Vì sao Việt Nam kiểm soát tốt lạm phát?

Trước diễn biến giá thịt lợn và giá nguyên liệu thức ăn chăn nuôi có xu hướng tăng cao thời gian gần đây, ngày 22/7, Phó Thủ tướng Chính phủ Lê Minh Khái đã chỉ đạo các cơ quan chức năng liên quan và các địa phương thực hiện ngay các biện pháp bảo đảm cân đối cung cầu, nguồn cung thịt lợn, thức ăn chăn nuôi và bình ổn giá. Động thái này một lần nữa cho thấy sự quyết liệt của Việt Nam trong việc kiểm soát lạm phát .

Cũng liên quan đến yếu tố giá lương thực, tờ Economist mới đây cũng đã viết: "Tỷ lệ lạm phát thấp của Việt Nam xuất phát từ thực tế Việt Nam sản xuất quá đủ lương thực để nuôi sống người dân".

Báo cáo tuần qua của Ngân hàng Phát triển châu Á (ADB) cũng khẳng định, nguồn cung lương thực dồi dào trong nước của Việt Nam sẽ giúp giảm lạm phát trong năm 2022. Do vậy, ADB dự báo, lạm phát của Việt Nam sẽ ở mức 3,8% cho năm 2022 và 4% cho năm 2023, không thay đổi so với dự báo ngân hàng này đưa ra hồi tháng 4 vừa qua.

Việt Nam nằm trong top các quốc gia có mức lạm phát thấp nhất thế giới ở thời điểm này. (Ảnh minh họa - Ảnh: NLĐ)

Không chỉ lương thực là cấu phần chiếm tỷ trọng hàng đầu trong rổ CPI, việc kiềm chế giá xăng dầu và các mặt hàng thiết yếu khác cũng đóng vai trò then chốt cho kiểm soát lạm phát. Giá xăng dầu trong nước dù không tăng mạnh như giá xăng dầu thế giới, nhưng khi giá xăng dầu thế giới giảm, giá xăng dầu trong nước cũng giảm mạnh phần nào cho thấy những giải pháp của Chính phủ kiềm chế đà tăng giá của mặt hàng này nói riêng và một số mặt hàng thiết yếu khác thời gian qua đã cho thấy hiệu quả.

Các giải pháp kiềm chế lạm phát

Giá xăng lại tiếp tục giảm. Mỗi lít xăng giảm từ 2.700 - 3.600 đồng, các mặt hàng dầu cũng đồng loạt giảm 1.100 - 2.380 đồng/lít. Như vậy, mặt bằng giá xăng trong nước đã về ngang với hồi tháng 2 năm nay.

Bên cạnh quỹ bình ổn giá được sử dụng linh hoạt và hiệu quả thời gian qua, thuế bảo vệ môi trường cũng đã được hạ 2 lần vào ngày 1/4 và 11/7, giảm kịch khung xuống mức giá sàn trong biểu thuế suất. Thêm vào đó, Chính phủ cũng đang tính toán việc giảm thêm các loại thuế tiêu thụ đặc biệt và VAT để trình Quốc hội.

Đó là chỉ riêng với xăng dầu, còn dịch vụ giáo dục, chiếm tỷ trọng lớn hơn nhiều trong rổ hàng hóa tính CPI, cũng đã được kiểm soát, giúp CPI 6 tháng giảm 0,19 điểm %, nhờ các địa phương đã miễn, giảm học phí để chia sẻ khó khăn với người dân trong đại dịch.

Cùng với đó, thời gian tới, Bộ Giáo dục và Đào tạo cũng đã đề xuất chưa tăng học phí giáo dục mầm non và phổ thông năm học 2022 - 2023 như lộ trình trước đó.

Với giá y tế, năm 2021 đáng ra đã phải hoàn thành việc tính đủ chi phí tiền lương, chi phí trực tiếp, chi phí quản lý, khấu hao tài sản cố định và các chi phí khác theo pháp luật về giá, tuy nhiên để chia sẻ khó khăn với người dân trong đại dịch, nên việc này đã được hoãn lại.

Mới đây nhất, EVN chủ động đề xuất chưa tăng giá điện, dù trong bối cảnh chi phí đội lên tính bằng lần. Như vậy, giá điện vẫn duy trì ổn định không tăng trong gần 4 năm qua.

Đáng chú ý, với giá nhà cho thuê, cũng là cấu phần trong rổ CPI, Thủ tướng Chính phủ cũng đã ban hành Quyết định số 8 trong năm nay nhằm hỗ trợ tiền thuê nhà cho người lao động khiến giá thuê nhà bình quân 6 tháng tiếp tục giảm mạnh 13,75% và tác động trực tiếp làm giảm CPI 0,07 điểm %.

