Áp trần giá dầu Nga: thành công hay thất bại?

Theo một báo cáo mới đây, doanh thu từ dầu mỏ của Nga đã tăng trở lại vào tháng 3 và tháng 4, đạt mức cao nhất từ tháng 11 năm ngoái.

Báo cáo được công bố bởi Trung tâm Nghiên cứu Năng lượng và Không khí sạch (CREA), một tổ chức tư vấn độc lập của Phần Lan, cho thấy doanh thu của Nga từ xuất khẩu dầu mỏ đã phục hồi sau khi xuống thấp vào tháng 1 và tháng 2, bất chấp việc áp đặt lệnh cấm nhập khẩu từ Liên minh châu Âu vào cuối năm ngoái và mức trần giá dầu do G7 đưa ra.

Báo cáo này cũng được công bố sau chưa đầy 1 tuần khi các nhà lãnh đạo G7 họp tại Hiroshima (Nhật Bản), công bố việc áp giá trần với dầu mỏ và sản phẩm từ dầu mỏ của Nga đang phát huy tác dụng khi doanh thu của Nga giảm và giá dầu, khí đốt giảm mang lại lợi ích cho các nước trên thế giới.

Các nhà phân tích năng lượng tại CREA cho rằng chính sách áp giá trần của EU và đồng minh đã thất bại. “EU đã thất bại khi cam kết xem xét mức giá trần 2 tháng 1 lần để đảm bảo nó luôn thấp hơn giá trung bình thị trường”, Lauri Myllyvirta – nhà phân tích chính của CREA nói.

“Đây là một dấu hiệu rõ ràng rằng việc thực thi không hiệu quả”, ông nói thêm.

Người phát ngôn của EU từ chối bình luận khi được CNBC liên hệ.

Nga sẽ tiếp tục phục hồi doanh thu từ dầu mỏ

Vào đầu năm, dữ liệu cho thấy doanh thu của Nga từ xuất khẩu nhiên liệu hóa thạch đã giảm trong tháng 12/2022. Điều này dường như cho thấy chính sách áp giá trần và cấm nhập khẩu dầu thô của Nga bằng đường biển từ EU đã phát huy tác dụng. Thời điểm đó, xuất hiện những lời kêu gọi các biện pháp còn cứng rắn hơn nữa.

Tuy nhiên, phát hiện mới nhất của CREA cho thấy doanh thu từ thuế dầu mỏ của Nga đã tăng 6% trong tháng 4 do xuất khẩu tăng trong tháng 3. Dự kiến, mức tăng còn lớn hơn vào tháng 5 này. Tất nhiên, doanh thu của Điện Kremlin vẫn thấp hơn đáng kể so với mức ghi nhận vào tháng 4/2022 khi giá dầu tăng vọt.

Điều này đồng nghĩa sau khi doanh thu chạm đáy vào đầu năm 2023, nguồn thu từ thuế dầu mỏ của Nga đã phục hồi do doanh số bán hàng tăng lên.

“Trừ khi EU và đồng minh tiếp tục hạ thấp mức giá trần, những thay đổi đối với cơ cấu thuế của Nga sẽ đưa giá dầu thô của họ tiến gần hơn đến các tiêu chuẩn quốc tế, dẫn đến sự phục hồi doanh thu, đồng nghĩa với thất bại của hệ thống áp đặt giá trần”, Isaac Levi, nhà phân tích năng lượng của CREA nói.

Phân tích của CREA cho thấy kể từ khi lệnh cấm nhập khẩu của EU và lệnh áp giá trần của G7 được thực thi với dầu Nga, Moscow đã thu về khoảng 58 tỷ euro (62,5 tỷ USD) doanh thu xuất khẩu từ dầu vận chuyển bằng đường biển.

Phần lớn số dầu này được vận chuyển trên các tàu do châu Âu sở hữu bảo hiểm. CREA dự tính doanh thu của Nga có thể bị cắt giảm thêm 22 tỷ euro nếu giá trần đối với dầu thô Nga giảm xuống 30 USD/thùng và giá trần với các sản phẩm từ dầu được thay đổi tương ứng.

Trước đó, G7, EU và Australia đã áp đặt giá trần đối với dầu Nga ở mức 60 USD/thùng từ ngày 5/12. Cùng với đó, EU và Anh cũng ban hành lệnh cấm nhập khẩu dầu thô của Nga bằng đường biển. Cùng với nhau, đây được xem là 2 biện pháp mạnh tay nhất để hạn chế doanh thu từ xuất khẩu nhiên liệu hóa thạch từ Nga.

Đến tháng 2/2023, liên minh này tiếp tục áp đặt giá trần ở mức 100 USD/thùng đối với sản phẩm từ dầu thô của Nga như dầu diesel và 45 USD thùng đối với một số sản phẩm khác như dầu nhiên liệu.

Mục tiêu của việc áp trần là hạn chế doanh thu của Nga nhưng vẫn đảm bảo nguồn cung dầu Nga trên thị trường. Tuần trước, Bộ tài chính Mỹ công bố chính sách áp trần đã đạt được cả 2 mục tiêu sau gần 6 tháng thực thi.