Ukraine gửi đến Việt Nam 'báu vật' thế giới đang lên cơn khát: Nhập khẩu tăng hơn 700%, Việt Nam gần như không trồng được

Theo thống kê sơ bộ của Tổng cục Hải quan, trong tháng 5/2024 nước ta đã nhập khẩu 533.673 tấn lúa mì với kim ngạch đạt hơn 141 triệu USD, giảm 34% về lượng và giảm 36% về kim ngạch so với tháng trước đó. Lũy kế trong 5 tháng đầu năm nước ta nhập khẩu hơn 2,83 triệu tấn lúa mì, tương đương hơn 779 triệu USD, tăng 39,3% về lượng và tăng 3,6% về kim ngạch so với cùng kỳ năm trước.

Giá nhập khẩu bình quân đạt 275 USD/tấn, giảm 25,6% so với cùng kỳ năm trước.

Xét về thị trường, Brazil là nhà cung cấp lúa mì lớn nhất cho Việt Nam với hơn 1,13 triệu tấn, tương đương hơn 282 triệu USD, tăng 332% về lượng và tăng 194% về kim ngạch so với cùng kỳ năm trước. Giá nhập khẩu đạt 249 USD/tấn, giảm mạnh 32% so với 5 tháng đầu năm 2023.

Đứng thứ 2 là thị trường Úc với 529.214 tấn lúa mì với kim ngạch đạt hơn 166 triệu USD, tuy nhiên giảm 62% về lượng và giảm 67% về trị giá. Giá trung bình đạt 314 USD/tấn, giảm 13% so với cùng kỳ năm trước.

Đáng chú ý, một nhà sản xuất lúa mì lớn của thế giới đang tăng mạnh xuất khẩu loại báu vật này đến Việt Nam là Ukraine. Cụ thể sản lượng lúa mì nhập khẩu từ thị trường này đạt 436.451 tấn trong 5 tháng đầu năm, tương đương hơn 112 triệu USD, tăng mạnh 702% về lượng và tăng 520% về trị giá. Ukraine đã vươn lên trở thành nhà cung cấp lớn thứ 3 của Việt Nam với thị phần 15% theo sản lượng, giá nhập khẩu đạt bình quân 257 USD/tấn, rẻ nhất trong số các nhà cung cấp hiện nay của Việt Nam.

Việt Nam gần như không trồng được lúa mì. Còn bắp và đậu nành tuy có trồng được nhưng giá thành cao, cạnh tranh kém hơn so với hàng nhập khẩu. Trong năm 2023, Việt Nam chi 1,55 tỷ USD để nhập khẩu lúa mì với hơn 4,6 triệu tấn, tăng 19,7% về lượng và tăng 3,6% về trị giá so với năm 2022.

Trên thị trường thế giới, trước khi xung đột giữa Nga và Ukraine xảy ra, Ukraine là nước xuất khẩu lúa mì lớn thứ năm thế giới, chiếm 10% tổng nguồn cung. Ngoài ra, Ukraine là một trong ba nhà xuất khẩu lúa mạch, bắp, dầu hạt cải hàng đầu thế giới, đồng thời là nước xuất khẩu dầu hướng dương lớn nhất (chiếm 46% lượng xuất khẩu toàn cầu).

Bước sang năm 2024, theo Hội đồng Ngũ cốc Quốc tế (IGC), hiện chỉ có 12 nước sản xuất đủ lúa mì để xuất khẩu. Dự trữ toàn cầu cuối vụ 2022/23 dự kiến tăng 1,1 triệu tấn lên 268,4 triệu tấn, với mức tăng ở EU, Ukraine, Kazakhstan và Ấn Độ nhiều hơn bù đắp cho sự sụt giảm ở Saudi Arabia và Iran.

Mức tiêu thụ lúa mì thế giới năm 2023/2024 đã được nhận định sẽ tăng so với dự báo tháng 12/2023, phần lớn là do việc sử dụng làm thức ăn chăn nuôi ở EU tăng và được dự báo sẽ tăng 2% so với năm 2022/23.