Tổng hòa tất cả tất cả những nhân tố vừa nêu có thể thấy Việt Nam nằm trong top các quốc gia có mức lạm phát thấp nhất thế giới ở thời điểm này.

Tổ chức quốc tế đánh giá cao nỗ lực kiểm soát lạm phát của Việt Nam

"Chính phủ Việt Nam đặt mục tiêu kiềm chế lạm phát ở mức 4% và hiện tại chúng ta đang ở dưới con số đó. Giá lương thực đã tăng cao trong thời gian qua, tuy nhiên theo chúng tôi quan sát, mức giá vẫn đang được giữ ở mức ổn định. Lý do là bởi Việt Nam có nguồn cung lương thực rất dồi dào, khi là nước chuyên xuất khẩu mặt hàng này ra thế giới. Chính vì vậy, chúng tôi vẫn giữ nguyên dự báo của mình hồi tháng 3. Chỉ số lạm phát của Việt Nam năm nay sẽ là 3,8% và năm 2023 sẽ là 4%", ông Andrew Jeffries, Giám đốc Quốc gia, Ngân hàng Phát triển Châu Á (ADB) tại Việt Nam, đánh giá.

"Chúng tôi thấy ở Việt Nam lạm phát đang ở mức thấp hơn nhiều so với châu Âu, hay Mỹ. Đây là điểm tích cực để giữ mặt bằng giá chung, giảm thiểu sự ảnh hưởng của biến động tỷ giá. Như vậy, đồng nội tệ của các bạn được giữ ổn định. Điều hành chính sách tiền tệ, chính sách tài khóa của Việt Nam đang hiệu quả nhằm giảm thiểu tác động lên đồng nội tệ. Giá cả hàng hóa ổn định, không thiết lập mặt bằng giá mới. Điều này tạo điều kiện thuận lợi cho các mục tiêu tăng trưởng của Việt Nam thời gian tới", ông Axel Van Trotsenburg, Tổng Giám đốc điều hành Ngân hàng Thế giới (World Bank), nhận xét.

Tiền Đồng mất giá ít hơn so với nhiều ngoại tệ khác

Theo đại diện Ngân hàng Thế giới (World Bank), kiểm soát được lạm phát sẽ giúp giảm thiểu ảnh hưởng lên đồng nội tệ của Việt Nam. Nếu so với 6 đồng tiền chủ chốt, chỉ số USD đã tăng giá đến 10% so với đầu năm đẩy nhiều đồng tiền khác giảm sâu.

Giảm mạnh nhất là Yen Nhật bản, rớt 20%; tiếp theo là Euro 12%, rơi về mức ngang giá so với USD. Nhiều đồng tiền khác như Bảng Anh, Baht Thái Lan, Won Hàn Quốc cũng đồng loạt rơi hơn 10%. Tuy nhiên, đồng VNDchỉ mất giá khoảng 2,6% so với USD.

Còn nếu xét trong rổ 8 đồng tiền tính tỷ giá trung tâm, bao gồm USD, Baht Thái, Euro, Nhân dân tệ, Đô la Singapore, Yen Nhật, đồng Won Hàn Quốc và đồng tiền của Đài Loan (Trung Quốc), Đồng Việt Nam còn lên giá so với tất cả 7 ngoại tệ còn lại.

"Ngân hàng Nhà nước sẽ có giá yết bán ra cho ngân hàng thương mại cổ phần. Trong trường hợp ngân hàng thương mại cổ phần muốn mua ngoại tệ của Ngân hàng Nhà nước, ngân hàng thương mại cổ phần sẵn sàng đáp ứng gần như hết các yêu cầu của khách hàng doanh nghiệp", bà Lương Thị Hoài, Trưởng phòng Bán sản phẩm Thị trường Tài chính VPBank, cho biết.

"Cơ bản chúng ta quản lý tỷ giá tương đối tốt, cung cầu ngoại tệ tương đối ổn, nên Đồng Việt Nam chỉ mất giá so với USD khoảng 2%, trong khi các nước mất giá từ 3% đến 14 - 15%", ông Cấn Văn Lực, Thành viên Hội đồng Tư vấn Chính sách Tài chính Tiền tệ Quốc gia, nói.

"Việc ổn định và nâng giá trị Đồng Việt Nam có tác động quan trọng, đó là ổn định được cân đối vĩ mô của nền kinh tế, đặc biệt là đối với doanh nghiệp đang vay nợ trên thị trường quốc tế. Rõ ràng tỷ giá ổn định giúp hoạt động của doanh nghiệp tốt hơn", PGS.TS. Đinh Trọng Thịnh, giảng viên cao cấp Học viện Tài chính, nhận định.

