Tròn 4 năm từ khi chứng khoán Việt Nam xuống đáy Covid, VN-Index đã tăng gần gấp đôi nhưng vẫn còn xa đỉnh lịch sử

Tháng 3 hàng năm thường là khoảng thời gian dễ thở đối với chứng khoán Việt Nam. Theo thống kê, VN-Index có 18 lần tăng điểm vào tháng 3 trong 24 năm qua, tương ứng xác suất lên đến 75%. Mặc dù ít khi mất điểm nhưng thực tế mỗi lần giảm trong tháng 3, mức giảm của chỉ số đều rất lớn, đặc biệt là năm 2020.

Cách đây đúng 4 năm, chứng khoán Việt Nam khép lại tháng 3 "kinh hoàng" dưới tác động của sự kiện "thiên nga đen" Covid-19. Hàng loạt cổ phiếu giảm sàn nhiều phiên khiến VN-Index liên tục giảm mạnh, thậm chí trên 5%. Chỉ số kết thúc tháng 3/2020 với mức giảm kỷ lục gần 25%. Đến nay, vùng giá quanh 660 điểm vẫn là đáy thấp nhất của VN-Index trong hơn 7 năm qua.

Từ đây, bộ mặt của thị trường chứng khoán thay đổi hoàn toàn. Bước ngoặt đến từ việc chứng khoán được xếp vào loại dịch vụ, hàng hoá thiết yếu và được phép hoạt động bình thường trong thời kỳ giãn cách xã hội. Quyết định này trở thành cú huých đưa chứng khoán đến gần hơn với người dân qua đó thu hút thêm nhà đầu tư mới tham gia.

Trong bối cảnh các hoạt động kinh tế bị gián đoạn, dòng tiền nhàn dỗi có xu hướng tìm đến chứng khoán ngày càng lớn. Thị trường hồi phục mạnh mẽ và nhanh chóng lấy lại những gì đã mất chỉ sau vài tháng. Chính sách tiền tệ nới lỏng tạo ra môi trường tiền rẻ lãi suất thấp càng thúc đẩy nhà đầu tư mới chuyển dịch vốn sang chứng khoán.

Nhờ đó, thị trường chứng khoán liên tục đi lên mạnh mẽ, VN-Index trở lại đỉnh 1.200 điểm đúng một năm kể từ khi xác lập đáy Covid. Dòng tiền nội dồi dào đẩy thị trường trở nên sôi động chưa từng thấy, các phiên giao dịch tỷ USD cũng bắt đầu suất hiện. Con sóng thần kéo dài từ 2021 đến đầu 2022 đưa VN-Index chinh phục các mốc điểm mới bất, đỉnh cao nhất là ngưỡng 1.500 điểm.

Thế nhưng, sau giai đoạn thăng hoa, thị trường dần đối mặt với áp lực. Lãi suất có giai đoạn gia tăng, các hoạt động siết chặt kỷ cương nhằm ngăn chặn bong bóng trái phiếu sau nhịp tăng trưởng quá nóng, phần nào đã ảnh hưởng đến tâm lý nhà đầu tư. Sóng gió ập đến thị trường chứng khoán từ đầu quý 2/2022 khiến VN-Index có thời điểm rơi xuống vùng giá 950 điểm trước khi xu hướng hồi phục quay trở lại.

Sau năm 2022 mang tính bản lề, thị trường quay trở lại quỹ đạo tăng trưởng với động lực chính đến từ xu hướng giảm lãi suất, các gói hỗ trợ của Chính phủ nhằm tháo gỡ khó khăn cho doanh nghiệp. Mặc dù con đường khá ghập ghềnh nhưng nhìn chung xu hướng hồi phục vẫn được duy trì, VN-Index hiện đã quay trở lại vùng đỉnh 19 tháng. So với thời điểm 4 năm trước, chỉ số đã tăng gần gấp đôi, nhưng vẫn còn cách khá xa đỉnh lịch sử từng chạm đến.

Nhìn chung, triển vọng của thị trường chứng khoán Việt Nam vẫn được các tổ chức lớn đánh giá lạc quan, nhờ vĩ mô ổn định, lãi suất thấp và khả năng tăng trưởng lợi nhuận của các doanh nghiệp niêm yết. Theo Dragon Capital, cổ phiếu tiếp tục là kênh đầu tư thay thế hấp dẫn cho tiền gửi có kỳ hạn khi lãi suất trung bình của tiền gửi 12 tháng hiện tại đã về 4,7%, so với mức đỉnh trên 10%.

Tuy nhiên, áp lực từ khối ngoại đang khiến cho đà tăng của thị trường chậm lại. Trong một năm trở lại đây, gần như tháng nào khối ngoại cũng bán ròng, tổng giá trị luỹ kế đã lên đến gần 2 tỷ USD (tính riêng trên HoSE). Điều này cho thấy những bất ổn kinh tế toàn cầu đang ảnh hưởng đến tâm lý của nhà đầu tư nước ngoài.

Lý giải về động thái bán ròng triền miên của khối ngoại, chia sẻ tại Hội thảo "Nhận diện điểm sáng kinh doanh và đầu tư năm 2024", ông Lê Anh Tuấn, Giám đốc đầu tư Công ty quản lý quỹ Dragon Capital chi rằng, với khẩu vị đầu tư vào những công nghệ mới, Việt Nam có quá ít lựa chọn. Vì thế, dòng vốn ngoại có xu hướng chảy từ Trung Quốc sang các quốc gia khác như Ấn độ, Nhật. Ngoài ra, nhà đầu tư nước ngoài cũng lo ngại một số vấn đề của Việt Nam không như kỳ vọng.

Dù vậy, chuyên gia Dragon Capital cũng nhấn mạnh, Việt Nam hiện vẫn nằm trong những nước nhà đầu tư nước ngoài rất quan tâm. Nếu chính thức được MSCI nâng hạng, khả năng rất cao dòng vốn ngoại sẽ quay lại mạnh mẽ. Bên cạnh các quỹ ETF "tracking" theo các rổ chỉ số của MSCI và FTSE, dòng tiền lớn từ các quỹ chủ động cũng sẽ tìm đến đầu tư vào chứng khoán Việt Nam trong tương lai.