Vụ MTM, ai sẽ đền bù thiệt hại cho nhà đầu tư?

Theo thông tin công bố bởi CTCP Mỏ và xuất nhập khẩu khoáng sản miền Trung (mã: MTM), vào hồi 15h chiều ngày 19/09, cơ quan cảnh sát điều tra – Bộ Công An đã khám xét tịch thu tài liệu Trụ sở chính của công ty, đồng thời ra lệnh bắt tạm giam ông Trần Hữu Tiệp – Chủ tịch HĐQT của MTM để phục vụ cho công tác điều tra vụ việc có dấu hiệu lừa đảo, chiếm đoạt tài sản tại công ty này.

Những nhà đầu tư – nạn nhân của MTM bước đầu đã có thể vui mừng với “thành công” đầu tiên trên con đường vác đơn tố cáo đến các cơ quan chức năng. Nhưng câu hỏi lớn nhất đặt ra trong suốt quá trình này vẫn sẽ là: Ai sẽ đền bù thiệt hại cho nhà đầu tư?

Trách nhiệm đầu tiên thuộc về doanh nghiệp

Theo công ty luật PLF, theo quy định về đăng ký giao dịch chứng khoán trên sàn UPCoM thì hồ sơ, thủ tục đăng ký rất đơn giản. Doanh nghiệp chỉ cần đã đăng ký lưu ký tại Trung tâm lưu ký chứng khoán. Sau đó, chỉ cần gửi những hồ sơ theo quy định để xét duyệt. Đặc biệt, ngoại trừ báo cáo tài chính có kiểm toán thì tất cả các hồ sơ còn lại do doanh nghiệp tự chịu trách nhiệm mà không có sự kiểm tra, giám sát của bất kỳ bên thứ ba hay cơ quan có thẩm quyền nào khác.

Vì vậy, trách nhiệm đầu tiên sẽ thuộc về doanh nghiệp nếu có hành vi kê khai trung thực hồ sơ đăng ký giao dịch. Sau khi doanh nghiệp nộp hồ sơ đăng ký, HNX sẽ xem xét hồ sơ và ra quyết định chấp thuận hay không chấp thuận cho doanh nghiệp đăng ký giao dịch tại UPCoM.

Nếu HNX có vi phạm quy định trong quá trình xét duyệt hồ sơ thì cơ quan này phải chịu một phần trách nhiệm.

HNX đã làm đúng quy trình?

Trong lần lên tiếng chính thức trước đây, Sở Giao dịch chứng khoán Hà Nội (HNX) cho biết, MTM nộp hồ sơ đăng ký giao dịch trên thị trường UPCoM vào ngày 03/11/2015. HNX đã tiếp nhận và xử lý hồ sơ ĐKGD của MTM trên cơ sở những văn bản, tài liệu của MTM theo đúng quy định. Căn cứ vào hồ sơ ĐKGD của doanh nghiệp, ngày 30/3/2016, HNX đã có Quyết định chấp thuận ĐKGD cổ phiếu MTM trên thị trường UPCoM.

Theo quy định hiện hành, hồ sơ ĐKGD cần có BCTC năm liền trước năm ĐKGD đã được kiểm toán theo quy định của pháp luật. Do MTM nộp hồ sơ ĐKGD vào ngày 03/11/2015 nên hồ sơ ĐKGD của MTM chỉ có BCTC kiểm toán năm 2014 và báo cáo tài chính có kiểm toán giai đoạn 1/1/2015 – 10/4/2015.

Không đồng tình với công bố này, những nhà đầu tư của MTM cho rằng, ngày 3/11/2015 là ngày MTM nộp hồ sơ xin đăng ký giao dịch, nhưng theo công văn đến của HNX số 4841 ký nhận ngày 29/03/2016 thì ngày mà bộ hồ sơ này đầy đủ (theo đánh giá của HNX) và đủ điều kiện để được xét duyệt cho cổ phiếu giao dịch là ngày 29/03/2016.

Do đó, theo ý kiến các nhà đầu tư, hồ sơ xin ĐKGD của MTM phải được áp dụng theo thông tư 180/2015/TT-BTC ngày 13/11/2015 của Bộ Tài chính có hiệu lực từ 01/01/2016. Tức là yêu cầu phải có BCTC kiểm toán của năm liền kề, tức năm 2015. Và theo đó, HNX phải chịu trách nhiệm khi ra Quyết định cho “công ty ma” MTM lên giao dịch.

Hiện chưa có phản hồi nào trước ý kiến này của nhà đầu tư. Trong văn bản số 460 ngày 30/03/2016 của HNX gửi đến MTM về việc HNX đã cấp Quyết định chấp thuận cho MTM được giao dịch, Sở chứng khoán Hà Nội cũng yêu cầu công ty nộp bổ sung Báo cáo tài chính kiểm toán năm 2015 trong thời hạn 10 ngày kể từ ngày tổ chức kiểm toán ký báo cáo kiểm toán.

Trong buổi họp báo mới đây, ông Nguyễn Vũ Quang Trung – Phó Tổng giám đốc của HNX cho biết chưa thể cung cấp thêm thông tin về vụ MTM nhưng theo quy chế, các công ty đại chúng có quyền giao dịch trên Upcom và các cơ quan quản lý sau khi xem xét hồ sơ thì phải cho DN lên giao dịch. Đối với các ý kiến cho rằng cần xây dựng thêm nhiều tiêu chí khi xét duyệt hồ sơ, HNX đã thực hiện việc phân mảng thành Upcom Premium và Bảng cảnh báo nhà đầu tư. Sau khi vụ MTM xảy ra, việc giám sát các doanh nghiệp trong “bảng đen Upcom” đã được tăng cường.

Mặc dù vậy ông Trung cũng phải thừa nhận chưa thể có biện pháp triệt để cho các vấn đề đã xảy ra.

Câu hỏi “ai sẽ đền bù thiệt hại cho nhà đầu tư” chưa ai có thể trả lời lúc này.