Tin vui cho hàng triệu nhà đầu tư chứng khoán Việt Nam: Một nguồn “xả” cổ phiếu rất lớn từ khối ngoại vừa cạn

Theo cập nhật đến ngày 1/7/2024, tổng giá trị tài sản ròng (NAV) của iShares MSCI Frontier and Select EM ETF còn khoảng 314 triệu USD, trong đó tiền mặt chiến đến 93,4%. Tỷ trọng cổ phiếu Việt Nam chỉ còn chiếm vỏn vẹn 0,48% tương ứng tổng giá trị khoảng 1,5 triệu USD (38 tỷ đồng). Danh mục quỹ chỉ còn 9 mã cổ phiếu Việt Nam gồm VIC, FTS, PVT, VND, DBD, VCG, KDC, KOS) và quyền mua cổ phiếu VND (mã 2448396D).

iShares MSCI Frontier and Select EM ETF là quỹ ETF chuyên đầu tư vào khu vực cận biên và mới nổi, tiền thân là Ishare MSCI Frontier Markets 100 ETF với chỉ số tham chiếu là MSCI FM 100 Index. Tới tháng 3/2021, quỹ đổi tên thành iShares MSCI Frontier and Select EM ETF như hiện tại và lấy chỉ số MSCI Frontier & Emerging Markets Select Index làm tham chiếu.

Đầu tháng 6/2024, BlackRock bất ngờ thông báo thanh lý iShares MSCI Frontier and Select EM ETF sau 12 năm hoạt động. Theo kế hoạch, BlackRock dự kiến quỹ ETF này sẽ ngừng giao dịch và không còn chấp nhận các lệnh tạo và mua lại sau khi thị trường đóng cửa ngày 31/3/2025. Tuy nhiên, thông báo cũng nhấn mạnh ngày này có thể thay đổi.

BlackRock cho biết, trong thời gian thanh lý kéo dài, iShares MSCI Frontier and Select EM ETF sẽ không được quản lý theo mục tiêu và chính sách đầu tư vì quỹ sẽ bán bớt tài sản của mình. Theo quyết định của BlackRock, tiền thu được từ việc thanh lý dự kiến sẽ được gửi cho các cổ đông trong khoảng ba ngày sau ngày giao dịch cuối cùng.

Trước quyết định bất ngờ trên, Việt Nam thường xuyên là thị trường có tỷ trọng cao nhất trong danh mục của iShares MSCI Frontier and Select EM ETF. Thời điểm cuối quý 1/2024, tỷ trọng cổ phiếu Việt Nam chiếm đến 28,5% NAV của quỹ. Dù vậy, con số này đã liên tục giảm xuống thời gian qua khi quỹ quyết định dừng hoạt động.

Với số cổ phiếu ít ỏi còn lại, không loại trừ khả năng iShares MSCI Frontier and Select EM ETF đã bán nốt trong 2 phiên 2-3/7 vừa qua. Việc quỹ ETF ngoại này "hết hàng" để bán có thể xem là một tín hiệu vui với hàng triệu nhà đầu tư trong nước. Bởi, áp lực bán ròng mạnh từ khối ngoại kéo dài thời gian qua phần nào đã tác động tiêu cực đến diễn biến thị trường.

Tháng 6 vừa qua, khối ngoại tiếp tục phá kỷ lục khi bán ròng gần 16.600 tỷ đồng chỉ riêng trên HoSE. Xu hướng này vẫn đang tiếp diễn trong những ngày đầu tháng 7 nhưng cường độ có phần nhẹ nhàng hơn đôi chút. Luỹ kế từ đầu năm đến nay, khối ngoại đã bán ròng tổng cộng hơn 53.000 tỷ đồng (2 tỷ USD) trên HoSE.

Theo một số nhận định, dòng vốn ngoại sẽ đảo chiều khi triển vọng nâng hạng trở nên rõ ràng hơn. Trong báo cáo mới đây, VDSC dự báo nếu được MSCI nâng hạng, tỷ trọng vốn hóa các cổ phiếu Việt Nam sẽ chiếm 0,44% trong rổ chỉ số MSCI Emerging Market Index. Điều này hàm ý sẽ có dòng vốn khoảng 4 tỷ USD của các quỹ đầu tư ngoại tham chiếu chỉ số này rót vốn vào thị trường chứng khoán Việt Nam.

Tuy nhiên, theo kết phân loại thị trường định kỳ công bố vào sáng ngày 21/6, MSCI vẫn chưa thêm Việt Nam vào danh sách xem xét nâng hạng từ thị trường cận biên lên thị trường mới nổi (Emerging market). Điểm tích cực là Việt Nam đã cải thiện được thêm một tiêu chí quan trọng theo đánh giá của MSCI.

Cụ thể, trong báo cáo khả năng tiếp cận thị trường toàn cầu trước đó, MSCI đánh giá tiêu chí "khả năng chuyển nhượng" (Transferability) của Việt Nam đã được thay đổi từ cần cải thiện "-" sang không có vấn đề lớn "+". Việt Nam đã có sự cải thiện trong khả năng chuyển nhượng nhờ sự gia tăng giao dịch ngoài sàn và chuyển nhượng hiện vật có thể được thực hiện mà không cần có sự phê duyệt trước của cơ quan quản lý.