"Vượt mặt" Bắc Kinh đi gặp ông Trump mới là lý do khiến Jack Ma bị đưa vào tầm ngắm?

Cuộc gặp gây chấn động

Ngày này năm trước được xem là giai đoạn tuyệt vời nhất của Jack Ma. Thời điểm đó, Ant Group chuẩn bị ra mắt công chúng trong ánh hào quang 37 tỷ USD. Tuy nhiên, Bắc Kinh đã thẳng tay cắt đi đôi cái trên lưng ngôi sao lớn nhất của mình. Sau đó, một cuộc "thảm sát" xảy ra với các tài sản của Jack Ma trên thị trường tài chính.

Hôm nay, trong sự cổ vũ thận trọng của các nhà đầu tư, tỷ phú, ông trùm thương mại điện tử Trung Quốc đang bước những bước đầu tiên trở lại. Jack Ma vừa có một chuyến đi không quá ồn ã tới châu Âu, nơi ông nuôi dưỡng sở thích làm vườn của mình.

Nó khác xa so với đỉnh cao quyền lực của Jack Ma năm 2017. Là một doanh nhân nhưng lại giống một chính khách, Jack Ma bất ngờ đến New York vào những ngày đầu năm để gặp Tổng thống đắc cử Donald Trump tại đại bản doanh của ông ở Tháp Trump. Trong cuộc đối thoại một – một, Jack Ma hứa hẹn đầu tư để tạo 1 triệu việc làm cho người Mỹ.

Chuyến đi đó đã khiến Chính phủ Trung Quốc xôn xao. Thậm chí, giới chức Bắc Kinh chỉ lần đầu tiên biết đến cuộc họp và cam kết của Jack Ma khi tỷ phú này tổ chức một cuộc phỏng vấn bên lề với các phóng viên tại sảnh tòa tháp chọc trời ở New York. 4 nguồn tin thân cận với Alibaba và một nguồn tin thân cận với nhà chức trách Bắc Kinh đã xác nhận điều này.

Nhóm quan hệ chính phủ của Alibaba sau đó được biết rằng Bắc Kinh không hài lòng với việc Jack Ma gặp ông Trump mà không có sự chấp thuận trước của họ. Tuy nhiên, mọi kênh chính thức, bao gồm cả Văn phòng Thông tin Quốc vụ viện và Bộ Ngoại giao Trung Quốc đều không trả lời những câu hỏi liên quan đến vấn đề này. Các nguồn tin thì từ chối nêu danh tính vì "tính chất nhạy cảm" của vấn đề.

Cuộc gặp diễn ra ngày 9/1/2017, ngay trước khi ông Trump nhậm chức. Đó cũng là thời điểm căng thẳng trong mối quan hệ Mỹ - Trung bởi trong chiến dịch tranh cử, ông Trump đổ lỗi cho Trung Quốc làm mất việc làm của người Mỹ. Người phát ngôn của ông Turmp cũng từ chối bình luận về vấn đề này.

Không chỉ gặp Tổng thống Trump, Jack Ma còn có cuộc gặp với rất nhiều yếu nhân, bao gồm nguyên thủ, lãnh đạo các quốc gia hay người đứng đầu các tổ chức quốc tế lớn. Rất đông khách VIP đến gặp Jack Ma ở đại bản doanh tại Hàng Châu trong những năm qua. Với nhiều người, vị tỷ phú họ Mã còn có chút gì đó ngông cuồng và cô độc.

Bốn nguồn tin thân cận của Alibaba cho biết họ tin cuộc gặp chính là "bước ngoặt tiêu cực" trong mối quan hệ giữa Jack Ma với Bắc Kinh. Tuy nhiên, những người này từ chối giải thích thêm.

Hướng trọng tâm vào nông nghiệp, giáo dục

Trước đó, nhiều người vẫn tin rằng Jack Ma bị đưa vào tầm ngắm vì phát biểu của ông tại Thượng Hải hồi tháng 10 năm ngoái, trong đó cáo buộc các cơ quan giám sát tài chính kìm hãm sự đổi mới. Sau đó, Ant Group bị hủy IPO và đang đứng trước nguy cơ chia năm xẻ bảy do tái cấu trúc. Điều tra chống độc quyền khiến Alibaba phải nộp án phạt kỷ lục 2,75 tỷ USD.

Jack Ma không phải nạn nhân duy nhất trong chiến dịch này. Cả ngành công nghệ Trung Quốc đều đang nằm dưới sự giám sát chặt chẽ hơn của các nhà chức trách. Sau đó, bất động sản, game, giáo dục, tiền số và tài chính cũng đang bị quản lý chặt chẽ hơn. Tuy nhiên, không thể phủ nhận Jack Ma chịu tổn thất nhiều nhất.

Với những gì đã xảy ra 1 năm qua, Jack Ma đang dần thay đổi. Từ hình ảnh một vị lãnh đạo công nghệ quyền lực, Jack Ma gần như biến mất. Ông chỉ xuất hiện một vài lần cho tới chuyến đi tới châu Âu vừa qua. Dường như Jack Ma đangmuốn thúc đẩy nông nghiệp thông minh, một trong những điểm nghẽn mà Bắc Kinh vẫn đang loay hoay tìm cách tạo đột phá.

Khi biến cố xảy ra, Jack Ma đã không thể gặp những người thân cận với nhà lãnh đạo Trung Quốc Tập Cận Bình. Sau đó, vị tỷ phú họ Mã đã gửi một bức thư đến ông Tập, đề nghị cống hiến phần đời còn lại của mình cho giáo dục nông thôn của Trung Quốc. Theo một nguồn tin giấu tên, ông Tập đã đưa bức thư ra trong một cuộc họp các lãnh đạo hàng đầu của Trung Quốc hồi tháng 5 vừa qua.

Hiện chưa rõ ông Tập có chấp thuận đề nghị của Jack Ma hay không. Tuy nhiên, chuyến thăm châu Âu với trọng tâm là "nghiên cứu nông nghiệp và các công nghệ liên quan tới môi trường" của Jack Ma dường như có nhiều ý nghĩa.

Hình ảnh từ chuyến đi cho thấy trong bộ áo choàng bảo hộ màu trắng, Jack Ma cầm những chậu hoa. Vị tỷ phú Trung Quốc sẽ tới nhiều công ty để thăm quan và tổ chức nghiên cứu liên quan đến cơ sở hạ tầng nông nghiệp và nhân giống cây trồng tại châu Âu.

Trong khi đó, Joe Tsai, đồng sáng lập Alibaba cùng Jack Ma, lại đang cố làm giảm sự chú ý của dư luận vào những vai trò trước đây của tỷ phú họ Mã. Theo vị tỷ phú này, Jack Ma cũng giống như những người bình thường khác mà thôi.