Vụ tòa nhà 70 tầng ở Thâm Quyến rung lắc không rõ nguyên nhân: Lời cảnh tỉnh cho mục tiêu tăng trưởng thần tốc của Trung Quốc

Những vấn đề trong quá trình xây dựng và đấu thầu 

Hôm 18/5, SEG Plaza ở khu mua sắm đồ điện tử lớn nhất Thâm Quyến bắt đầu rung chuyển, thậm chí có thể quan sát hiện tượng này từ bên ngoài. Những người làm việc trong tòa nhà và khu vực lân cận tháo chạy khỏi tòa nhà.

Tuy nhiên, nguyên nhân không phải do động đất. Truyền thông địa phương đưa tin rằng các nhà chức trách nghi ngại về một số yếu tố xảy ra cùng lúc, bao gồm rung chấn từ gió, di chuyển của tàu điện ngầm và chênh lệch nhiệt độ, đã khiến tòa nhà rung chuyển. Sau đó, những đợt rung lắc ngắt quãng tiếp tục xảy ra. Cuối cùng, công ty sở hữu tòa nhà phải phong tỏa vào ngày 21/5.

SEG Plaza là tòa nhà hơn 70 tầng, chủ yếu là nơi buôn bán các mặt hàng linh kiện điện tử và cho thuê văn phòng. Tòa nhà được hoàn thiện vào năm 1999, dù việc lắp đặt nội thất vẫn chưa hoàn tất. Ngay từ khi mới thành lập, tòa nhà đã thu hút sự chú ý từ các kỹ sư và kiến trúc sư với chiều cao 350m và cách thức xây dựng, đó là các cột được xây dựng bằng cách đổ bê tông ống thép – điều hiếm thấy ở Trung Quốc vào thời điểm đó.

Ngoài ra, tòa nhà cũng được hoàn thiện rất nhanh chóng, chỉ với trung bình 2,7 ngày cho 1 tầng. Dự án này được thực hiện nhằm tượng trưng cho tinh thần hiệu quả của Thâm Quyến và "tốc độ Thâm Quyến."

Sự cố rung chuyển đã thu hút rất nhiều sự chú ý do tính biểu tượng gắn liền với cấu trúc của SEG Plaza. Và với sự quan tâm hướng trở lại về tòa nhà, sự xuất hiện của bài luận "tiên tri" năm 2001 cũng vậy. Bài báo có tựa đề "Phân tích dự án trung tâm thương mại SEG ở Thâm Quyết", được viết bởi Jin Dianqi. Khi đó, cô đang theo học cao học tại Đại học Khoa học và Công nghệ Huazhong và tham gia dự án này với tư cách là nhân sự của Shenzhen Electronics Group. 

Bài luận của Jin đã đánh giá dự án SEC Plaza từ nhiều khía cạnh khác nhau, bao gồm quy hoạch, thiết kế, xây dựng và vận hành. Ví dụ, nội dung nhìn nhận về giai đoạn sau khi hoàn thành theo hướng tích cực, lưu ý rằng việc thu hút các nhà sản xuất linh kiện điện tử là khách thuê mặt bằng đã giúp tăng tỷ lệ lấp đầy tòa nhà trong thời gian sớm.

Từ đó, khoản đầu tư cũng nhanh chóng được hoàn vốn. Nhìn chung, bài luận dành nhiều lời khen cho dự án và cho rằng nó "đã đạt được thành công cả về danh tiếng lẫn chất lượng, thể hiện sự hấp dẫn của kiến trúc Thâm Quyến thế kỷ 21."

Tuy nhiên, Jin lại đặc biệt chỉ trích việc thiết kế và lựa chọn nhà thầu: "Xét về trình độ công nghệ của Trung Quốc, một dự án lớn như vậy đáng lẽ phải cho phép các bên thiết kế nước ngoài tham gia đấu thầu."

