Áp Thuế tối thiểu toàn cầu: Giảm chuyển giá, trốn thuế

Theo Bộ Tài chính, nếu Việt Nam áp dụng quy định về Thuế bổ sung tối thiểu nội địa đạt chuẩn thì sẽ thu thêm Thuế thu nhập doanh nghiệp (TNDN) bổ sung đối với những doanh nghiệp (DN) thuộc đối tượng áp dụng có dự án đang được hưởng ưu đãi đầu tư về thuế TNDN tại Việt Nam với số thuế thực tế thấp hơn mức tối thiểu (15%) và sẽ góp phần tăng thu ngân sách nhà nước về thuế TNDN từ những đối tượng này.

Đến nay, Việt Nam đã thu hút đầu tư nước ngoài từ 142 quốc gia và vùng lãnh thổ trên thế giới. Trong đó, có khoảng 335 dự án có số vốn đầu tư đăng ký trên 100 triệu USD và đang được hưởng ưu đãi thuế TNDN thấp hơn 15%.

Theo số liệu quyết toán thuế TNDN năm 2022, Tổng cục Thuế tính toán sơ bộ có khoảng 122 Tập đoàn trong số trên chịu ảnh hưởng của Thuế tối thiểu toàn cầu nếu thuế này được áp dụng từ năm 2024.

Nếu các quốc gia khác đều áp dụng Thuế tối thiểu toàn cầu bắt đầu từ năm 2024 mà Việt Nam không áp dụng thì các quốc gia có công ty mẹ sẽ được thu thêm phần thuế chênh lệch năm 2024 ước tính khoảng trên 14.600 tỷ đồng.

Đối với chính sách quy định Tổng hợp thu nhập chịu thuế tối thiểu (IIR), nếu Việt Nam áp dụng đối với những DN đầu tư ra nước ngoài (có doanh thu hợp nhất đạt tối thiểu 750 triệu EUR…) cũng có thể góp phần tăng thu ngân sách nhà nước.

Hiện Việt Nam cũng có các nhà đầu tư ra nước ngoài. Trong đó, đối với Viettel, mức thuế suất Thuế thu nhập DN tại các nước đầu tư đều trên 15%, trừ tại Viettel Đông Timor. Như vậy, nếu Việt Nam áp dụng Thuế tối thiểu toàn cầu (Quy định IIR) mà Đông Timor không áp dụng quy định QDMTT thì sẽ có khả năng thu thêm phần thuế TNDN chênh lệch giữa thuế tối thiểu toàn cầu so với mức thuế thực tế Viettel phải nộp tại Đông Timor.

Còn với PVN, các dự án đầu tư ra nước ngoài của Tập đoàn tập trung chủ yếu là các dự án trong lĩnh vực dầu khí, chịu mức thuế suất thuế TNDN hoặc loại thuế tương tự tại các quốc gia khá cao từ 30% đến 60%. Do đó việc áp dụng Thuế tối thiểu toàn cầu hiện tại không ảnh hưởng đến hoạt động đầu tư ra nước ngoài của PVN.

Theo ông Lưu Đức Huy - Vụ trưởng Vụ Chính sách (Tổng cục Thuế), việc áp dụng các quy định về thuế tối thiểu toàn cầu mang lại cho Việt Nam những cơ hội mới, như góp phần tăng nguồn thu ngân sách nhà nước từ phần thu thuế bổ sung; tăng cường hội nhập quốc tế theo hướng sẽ góp phần tăng cường hội nhập quốc tế của Việt Nam, cải cách hệ thống thuế theo hướng phù hợp với thông lệ và chuẩn mực quốc tế thông qua việc sửa đổi chính sách thuế thu nhập doanh nghiệp và pháp luật có liên quan. Bên cạnh đó còn giảm thiểu hiện tượng trốn thuế, tránh thuế, chuyển giá.

Ông Huy phân tích, việc các nước ban hành các chính sách ưu đãi thuế TNDN để thu hút đầu tư nước ngoài khiến cho hiện tượng trốn thuế, tránh thuế, chuyển giá, chuyển lợi nhuận diễn ra ngày càng phức tạp. Các DN đã lợi dụng các cơ hội để chuyển lợi nhuận từ nước có thuế suất cao sang nước có thuế suất thấp hơn, từ đó xảy ra tình trạng thất thu thuế. Do đó, việc áp dụng Thuế tối thiểu toàn cầu sẽ tạo mặt bằng chung về thuế tại tất cả các quốc gia, từ đó tránh việc cạnh tranh về thuế giữa các nước hiện nay và giảm thiểu tình trạng chuyển giá, chuyển lợi nhuận, giữ vững nguồn thu thuế.