Việt Nam nắm giữ một nhóm hàng 'báu vật' được châu Âu tích cực săn đón: Mỹ và Nhật Bản thu mua mạnh tay, Trung Quốc đang tìm cách hồi sinh

Theo số liệu thống kê sơ bộ của Tổng cục Hải quan, xuất khẩu sản phẩm mây, tre, cói và thảm trong tháng 11/2023 thu về hơn 65,3 triệu USD, tăng 13,8% so với tháng trước đó. Tính chung trong 11 tháng đầu năm, nhóm hàng này đã thu về cho Việt Nam hơn 661,8 triệu USD, giảm 11,9% so với cùng kỳ năm 2022. Mức giảm so với năm 2022 đang dần thu hẹp qua mỗi tháng cho thấy sự khởi sắc trong xuất khẩu.

Đây là mặt hàng chủ lực thuộc nhóm xuất khẩu của nông sản Việt Nam giúp nước ta trở thành một trong những quốc gia xuất khẩu mây tre đan lớn nhất thế giới cùng với Trung Quốc và Philippines.

Xét về thị trường, Mỹ vẫn là thị trường xuất khẩu lớn nhất của Việt Nam. Trong tháng 11, xuất khẩu mây, tre, cói và thảm sang Mỹ đã thu về hơn 22,5 triệu USD, tăng 5,4% so với tháng trước và tăng 30,3% so với tháng 11/2022. Tính chung 11 tháng, xuất khẩu sang Mỹ đạt gần 248 triệu USD, giảm 16,5% so với cùng kỳ năm 2022, chiếm tỷ trọng 37,43%.

Xếp thứ 2 là thị trường Nhật Bản. Tháng 11, nước này nhập khẩu gần 7 triệu USD, giảm 7,4% so với tháng 11/2022. Lũy kế 11 tháng đầu năm, xuất khẩu mây, tre, cói, thảm sang đất nước mặt trời mọc thu về hơn 66,2 triệu USD, giảm 10,6% so với cùng kỳ năm 2022, chiếm tỷ trọng 10,02%.

Đáng chú ý, vị trí thứ 3 liên tục thay đổi trong những tháng qua. Theo đó, Ấn Độ đã đã vượt qua Tây Ban Nha, vươn lên là thị trường lớn thứ 3 của Việt Nam ở lĩnh vực này khi thu về gần 34 triệu USD trong 11 tháng đầu năm, giảm 1,4% so với cùng kỳ năm 2022, chiếm tỷ trọng 5,25%. Tháng trước Tây Ban Nha đã lấy mất vị trí này từ tay của Vương quốc Anh.

Không chỉ vậy, nhiều thị trường đang tích cực nhập khẩu mặt hàng này từ Việt Nam với mức tăng trưởng đột biến trong tháng 11 như Ba Lan (138%), Đan Mạch (200%), Pháp (101%),... Hầu hết đều đến từ khu vực châu Âu, điều này cho thấy chất liệu thân thiện với môi trường, mẫu mã đẹp, đa năng giúp các sản phẩm từ mây, tre, cói Việt được nhiều quốc gia khó tính ưa chuộng.

Nếu so với những mặt hàng xuất khẩu thu tỷ đô, xuất khẩu hàng mây, tre, cói của Việt Nam còn khá khiêm tốn. Tuy nhiên, xét về tiềm lực nguyên liệu sẵn có, hơn 1.000 làng nghề mây tre đan, chiếm 24% tổng số các làng nghề truyền thống của cả nước, ngành mây, tre, cói xuất khẩu của Việt Nam đang có nhiều lợi thế.

Việt Nam có diện tích tre rất lớn, lên đến 1,5 triệu ha, phân bố ở hầu hết các tỉnh trên cả nước. Tài nguyên tre Việt Nam rất phong phú và đa dạng, với hàng trăm loài, trong đó một số loài kinh tế cao như: luồng, lùng, trúc sào, lồ ô, bương, tầm vông, tre gai…

Được biết đến là trung tâm của vùng nguyên liệu mây của cả nước, Quảng Nam là tỉnh có trữ lượng mây có thể nói là lớn nhất trên cả nước.

Trong tháng 11, Trung Quốc cũng là một trong những nước tăng nhập khẩu sản phẩm mây tre cói của Việt Nam (gần 29%). Đáng chú ý, quốc gia này đang đẩy mạnh "hồi sinh" những rừng tre để thay thế cho nhựa.

Hiện diện tích rừng tre của Trung Quốc đạt 7,01 triệu ha, chiếm 51% trong tổng số diện tích rừng tre với 1.642 loài tre của thế giới - hơn nữa nước này cũng có thể mở rộng thêm năng lực sản xuất.

Tre là một trong những loại cây phát triển nhanh nhất trong tự nhiên, có thể phát triển thành rừng sau chỉ 4 đến 6 năm, sau khi trồng có thể sử dụng bền vững. Việc chế biến sâu ở nông thôn có thể giúp nông dân trồng tre Trung Quốc tăng đáng kể lợi nhuận. Vì vậy, Trung Quốc không che giấu tham vọng muốn dẫn đầu toàn cầu về các sản phẩm mỹ nghệ tre.