Trở ngại của TP.HCM khi hút vốn FDI vào khu công nghiệp

Vốn FDI vào TP.HCM sụt giảm

Dù tình hình kinh tế xã hội TP.HCM trong quý III/2023 có một số khởi sắc nhất định nhưng ở chiều ngược lại, tình hình thu hút đầu tư nước ngoài (FDI) giảm mạnh 34,1%, chỉ đạt gần 2 tỷ USD. Điều này làm dấy lên những lo ngại về khả năng thu hút FDI của TP.HCM, trong đó, nguyên nhân lớn nhất được chỉ ra là điểm nghẽn đến từ các KCN, KCX.

Nên biết, KCN , KCX đầu tiên của cả nước là KCX Tân Thuận đã xuất hiện từ 1991. Nghĩa là chỉ còn chưa đầy 20 năm nữa, KCX này sẽ "hết hạn sử dụng". Trong khi đó, trên địa bàn thành phố hiện tại có khoảng 20 KCN với tỉ lệ lấp đầy 95%. Sẽ rất khó để thành phố có thể thu hút dòng vốn FDI mới, nếu không có những biện pháp thiết thực.

Nói về lý do không chọn không chọn TP.HCM làm điểm dừng chân dù đặt mục tiêu trở thành top 3 doanh nghiệp logistics có dòng vốn FDI lớn nhất Việt Nam, FM Logistics, cung cấp dịch vụ hậu cần đến từ Pháp cho biết, vướng mắc lớn nhất đến từ quỹ đất.

"Dự án kho bãi mà FM logistics đầu tư cần diện tích lớn, trên 20.000m2 và có khả năng mở rộng đến đến 50.000m2. Chúng tôi đã từng khảo sát tại TP.HCM nhưng không có quỹ đất, nên tiến hành xây kho bãi tại KCN VSIP III tại Bình Dương", đại diện tập đoàn Pháp chia sẻ.

Theo tìm hiểu, Trung tâm phân phối FM Logistics được xây dựng bởi NG Concept, là một công ty thành viên chuyên quản lý và kinh doanh bất động sản của tập đoàn FM Logistic, với vị trí nằm cách trung tâm TP.HCM 43 km.Cơ sở kho bãi mới được trang bị 78 cửa xuất nhập hàng, cùng các tính năng thiết lập an toàn và bảo mật tốt nhất, với mục tiêu cung cấp đến khách hàng của FM các dịch vụ lưu trữ, quản lý, vận hành và phân phối đạt chất lượng cao, cũng như tối ưu hóa chi phí.

Nhìn nhận vấn đề này, ông Đào Xuân Đức, Chủ tịch Hiệp hội Doanh nghiệp KCN TP.HCM (HBA) cho biết, vấn đề tồn tại của TP.HCM là quỹ đất.

"Đã 32 năm kể từ KCN đầu tiên là Khu chế xuất Tân Thuận ra đời đến nay thành phố đã có hơn 20 KCN lớn nhỏ, với tỉ lệ lấp đầy là hơn 80%. TP.HCM không như các địa phương Long An, Tây Ninh, Đồng Nai… có thể giải phóng một rừng cao su để tạo quỹ đất cho khu công nghiệp. Phải nói là TP.HCM đã chuẩn bị quỹ đất chứ không phải không, nhưng những vướng mắc về vấn đề giải toả, đền bù… khiến chúng ta thiếu đi quỹ đất sạch, lớn để cung ứng cho nhà đầu tư, nhất là nhà đầu tư nước ngoài. Đây là điểm nghẽn", ông Đức nói.

Ngăn "chảy máu" FDI

Ông Đào Xuân Đức cho biết, thành phố đã nhận rất nhiều những lời đề nghị đầu tư từ nước ngoài và rất nhiều những dự án trong số đó là dự án tốt. Tuy nhiên, trong quá trình làm việc, vướng mắc lớn nhất là những dự án này đòi hỏi quỹ đất lớn, thậm chí cả trăm ha.

"Hiện nay TP.HCM không phải không có đất, nhưng để có một quỹ đất lớn cung cấp cho các dự án như vậy thì không có. Một dự án vài ha thì lại không đủ để đảm bảo cho việc đầu tư, vận hành của các nhà đầu tư. Đó là lý do chính khiến dòng vốn FDI "chảy" khỏi thành phố thời gian qua", ông Đức khẳng định.

Theo ông Đức, để khắc phục, thành phố đã kiến nghị Thủ tướng bổ sung quy hoạch KCN Phạm Văn Hai I & II với tổng diện tích 668ha. Hiện tại, đang tiến hành quy hoạch, xây dựng cơ sở hạ tầng để có thể thu hút đầu tư thời gian tới. Cùng với đó, thành phố cũng đang chuẩn bị một số quỹ đất khoảng 1000ha. Nhưng những khu đất này còn phải đợi quy hoạch, đền bù giải toả để sớm đưa vào khai thác.

Hiện, TP.HCM cũng đã xây dựng đề án quy hoạch các KCN, KCX trên địa bàn TP.HCM đến năm 2030, tầm nhìn đến 2045, trong đó, có nhiều điểm đáng chú ý.

"Thành phố đang xây dựng bộ tiêu chí khuyến khích đầu tư. Chúng ta đã qua thời phải tiếp nhận dự án bằng mọi giá, để lấp đầy KCN. Bây giờ, chúng ta ở giai đoạn chọn lọc dự án, trên cơ sở những tiêu chí đã đặt ra như môi trường xanh, sạch...", ông Đức nói.

Người đứng đầu HBA cũng cho rằng, yếu tố công nghệ cao cũng là một trong những điều cần lưu ý trong việc thu hút đầu tư thời gian tới vào các KCN, KCX ở TP.HCM. Trong thời gian 5-7 năm trước, TP.HCM đã xây dựng những nhà xưởng cao tầng, thậm chí 9, 10 tầng ở các KCX Tân Thuận, KCX Linh Trung... và xem đây là giải pháp hữu hiệu để giải quyết tình trạng khan hiếm đất KCN. "Nhưng hiện nay, nhiều dự án FDI công nghệ cao không đòi hỏi quỹ đất lớn có thể tận dụng nhà xưởng cao tầng để vận hành", ông Đức nói.

Theo các chuyên gia, TP.HCM vẫn là địa phương dẫn đầu cả nước về giá thuê đất, nhà xưởng trong khu công nghiệp với mức giá thuê dao động từ 214 - 300USD/m2/kỳ hạn. Điều này cùng tỷ lệ lấp đầy cao lên đến 95%, thiếu nguồn cung khiến thành phố trở nên khó khăn trong việc thu hút FDI vào KCN.

"Cùng với việc bổ sung quy hoạch hai KCN mới với tổng diện tích 668 ha, thành phố cũng kỳ vọng có thêm nguồn cung khu công nghiệp, khu công nghệ cao quy mô lớn trong thời gian tới khi vừa được cho phép chuyển mục đích sử dụng đất nông nghiệp dưới 500 ha sang đất công nghiệp", ông Vũ Minh Chí, Trưởng phòng Cấp cao, phòng Dịch vụ KCN Avison Young Việt Nam nhận định.