhặt nhạnh rễ tiêu để bán cho thương lái kiếm thêm chút tiền bù lại phần nào chi phí thuê máy móc.

Trao đổi với đoàn kiểm tra, các ông Hải và Tuyển đều khẳng định việc bán rễ tiêu chỉ thực hiện khi người ta cải tạo, nhổ bỏ vườn tiêu bệnh, vườn tiêu già cỗi để tái canh bằng cây mới hoặc chuyển sang cây trồng, vật nuôi khác. Không ai ham tiền mà đi đào rễ tiêu lên bán, vì lượng rễ tiêu thu được rất ít nên tiền bán rễ thấp hơn rất nhiều so với chi phí thuê máy móc để đào gốc tiêu.

Mặt khác, giá tiêu dù hiện xuống thấp, nhưng với những vườn tiêu đang ở độ tuổi cho năng suất tốt, người trồng tiêu vẫn có lợi nhuận, kể cả thời điểm giá xuống còn trên 50.000 đ/kg. Do đó, không ai dại gì đi đào gốc của những cây tiêu, vườn tiêu đang cho thu hoạch tốt chỉ để bán rễ lấy tiền.

Rễ tiêu được thương lái thu mua

Bà Nguyễn Thị Nhi, chủ một cơ sở đã tham gia mua rễ tiêu trong thời gian qua trên địa bàn xã Xuân Thọ, cũng khẳng định, những hộ bán rễ tiêu đều là những hộ đang phá bỏ vườn tiêu già cỗi nên tranh thủ lượm lặt rễ tiêu để bán. Mỗi 1 ha tiêu, lượng rễ thu về sau khi đem phơi khô, còn chừng 70-80 kg. Với giá bán rễ khô là 80.000 đ/kg, thì mỗi ha tiêu, nếu đào hết gốc lên, tiền rễ thu về (tính giá bán rễ khô), chỉ vào khoảng trên dưới 6 triệu đồng.

Trong khi đó, với giá tiêu hiện nay khoảng 60.000 đ/kg. Một ha tiêu đang cho thu hoạch, chỉ cần năng suất đạt 2 tấn/ha, đã có doanh thu 120 triệu đồng. Vì vậy, không ai dại gì nhổ bỏ những cây tiêu, vườn tiêu đang cho thu hoạch để lấy rễ đem bán.

Theo bà Nhi, rễ tiêu mà bà thu mua về, sau khi phơi khô, sẽ bán cho Cty Ân Nga, cũng đóng trên địa bàn xã Xuân Thọ. Nghe nói là rễ tiêu khô được Cty Ân Nga bán lại cho thương lái Trung Quốc để làm thuốc bắc. Nhưng từ sau khi các báo đưa tin về việc thương lái thu mua rễ tiêu, Cty Ân Nga đã thôi, không thu mua rễ tiêu nữa. Vì vậy, việc mua rễ tiêu tại xã Xuân Thọ đã ngưng từ nhiều ngày nay, dù một số nông dân đang cải tạo vườn già cỗi vẫn gọi điện hỏi bà Nhi có mua rễ tiêu không.

Ông Lê Đình Hưng, PCT UBND xã Xuân Thọ, cho hay, toàn xã hiện có trên 700 ha tiêu, trong đó, tỷ lệ vườn cây già cỗi khá cao, tới 40%. Vì thế, có nhiều hộ đang tranh thủ cải tạo lại vườn tiêu khi giá tiêu xuống thấp. Trong thời gian qua, trên địa bàn đã có 14 hộ bán rễ tiêu. Khi hay tin, xã đã xuống kiểm tra và nhận thấy toàn bộ những hộ này đều phá bỏ vườn tiêu già cỗi để tái canh hoặc chuyển sang cây trồng khác, nên tranh thủ lượm rễ tiêu để bán. Không có hộ nào đào rễ tiêu từ những vườn đang cho thu hoạch. Có 3 thương lái và 1 Cty đã thu mua rễ tiêu. Nhưng việc mua bán đều đã ngưng, không còn diễn ra nữa.