Doanh nghiệp lên giải pháp trước ảnh hưởng do biến động tỷ giá

Bên cạnh những quyết sách kịp thời của Chính phủ trong việc điều hành tỷ giá, các doanh nghiệp Việt Nam cũng đã rất linh hoạt, ngay lập tức có những phương án phù hợp để "lựa cơm gắp mắm", hạn chế tối đa những rủi ro từ tỷ giá tới kế hoạch sản xuất kinh doanh.

Tập đoàn Daikin Việt Nam sản xuất và kinh doanh điện lạnh tại nhiều quốc gia, đã từng bị giảm lợi nhuận vì biến động tỷ giá. Kinh nghiệm rút ra là họ đã chuyển nguồn thu mua nguyên liệu, thậm chí là điều chuyển hoạt động gia công sang các thị trường có đồng nội tệ rẻ.

"Hiện nay đồng Yen đang giảm giá, chúng tôi đang thực hiện các biện pháp như chuyển sang sản xuất tại Nhật Bản các linh kiện nhập khẩu từ Trung Quốc để tránh việc giảm lợi nhuận. Chúng tôi thực hiện các biện pháp như thay đổi địa điểm nhập khẩu các linh kiện hoặc thay đổi nơi sản xuất để cân đối chi phí theo tình hình thực tế", ông Ogami Noriyoshi, Phó Tổng Giám đốc Daikin Việt Nam, cho hay.

Còn với ngành lữ hành du lịch đang phục hồi trở lại sau dịch, trước đây doanh nghiệp chấp nhận cho khách nước ngoài thanh toán bằng cả đồng Euro và USD, nay do Euro rớt mạnh đã khiến một số đơn đặt tour bị thua lỗ khi chốt giá cho khách hàng bằng đồng tiền này. Do đó, doanh nghiệp tính toán sẽ chuyển thanh toán bằng ngoại tệ mạnh để rủi ro.

"Tôi nghĩ các công ty du lịch, Hiệp hội du lịch, Hiệp hội xuất nhập khẩu phải thống nhất chọn USD là đơn vị tiền tệ thanh toán chuẩn cho thời gian tới", ông Phạm Hà, Chủ tịch Lux Group, nói.

Bên cạnh việc cơ cấu lại hoạt động kinh doanh, các chuyên gia khuyến nghị doanh nghiệp có thể sử dụng công cụ bảo hiểm, phòng ngừa rủi ro tỷ giá của các ngân hàng thương mại khi thanh toán đơn hàng.

Một số công ty chứng khoán nhận định tỷ giá USD/VND sẽ chỉ biến động khoảng 2,5% trong năm nay. (Ảnh minh họa - Ảnh: Báo Đầu tư)

"Các công cụ phòng chống rủi ro tỷ giá, ví dụ công cụ quyền chọn - bảo hiểm về giá, hay là công cụ hợp đồng tương lai. Người ta ký hợp đồng quyền chọn hay hợp đồng tương lai ở điểm này, thanh toán ở tương lai hay trong kỳ hạn với giá ấn định ở thời điểm ký rồi thì các doanh nghiệp Việt Nam ở một chừng mực nhất định sử dụng công cụ phòng ngừa rủi ro tỷ giá vẫn còn mới", bà Nguyễn Thị Mùi, Thành viên Hội đồng tư vấn Chính sách Tài chính Tiền tệ Quốc gia, cho hay.

Ngoài ra, khi xây dựng kế hoạch kinh doanh, doanh nghiệp cần để dự phòng cho tỷ giá, để khi xảy ra biến động, sẽ không tác động mạnh tới giá bán sản phẩm đầu ra của doanh nghiệp.

Mặc dù áp lực với tỷ giá là không nhỏ, nhưng vẫn có nhiều yếu tố hỗ trợ từ nguồn vốn đầu tư nước ngoài liên tục đổ vào hơn 14 tỷ USD trong nửa đầu năm, từ hoạt động xuất siêu hay lượng dự trữ ngoại hối kỷ lục. Nguồn cung này sẽ giúp Ngân hàng Nhà nước có dư địa để can thiệp khi cần thiết.

Bên cạnh đó, một số công ty chứng khoán cũng nhận định tỷ giá USD/VND sẽ chỉ biến động khoảng 2,5% trong năm nay, khi xu hướng tăng giá của USD sẽ chậm lại trong nửa cuối năm.