Tăng trưởng nhưng bữa cơm nghèo đi!

Mâm cơm của Ba chỉ vẻn vẹn rau muống luộc, su hào luộc, đĩa muối chấm và một ít cá khô có lẽ chỉ cung cấp cho cô và các bạn, theo cách nói hoa mỹ của các nhà kinh tế, năng lượng hơn mức 2.100 đơn vị ca lo/ngày chút đỉnh – ngưỡng của những người nghèo ở Việt Nam.

Theo lời kể của cô sinh viên trường trung cấp đối ngoại này, mỗi tháng bố mẹ cô ở Thái Bình chỉ có thể gửi cho cô 800.000 đồng cho việc ăn học ở Hà Nội. Trừ các khoản chi phí khác như học phí, thuê nhà trọ, đi lại, cô chỉ có thể dành khoảng 350.000 đồng để ăn.

Tuy nhiên, từ khoảng hơn chín tháng nay, mức chi tiêu này đã không thể bù đắp lại mức tăng giá ngoài chợ. “Bọn em chỉ dám chi tiêu mỗi người gần 5 ngàn cho một bữa, nên toàn rau vậy thôi”, Ba kể và cho biết thêm, cô và các bạn chỉ dám mua thịt một đến hai lần trong tháng. “Với số tiền này, năm ngoái thì bọn em còn ăn nhiều thịt hơn, chứ giờ đắt quá đành thôi”, cô cười hồn nhiên.

Bữa cơm của Ba, cũng như hàng triệu người khác như sinh viên, công nhân, công chức trong các cơ quan nhà nước, và đặc biệt là 15% số hộ nghèo ở Việt Nam đã bị giản tiện đi rất nhiều trong một năm qua – năm mà Việt Nam được tôn vinh là “ngôi sao đang lên” trên trường quốc tế.

Theo tính toán của ngân hàng Thế giới tại Việt Nam, chỉ số giá các mặt hàng lương thực và thực phẩm đã tăng tới 14,7% trong 11 tháng đầu năm nay so với cùng kỳ năm ngoái. Vị dụ, thịt lợn, món thực phẩm phổ biến vào bậc nhất đã tăng từ khoảng 40.000đ/kg hồi đầu năm lên đến gần 70.000đ/kg hiện nay.

Theo các nhà kinh tế, cơn bão giá đang càn quét qua mâm cơm của phần lớn các hộ gia đình một phần là do chính sách tiền tệ của chính phủ.

Chính sách tiền tệ đó bắt nguồn từ mối lo ngại nền kinh tế bị đô la hoá. Từ đầu năm nay, Việt Nam đã tiếp nhận được một lượng lớn ngoại tệ từ đầu tư gián tiếp (5,3 tỉ USD trên TTCK), kiều hối (gần 6 tỉ USD), du lịch (khoảng 4 tỉ USD), ODA (2 tỉ USD), FDI (hơn 4,2 tỉ USD giải ngân). Lượng tiền mặt này vào nhiều đến nỗi lãnh đạo các ngân hàng thương mại đã phải kêu ca rằng, họ đã bị ngập trong USD.

Trước tình hình đó, ngân hàng Nhà nước đã phải tung một lượng lớn tiền đồng ra để mua tới 9 tỉ USD, đưa mức dự trữ ngoại tệ của Việt Nam lần đầu tiên trong lịch sử lên đến 20 tỉ USD. Theo một quan chức chính phủ cao cấp, toàn bộ lượng tiền này đang được gửi ở các ngân hàng nước ngoài.

Tuy nhiên, chính sách này theo các nhà kinh tế là “có vấn đề”. “Nhà nước đã phát hành một lượng tiền đồng khá lớn để mua về ngoại tệ. Tăng lượng dự trữ ngoại tệ là tốt, song tung ra một lượng tiền lớn như vậy thì sẽ đương nhiên gây tăng giá”, ông Lê Đăng Doanh, chuyên gia kinh tế cao cấp bình luận.

Ông Shogo Ishii, trợ lý giám đốc châu Á - Thái Bình Dương của quỹ tiền tệ quốc tế cho rằng, chính phủ nên linh hoạt hơn về tỷ giá giữa tiền đồng và đô la để giảm sức ép từ những nguồn ngoại tệ lớn đang chảy vào nền kinh tế, gây tăng giá toàn cục.

Thủ tướng Nguyễn Tấn Dũng nhìn nhận Chính phủ đã lúng túng trong việc điều hành tài chính vĩ mô, nhất là khi tung đồng Việt Nam ra mua vào 9 tỉ USD. Phát biểu với hàng trăm quan chức ngành kế hoạch của 64 tỉnh và thành phố, ông Dũng cho biết: “Các chuyên gia nói với tôi là nếu tung tiền ra mà rút về không kịp là tạo sức ép tăng giá. Tôi không bác bỏ điều này được. Nhưng nếu chúng ta không mua vào, thì lượng USD này vẫn là phương tiện thanh toán trên thị trường”.

“Nhưng đưa lãi suất lên, rút tiền về, hạn chế đầu tư thì các chỉ số giảm xuống nhưng không có tăng trưởng. Muốn tăng trưởng phải đưa tiền ra đầu tư chứ, mà lãi suất tăng lên thì có ai vay mà đầu tư. Chính phủ đã hết sức lúng túng”, ông nói thêm.

Tuy nhiên, thủ tướng bảo vệ quan điểm rằng giá sức mua đối ngoại VND giữ được ổn định, dù lượng tiền mặt tung ra nhiều. “Chúng ta thử hình dung nếu tỷ giá USD đảo lộn thì làm thế nào. VND mà mất giá lớn, tỷ giá đảo lộn, thì gay go, đảo lộn nợ nần, đảo lộn hạch toán, xuất khẩu khó khăn,… không tài nào mà phát triển được”, thủ tướng nói.

Ba và hai cô bạn, và phần lớn người dân Việt Nam không quan tâm đến điều này. Họ chỉ biết, bữa cơm của họ đang đơn điệu đi. Ba vẫn dùng điện thoại di động, các bạn cô cũng vậy. Nhìn bề ngoài thì rõ ràng là rất khác, so với thế hệ của bố mẹ cô. Nhưng chất lượng bữa ăn, Ba nói, không khác gì so với điều em nghe được từ thời bao cấp.