Triệt tài khoản rác, lừa đảo

Ứng dụng công nghệ trong lĩnh vực ngân hàng (NH) không chỉ góp phần thúc đẩy các kênh thanh toán không dùng tiền mặt mà còn chuẩn hóa dữ liệu thông tin chủ tài khoản, xử lý triệt để tình trạng cho thuê, mượn hoặc đánh cắp thông tin CCCD gắn chip để mở tài khoản rác, tài khoản ảo.

Làm sạch 25 triệu tài khoản

Theo Thống đốc NH Nhà nước (NHNN) Nguyễn Thị Hồng, NHNN đã kết nối với Cơ sở dữ liệu quốc gia về dân cư (CSDLQGVDC) làm sạch dữ liệu tài khoản liên quan thông tin tín dụng để phục vụ cho nhiều hoạt động nghiệp vụ khác.

"Đây là một bước tiến của ngành NH trong thanh toán không tiền mặt. Nhiều tổ chức tín dụng cho phép khách hàng mở tài khoản thanh toán dựa trên xác thực dữ liệu dân cư; cho phép định danh, xác minh thông tin khách hàng bằng thẻ CCCD gắn chip hoặc ứng dụng VNeID; làm sạch thông tin khách hàng với CSDLQGVDC; tối ưu quá trình cho vay bằng các giải pháp chấm điểm tín dụng, xác thực thông tin đa chiều bằng dữ liệu dân cư" - Thống đốc Nguyễn Thị Hồng nói.

Người dùng xác thực CCCD gắn chip để giao dịch ngân hàng. Ảnh: BẰNG AN

Trả lời Báo Người Lao Động xung quanh việc làm sạch dữ liệu thông tin tài khoản NH, thông tin tín dụng, ông Phạm Anh Tuấn, Vụ trưởng Vụ Thanh toán - NHNN, cho hay tính đến tháng 4-2023, NHNN đã phối hợp với Cục Cảnh sát quản lý hành chính về trật tự xã hội (C06) - Bộ Công an hoàn thành xác thực hơn 25 triệu thông tin tín dụng khách hàng vay với CSDLQGVDC. Cả nước hiện có hơn 51 triệu tài khoản NH lưu trên hệ thống của Trung tâm Thông tin tín dụng quốc gia (CIC). Dù vậy, vẫn phát sinh tình trạng tài khoản ảo, tài khoản rác, tài khoản được mở nhằm lừa đảo từ quá trình cho thuê, mượn CCCD hoặc dùng giấy tờ giả…

NHNN và Bộ Công an đã ký kết phối hợp triển khai đề án về kết nối CSDLQGVDC và định danh điện tử. Đây là kế hoạch rất quan trọng của ngành NH trong việc khai thác CSDLQGVDC để phục vụ cho việc làm sạch, định danh điện tử khách hàng, cũng như cung cấp thêm nhiều sản phẩm, dịch vụ cho khách hàng của mình trên cơ sở dữ liệu. Theo đó, sẽ tiến hành làm sạch dữ liệu trên hệ thống CIC, định danh chính xác từ số CMND cũ sang CCCD mới, bảo đảm cung cấp thông tin đầy đủ, chính xác. Các NH cũng phối hợp với cơ quan công an để rà soát lại dữ liệu. Đây chính là cơ hội để ngành NH làm sạch dữ liệu của mình; bảo đảm thông tin người mở và người dùng tài khoản trùng khớp. "Hiện nan giải nhất là nạn cho thuê, cho mượn tài khoản để nhận tiền lừa đảo, sau đó đối tượng lừa đảo chuyển tiền đi lòng vòng qua nhiều tài khoản để chiếm đoạt. Các NH phải làm sao chứng minh được người dùng là chính chủ, vì hành vi lừa đảo chỉ xảy ra khi sử dụng tài khoản. Một vấn đề khác là một sim điện thoại đang được đăng ký nhiều tài khoản NH, do vậy cũng phải xác minh. Cũng cần quyết liệt hơn trong việc giải quyết sim không chính chủ để tạo điều kiện cho ngành NH giải quyết triệt để nạn cho thuê, mua bán tài khoản" - ông Phạm Anh Tuấn nói.

