Trầm cảm ở phụ nữ: 4 điều mà bạn cần phải biết

Tại một số thời điểm trong cuộc đời, ví dụ như những khi gặp khó khăn, chúng ta thường cảm thấy buồn. Nhưng thông thường, nỗi buồn sẽ trôi đi sau một thời gian. Trầm cảm lại khác. Trầm cảm là một tình trạng bệnh lý, có thể gây ra những triệu chứng trầm trọng ảnh hưởng đến cảm giác, suy nghĩ và các hoạt động hàng ngảy như ngủ nghỉ, ăn uống, làm việc... Do yếu tố sinh học, hormone và các tác động xã hội mà phụ nữ dễ bị trầm cảm hơn nam giới.

Có những điều về trầm cảm ở phụ nữ mà nhiều người trong chúng ta chưa hề biết. Viện Sức khoẻ Tâm thần Quốc gia Hoa Kỳ (NIMH) đã tổng kết và đưa ra 4 điều mọi người nên biết về trầm cảm ở phụ nữ như sau:

1. Trầm cảm thực sự là một tình trạng sức khoẻ

Mặc dù các nguyên nhân gây trầm cảm vẫn đang được nghiên cứu, nhưng các nghiên cứu hiện tại cho thấy trầm cảm là do sự kết hợp của các yếu tố di truyền, sinh học, môi trường và tâm lý. Hầu hết những người bị trầm cảm đều cần điều trị để cảm thấy tốt hơn.

Bạn không thể một mình "thoát khỏi" trầm cảm

Bạn cần nói với bạn bè, người thân trong gia đình về tình trạng của mình để dễ dàng "thoát khỏi" nó hoặc "bạn có thể vui vẻ nếu bạn cố gắng hơn". Nếu có bạn bè hoặc người thân bị trầm cảm, bạn có thể hỗ trợ, khuyến khích họ về tinh thần, hiểu biết, kiên nhẫn và khuyến khích họ nói chuyện với bác sĩ, nhắc nhở họ rằng về thời gian và cách điều trị để cảm thấy tốt hơn.

Hầu hết những người bị trầm cảm đều cần điều trị để cảm thấy tốt hơn

Nếu bạn nghĩ rằng có thể mình đang bị trầm cảm, hãy hẹn gặp bác sĩ hoặc chuyên gia tư vấn tâm lý để được chia sẻ nhiều hơn. Một số loại thuốc và một số bệnh trạng, chẳng hạn như virus hoặc rối loạn tuyến giáp, có thể gây ra các triệu chứng tương tự như trầm cảm. Một bác sĩ có thể loại trừ những khả năng này bằng cách kiểm tra thể chất, phỏng vấn, xét nghiệm... Bác sĩ hoặc chuyên gia tư vấn sẽ kiểm tra và nói chuyện với bạn về các lựa chọn điều trị và các bước tiếp theo.

2. Trầm cảm có thể tổn thương theo nghĩa đen

Buồn buồn chỉ là một phần nhỏ của trầm cảm. Trên thực tế, một số người bị trầm cảm không cảm thấy buồn. Một người bị trầm cảm cũng có thể gặp nhiều triệu chứng khác về mặt thể chất như: Đau nhức, đau đầu, chuột rút, hoặc các vấn đề về tiêu hóa. Một người bị trầm cảm cũng có thể gặp khó khăn khi ngủ, thức dậy vào buổi sáng và cảm thấy mệt mỏi.

Nếu bạn đã trải qua bất kỳ dấu hiệu và triệu chứng sau đây trong ít nhất 2 tuần, rất có thể bạn đang bị trầm cảm:

- Tâm trạng buồn bã, lo lắng, hoặc "trống rỗng" liên tục

- Cảm giác tuyệt vọng hoặc bi quan

- Dễ cáu gắt

- Cảm giác tội lỗi, vô giá trị hoặc bất lực

- Giảm năng lượng hoặc mệt mỏi

- Khó ngủ, thức dậy sớm, hoặc ngủ quên

- Không quan tâm hoặc thích thú tới bất kì hoạt động nào

- Di chuyển hoặc nói chuyện chậm hơn

- Cảm thấy bồn chồn hoặc có vấn đề ngồi yên

- Khó tập trung, ghi nhớ, hoặc ra quyết định

- Thay đổi trong sự thèm ăn và/hoặc trọng lượng cơ thể

- Suy nghĩ về cái chết hoặc tự tử, hoặc những nỗ lực tự tử

- Đau hoặc đau, nhức đầu, chuột rút, hoặc các vấn đề về tiêu hóa mà không có nguyên nhân rõ ràng và/hoặc không giảm đi ngay cả khi điều trị

Hãy trung thực nói chuyện với bác sĩ hoặc chuyên gia tâm lý về những triệu chứng mà bạn đang gặp phải, càng rõ ràng càng tốt. Việc này sẽ rất có lợi trong quá trình điều trị của bạn.