Theo Jin, hơn 1,2 tỷ CNY (186 triệu USD theo tỷ giá hiện tại) đã được đầu tư vào SEG Plaza. Tuy nhiên, công ty thiết kế đã được lựa chọn thông qua một quá trình đấu thầu chỉ mở riêng cho các công ty Trung Quốc. 

Việc xây dựng được bắt đầu trước khi thiết kế được hoàn thành, dẫn đến các bước được tiến hành khá lộn xộn. Ăng-ten trên đỉnh của tòa nhà bị lung lay do sự cố thiết kế. Chiều dài đã được điều chỉnh nhưng những tính toán mới vẫn có sai số, dẫn đến việc ăng-ten phải sửa chữa nhiều lần.

Rủi ro của việc ưu tiên tốc độ 

Tốc độ Thâm Quyến là một mục tiêu đạt được bằng cách ưu tiên tốc độ và tính hiệu quả, trong khi có khả năng tránh được mức độ tổn hại. Đây là một điều được coi là ưu điểm. Ngoài ra, mục tiêu này cũng là hình mẫu cho phần còn lại của Trung Quốc, cho phép các cơ quan chính phủ đưa ra quyết định linh hoạt và chiến lược táo bạo của các công ty – 2 điều được coi là cần thiết cho tăng trưởng và phát triển xã hội.

Huawei và Tencent gần như là những doanh nghiệp nổi tiếng trên toàn cầu nhờ hoạt động đầu tư đầy táo bạo vào R&D và mở rộng dịch vụ, họ là trường hợp điển hình cho hình tượng "tốc độ Thâm Quyến". Một ví dụ khác của nguyên tắc này là việc triển khai nhanh chóng mạng 5G trên toàn thành phố với tốc độ nhanh nhất Trung Quốc vào năm ngoái.

Chứng kiến GRDP tăng gấp 10.000 lần so với 4 thập kỷ trước và những dự luật mới thường được thử nghiệm trước khi áp dụng với phần còn lại của Trung Quốc, Thâm Quyến đã trở thành "viên ngọc quý" trong số các thành phố của quốc gia này.

Tuy nhiên, khi Thâm Quyến theo đuổi mục tiêu về tốc độ, những vấn đề về xã hội bắt đầu xuất hiện. Một trong số đó là giá bất động sản tăng vọt, bao gồm cả giá nhà. Giới chức đã thắt chặt các quy định về hoạt động mua bán bất động sản nhằm kiểm soát giá tăng cao, nhưng một số lượng lớn các công ty vẫn có thể "lách luật".

Gần đây, chính quyền thành phố đã nỗ lực hơn để giải quyết những vấn đề như vậy. Hồi tháng 2, Thâm Quyến bắt đầu thiết lập "giá tham chiếu" cho những ngôi nhà hiện có và kêu gọi đại lý, định chế tài chính hỗ trợ khi thị trường đã quá nóng.

Cuối tháng 5, giới chức thành phố đã thông báo về việc soạn thảo một quy tắc mới sẽ nâng tiêu chí về nền tảng học vấn cho hộ khẩu gia đình lên bậc tốt nghiệp đại học, hiện là trình độ cao đẳng.

Cho đến nay, sự tăng trưởng của Thâm Quyến được hỗ trợ bởi một lực lượng lao động lớn, trong bối cảnh thành phố này từng khuyến khích đón nhận nhiều người dân đến từ các vùng nông thôn.

Tất cả những biện pháp này đều nhằm mục đích làm chậm lại tốc độ phát triển chóng mặt của nền kinh tế cũng như xã hội Thâm Quyến. Điều này cũng có thể báo trước một bước ngoặt đối với Trung Quốc – quốc gia đang tiếp tục phát triển tốc độ nhanh hiếm có trên thế giới.

Và đó chính là lý do tại sao bài luận của Jin, vốn chỉ trích cách thực hiện thiếu cẩn trọng liên quan đến "tốc độ Thâm Quyến" và những tòa nhà cao tầng rung chuyển, đang khiến Trung Quốc phải suy nghĩ lại về tốc độ tăng trưởng thần tốc của mình.

Tham khảo Nikkei