Thống kê của NHNN cho thấy trong 4 tháng qua, có tới 90% giao dịch liên NH có giá trị dưới 2 triệu đồng. Điều này cho thấy chủ yếu các giao dịch thanh toán không tiền mặt là giao dịch nhỏ lẻ. Trong khi đó, tội phạm thường lừa hàng trăm triệu đồng, thậm chí hàng tỉ đồng, nên các NH có thể đặt ngưỡng giao dịch 5-10 triệu đồng trở lên phải xác minh chính chủ tài khoản... Nếu xác minh không đúng chính chủ, NH có quyền tạm dừng giao dịch và yêu cầu khách hàng xác thực một bước tiếp theo tại quầy.

Xác thực tài khoản qua CCCD gắn chip

Một số đơn vị như Vietcombank, BIDV, VietinBank… trong năm vừa qua đã phối hợp với C06 hoàn thành thử nghiệm ứng dụng xác thực tài khoản NH qua thẻ CCCD gắn chip trong một số nghiệp vụ như xác thực, định danh khách hàng tại quầy giao dịch. Đồng thời, triển khai xác thực tài khoản, định danh khách hàng giao dịch tại ATM và đã bước đầu cung cấp dịch vụ thử nghiệm tại một số chi nhánh trên địa bàn Hà Nội, Quảng Ninh và đang triển khai mở rộng cho các tỉnh, thành phố khác.

Năm 2023, một số NH như Vietcombank đã lập kế hoạch triển khai chính thức giải pháp sử dụng thiết bị di động (do NH trang bị cho nhân viên) cài đặt ứng dụng xác thực khách hàng qua thẻ CCCD gắn chip (giải pháp Match on Card - MoC) và cập nhật thông tin giấy tờ tùy thân, bước đầu mở rộng cho toàn bộ chi nhánh trên địa bàn Hà Nội trong tháng 5-2023. Ngoài ra, Vietcombank, MB, PVComBank... đã phối hợp với C06 thử nghiệm hệ thống chấm điểm tín dụng công dân trên nền tảng dữ liệu dân cư; VietinBank triển khai các hoạt động cho vay bằng phương thức điện tử và đặc biệt là cho vay tín chấp đối với các món nhỏ.

Tính đến cuối năm ngoái, có 40 NH đã triển khai chính thức quy trình mở tài khoản thanh toán định danh điện tử (eKYC) với hơn 11,9 triệu tài khoản thanh toán mở bằng eKYC đang hoạt động. Có 22 NH triển khai chính thức mở thẻ eKYC với gần 10,8 triệu thẻ mở bằng eKYC đang hoạt động. NHNN cho biết thời gian tới sẽ tiếp tục triển khai hiệu quả các đề án của Chính phủ, của ngành NH về thanh toán không tiền mặt và chuyển đổi số; phối hợp chặt chẽ với các bộ, ngành, địa phương để nghiên cứu, thiết lập hạ tầng kỹ thuật đồng bộ, thống nhất nhằm tạo thuận lợi và thúc đẩy kết nối liên thông mang lợi ích tổng thể cho người dân, doanh nghiệp.

Giải pháp ngăn chặn giả mạo giấy tờ

NH TMCP Á Châu (ACB) đã ký hợp tác với Công ty Hệ thống thông tin FPT (FPT IS) triển khai 2 giải pháp xác thực CCCD gắn chip - FPT.IDCheck và giải pháp tự động hóa quy trình nghiệp vụ bằng Robot - akaBot.

FPT.IDCheck cho phép đọc và xác thực dữ liệu thẻ CCCD gắn chip, nhận diện khuôn mặt với độ chính xác tuyệt đối, giúp thông tin khách hàng được tự động nhập một cách đầy đủ từ thông tin lưu trong chip của CCCD, được đối chiếu với dữ liệu lưu tại Bộ Công an. Giải pháp này giúp ngăn chặn hiệu quả việc giả mạo giấy tờ tùy thân khi giao dịch với NH. Giai đoạn đầu sẽ áp dụng cho việc cấp thẻ tín dụng trên NH số ACB ONE; xác minh khi mở tài khoản, mở thẻ tín dụng tại kênh phân phối...