3. Một số loại trầm cảm xảy ra ở mỗi giai đoạn khác nhau trong cuộc đời người phụ nữ

Mang thai, giai đoạn sau sinh, giai đoạn tiền mãn kinh và chu kỳ kinh nguyệt đều liên quan đến những thay đổi thể chất và hormone. Chính bởi vậy, có một số loại trầm cảm ở phụ nữ xảy ra ở các giai đoạn khác nhau của cuộc đời người phụ nữ bao gồm:

Rối loạn tâm thần trước khi mãn kinh (PMDD)

Hầu hết mọi người đều quen thuộc với thuật ngữ "PMS" hoặc hội chứng tiền kinh nguyệt. Nhưng có một dạng PMS ít gặp hơn, nghiêm trọng hơn gọi là rối loạn dysphoric tiền kinh nguyệt (PMDD). PMDD là một tình trạng nghiêm trọng nếu xuất hiện các triệu chứng như kích thích, tức giận, tâm trạng chán nản, buồn bã, suy nghĩ tự sát, thay đổi thèm ăn, nôn, đau ngực, đau khớp hoặc cơ.

Trầm cảm chu sinh

Mang thai không phải là giai đoạn dễ dàng. Phụ nữ mang thai thường phải đối phó với ốm nghén, tăng cân, và những thay đổi tâm trạng. Chăm sóc cho trẻ sơ sinh cũng là một thách thức. Nhiều bà mẹ mới trải qua giai đoạn "baby blues" - một thuật ngữ dùng để mô tả cảm giác lo lắng, bất hạnh, sự thay đổi trạng thái và sự mệt mỏi sau khi sinh. Những cảm giác này thường hơi dịu đi, kéo dài một hay hai tuần, và rồi biến mất khi một người mẹ mới sinh đã thích nghi với việc có một đứa trẻ sơ sinh.

Trầm cảm chu sinh là trầm cảm trong khi mang thai hoặc sau sinh. Trầm cảm chu sinh nghiêm trọng hơn nhiều so với "baby blues". Những cảm giác buồn bã, lo lắng, và kiệt sức đi kèm với trầm cảm chu sinh có thể khiến bạn khó có thể hoàn thành các hoạt động chăm sóc hàng ngày cho bản thân mình và/hoặc đứa bé. Điều này có thể dẫn đến những hậu quả tiêu cực, không ngoại trừ việc người mẹ làm hại chính bản thân và con mình. Nếu bạn nghĩ rằng bạn bị trầm cảm chu sinh, bạn nên nói chuyện với bác sĩ hoặc chuyên gia chăm sóc sức khoẻ tâm thần.

Trầm cảm ở giai đoạn mãn kinh

Perimonopause (chuyển sang mãn kinh) là một giai đoạn bình thường trong cuộc sống của một người phụ nữ đôi khi có thể là thách thức. Nếu bạn trải qua giai đoạn tiền mãn kinh, bạn có thể trải qua những giai đoạn bất thường, những vấn đề về giấc ngủ, thay đổi về tâm trạng, và những cơn nóng bừng... Những điều đó có thể là bình thường nhưng nếu bạn đang phải vật lộn với sự khó chịu, lo lắng, buồn rầu, hoặc mất niềm vui trong giai đoạn chuyển tiếp mãn kinh, bạn có thể đang bị trầm cảm ở giai đoạn cuối.

Trầm cảm ở phụ nữ ảnh hưởng theo cách khác nhau

Không phải mọi phụ nữ bị trầm cảm đều trải qua mọi triệu chứng. Một số phụ nữ chỉ gặp một vài triệu chứng, một số khác lại gặp nhiều hơn. Mức độ nghiêm trọng và tần số của các triệu chứng, thời gian kéo dài, sẽ thay đổi tùy thuộc vào từng cá nhân và tình trạng bệnh. Các triệu chứng cũng có thể thay đổi tùy thuộc vào giai đoạn bệnh.

4. Trầm cảm có thể được điều trị

Ngay cả những trường hợp nặng nhất của chứng trầm cảm cũng có thể được điều trị. Trầm cảm thường được điều trị bằng thuốc men, liệu pháp tâm lý (nói chuyện với một chuyên gia được đào tạo) hoặc kết hợp cả hai. Nếu những phương pháp điều trị này không làm giảm các triệu chứng, liệu pháp điện động dục (ECT) và các liệu pháp kích thích não khác có thể là những lựa chọn để khám phá.

Hãy nhớ rằng: Trầm cảm ở phụ nữ ảnh hưởng đến từng người ở mức độ khác nhau. Không có cách thức điều trị chuẩn cho tất cả mọi người và trong quá trình điều trị, có thể sẽ phải thử nghiệm nhiều phương pháp để có được phương pháp hiệu quả nhất.