Vì sao NHNN tạm dừng phát hành tín phiếu, chuyển sang bơm thanh khoản trên kênh OMO?

Phiên giao dịch 2/4 ghi nhận diễn biến đáng chú ý khi Ngân hàng Nhà nước (NHNN) đã dừng phát hành tín phiếu. Đồng thời, kênh cho vay cầm cố giấy tờ có giá (OMO) cũng phát sinh giao dịch mới khi một thành viên thị trường đã "vay nóng" NHNN 5.952 tỷ đồng với kỳ hạn 7 ngày, lãi suất 4%/năm.

Như vậy, sau khi thực hiện 16 phiên liên tiếp phát hành tín phiếu hút về tổng cộng gần 171.700 tỷ đồng, NHNN đã chuyển sang trạng thái bơm ròng thanh khoản cho hệ thống ngân hàng. Đồng thời đây cũng là phiên giao dịch đầu tiên kể từ cuối tháng 2, hệ thống ngân hàng cần tới nguồn hỗ trợ từ Nhà điều hành.

Động thái trên diễn ra trong bối cảnh lãi suất liên ngân hàng bất ngờ tăng vọt trong 2 phiên giao dịch 29/3 và 1/4.

Theo số liệu mới nhất được NHNN công bố, lãi suất VND bình quân liên ngân hàng tại kỳ hạn qua đêm (kỳ hạn chính chiếm khoảng 90% giá trị giao dịch) trong phiên 1/4 đã tăng lên 3,45% - mức cao nhất trong hơn 1 tháng qua. Trước đó, lãi suất qua đêm liên ngân hàng trong phiên 29/3 đã tăng lên gấp gần 8 lần, từ mức 0,31% ghi nhận trong phiên trước đó lên 2,51%.

Bên cạnh kỳ hạn qua đêm, lãi suất các kỳ hạn chủ chốt khác cũng bật tăng mạnh chỉ sau 2 phiên: kỳ hạn 1 tuần tăng từ 1,70% lên 3,78%; kỳ hạn 2 tuần tăng từ 1,97% lên 3,52%; kỳ hạn 1 tháng tăng từ 3,16% lên 3,66%.

Không chỉ thể hiện qua diễn biến lãi suất liên ngân hàng, thanh khoản của hệ thống cũng phát tín hiệu thắt chặt hơn khi trong những phiên giao dịch cuối tháng 3, số lượng thành viên tham gia đấu thầu tín phiếu của NHNN cũng như khối lượng tín phiếu trúng thầu đều đã giảm mạnh dù lãi suất trúng thầu được nâng lên mức trên dưới 2%/năm.

Theo giới phân tích, việc các ngân hàng không mặn mà với hoạt đồng chào thầu tín phiếu của NHNN cho thấy phần thặng dư thanh khoản có vẻ đã giảm đi đáng kể sau hơn chục phiên hút tiền liên tiếp. Tuy nhiên, xu hướng trên cũng có một phần đến từ yếu tố mùa vụ, khi các ngân hàng cân đối thanh khoản vào cuối quý I.

Thực tế, số liệu mới nhất được NHNN công bố cho thấy, tính đến ngày 25/3/2024, tín dụng nền kinh tế tăng 0,26% so với cuối năm 2023 (riêng tháng 3 tăng 0,98%) sau 2 tháng liên tiếp duy trì ở mức âm.

Bên cạnh đó, hai tuần giao dịch cuối cùng của tháng 3 xuất hiện một diễn biến đáng chú ý trên thị trường huy động tiền gửi khi có thêm nhiều ngân hàng tăng lãi suất huy động, trong đó có cả các nhà băng tư nhân lớn như VPBank, SHB, Eximbank.

Mặt khác, từ đầu tuần tới (8/4), các lô tín phiếu 28 ngày được phát hành đầu tiên trong đợt vừa qua sẽ bắt đầu đáo hạn, đồng nghĩa NHNN sẽ bơm trả hệ thống ngân hàng lượng lớn thanh khoản đã hút về từ trung tuần tháng 3. Diễn biến này đi cùng kênh cho cho vay OMO vẫn luôn được NHNN duy trì sẽ giúp thanh khoản hệ thống sẽ không quá căng cứng và lãi suất liên ngân hàng nhiều khả năng sớm hạ nhiệt khi giai đoạn cao điểm cuối quý I đi qua.