Tổ chức Lao động quốc tế: Doanh nghiệp đừng e dè các điều khoản về lao động

Các điều khoản về lao động trong thương mại xem xét tất cả các tiêu chuẩn liên quan tới quan hệ lao động hoặc điều kiện làm việc tối thiểu, các cơ chế giám sát hoặc tăng cường tuân thủ pháp luật, và/hoặc khuôn khổ hợp tác. Định nghĩa này bao phủ một số lượng lớn điều khoản về lao động. Với định nghĩa đó, khi các quốc gia ký kết hiệp định thương mại nhiều doanh nghiệp đã e ngại rằng nó sẽ ảnh hưởng tiêu cực đến tình trạng kinh doanh của mình.

Tuy nhiên, từ nghiên cứu của ILO đã chỉ ra rằng, trung bình một hiệp định thương mại có bao gồm các điều khoản về lao động tăng giá trị thương mại lên 28%, so với mức tăng 26% của một hiệp định không có điều khoản lao động.

Các điều khoản lao động đã khuyến khích thêm tỷ lệ tham gia lực lượng lao động, đặc biệt là phụ nữ.

Nghiên cứu cũng nhấn mạnh sự gia tăng đáng kể về số lượng các hiệp định thương mại trên toàn thế giới. Trong năm 2014 gần 55% khối lượng xuất khẩu nằm trong khuôn khổ của các hiệp định thương mại song phương và đa phương. Trong khi đó con số này vào năm 1995 chỉ là 42%.

"Ngày càng nhiều các hiệp định thương mại mới có bao gồm các điều khoản về lao động," Bà Marva Corley, chuyên gia kinh tế cao cấp của ILO và là tác giả chính của nghiên cứu cho biết.

Cụ thể, đến tháng 12/2015, đã có 76 hiệp định thương mại (bao trùm 135 nền kinh tế) có bao gồm các điều khoản về lao động, và gần một nửa được hoàn tất sau năm 2008. Hơn 80% số hiệp định có hiệu lực từ 2013 có những điều khoản về lao động.

Hiện nay, một phần tư giá trị thương mại của các hiệp định thương mại nằm trong phạm vi của những điều khoản trên. Đây là điều gần nhưng không tồn tại trước thời điểm giữa những năm 1990.

Ở Việt Nam nói riêng, trong số 16 hiệp định thương mại tự do Việt Nam có tham gia, Hiệp định đối tác xuyên Thái Bình Dương (TPP) bao gồm một loạt các điều khoản rõ ràng liên quan đến lao động.

Tháng 2/2016, 12 quốc gia nằm trên vành đai Thái Bình Dương đã cùng ký kết để xác thực lời văn của TPP. Hiệp định này dự kiến sẽ có hiệu lực từ năm 2018, nếu mọi việc diễn ra suôn sẻ tại các nước thành viên.

TPP không không tạo ra bất kỳ tiêu chuẩn lao động quốc tế mới nào, nhưng đòi hỏi Việt Nam thông qua và duy trì trong luật pháp, quy định và thực hành những quyền được nêu trong Tuyên bố 1998 của ILO về Các Nguyên tắc và Quyền Cơ bản trong Lao động, bao gồm tự do liên kết, quyền tổ chức và thương lượng tập thể, xóa bỏ lao động cưỡng bức, lao động trẻ em và phân biệt đối xử tại nơi làm việc.

Ngoài ra, Hiệp định thương mại tự do EU – Việt Nam (EVFTA) vừa hoàn tất đàm phán trong tháng 12/2015 cũng bao gồm các điều khoản về lao động. Hiệp định này yêu cầu các bên thực thi hiệu quả các tiêu chuẩn lao động cơ bản của ILO và các Công ước của ILO đã ký kết, và yêu cầu các bên tham gia các Công ước cơ bản của ILO mà mỗi bên chưa tham gia.