Viện dẫn "nâng cao đời sống cán bộ công nhân viên", khó xử lý triệt để hàng nghìn mét vuông đất công bị sử dụng sai mục đích

Cách đây ít lâu, báo chí đã đồng loạt phản ánh việc có tận... 6.000m2 đất công ngay giữa Thủ đô bị “xẻ thịt” cho thuê để xây dựng thành chuỗi nhà hàng, quán bia. 6.000 m2 đất là chuyện lớn nhưng không mới, bởi lẽ, những sai phạm liên quan đến sử dụng đất công đã diễn ra từ nhiều năm nay mà chưa được giải quyết triệt để.

“Các trung tâm, các viện nghiên cứu,... của nhà nước vẫn bị sử dụng sai mục đích. Thường thì các phần đất quay ra phố hay phần sân trong bị cho thuê làm mục đích khác. Đấy là hiện tượng thường xuyên trong sử dụng đất công và tài sản công”, GS. Đặng Hùng Võ, nguyên Thứ trưởng Bộ Tài nguyên Môi trường nói.

Số phí thu được từ những hoạt động này hoặc được bổ sung vào quỹ chung của đơn vị đó, hoặc bị “đút túi” riêng. Nhưng ở trường hợp nào vẫn là thu sai mục đích và Nhà nước chịu thiệt hại.

Bên cạnh đó, GS. Đặng Hùng Võ cũng chỉ ra nhiều trường hợp giao đất công – vốn ở những vị trí “vàng” cho các doanh nghiệp đầu tư không qua đấu giá mà lại định giá, tạo câu chuyện phức tạp.

“Giá được định nhiều khi thấp hơn nhiều giá thị trường, khiến cho doanh nghiệp được hưởng lợi. Đấy là lợi ích rất lớn, không khỏi khiến người ta đặt nghi vấn có sự chia chác ở đây không. Trên thực tế, những câu hỏi đó đã luôn luôn được đặt ra trong quá trình mà chúng ta đưa đất công vào sử dụng hoặc đất có chủ sử dụng nhưng bị sai mục đích”, ông Võ nói.

Trên thực tế, những vi phạm đó, dù đã được thanh kiểm tra nhiều lần nhưng không xử lý triệt để được. “Nâng cao đời sống của cán bộ công nhân viên” là một trong những lý do được đưa ra giải trình khiến cho việc giải quyết vi phạm thực sự khó khăn.

“Phía công đoàn cũng đứng ra chứng minh việc đó là thật”, ông Hùng Võ cho biết.

Tuy nhiên, điều này cũng khiến cho vị nguyên Thứ trưởng đặt ra câu hỏi, phía sau những bản hợp đồng được cho thuê với giá “hời” vì “người lao động” đó có hay chăng những cái phong bì?

Tình trạng trên đã khiến đất công bị tận thu, trong khi đó, ngân sách nhà nước thất thu do không cách nào thu về được.

“Tôi vẫn thường nói những hợp đồng cho thuê thu về lợi ích cụ thể cho những tổ chức đang sử dụng đất công đó. Thu về thường là chi phí trong nội bộ, dẫn đến không những sai mục đích mà còn thất thoát tài sản của nhà nước. Ngay cả trường hợp cơ quan chuyển sang khu vực khác nhưng các khu đất cũ cũng không thu hồi được. Họ phát sinh thành các trung tâm này khác rồi chứng minh vì mục đích sự nghiệp. Đó là những vướng mắc lớn trong đất đai”, ông Đặng Hùng Võ cho biết.

Để quản lý đất công hiệu quả, GS. Đặng Hùng Võ cho rằng các đơn vị sự nghiệp cũng phải thuê nhà đất. Điều này cũng đã được nêu ra trong Luật đất đai 2013. Tuy nhiên, cải cách này mới chỉ giải quyết được cho đơn vị sự nghiệp công, còn khối lượng cơ quan hành chính hiện nay đang giữ một lượng đất công lớn thì chưa biết phải làm gì.

Nhìn ra thế giới, GS.Võ cho biết ở nhiều nước, họ chỉ sử dụng cơ chế nhà nước thu hồi đất đối với đất sử dụng vào các mục đích công cộng. Còn các cơ quan nhà nước nếu cần thì cũng phải bỏ tiền ra để thuê.

“Không có chuyện nhà nước thu hồi đất để sử dụng vào mục đích nhà nước. Ngay cả đất quốc phòng an ninh cũng rành mạch bỏ tiền ra mua về dùng. Đất thu hồi chỉ áp dụng đối với trường hợp vì mục đích công cộng”, ông Đặng Hùng Võ nhấn mạnh.