Cần lựa chọn chế độ ăn uống và lối sống như thế nào để bảo vệ đôi mắt của bạn?

Một công trình nghiên cứu đột phá gần đây của các nhà khoa học Anh cho phép phát hiện bệnh tăng nhãn áp và các bệnh lý khác về mắt sớm hơn nhiều đã đem lại những tia hy vọng mới. Song nghiên cứu này còn nhấn mạnh bệnh lý về mắt chậm rãi và âm thầm phát triển 10 năm trước khi bất cứ triệu chứng nào xuất hiện qua các xét nghiệm thông thường hiện hành.

Giáo sư Francesca Cordeiro thuộc trường University College London giải thích: "Chúng ta đã có thể phát hiện các tế bào thần kinh yếu ở phía sau mắt tiến triển để gây ra việc mất thị lực khi nhãn áp tăng. Đây là một dấu hiệu cảnh báo rất sớm cho thấy điều gì sẽ diễn ra sau này".

Viện Người Mù Quốc gia Anh ước tính có ít nhất 50% trường hợp mất thị lực có thể tránh khỏi, song nhiều vấn đề phổ biến về mắt như tăng nhãn áp, thoái hóa điểm vàng và bệnh võng mạc được phát hiện quá muộn.

Chuyên gia về nhãn khoa Francesca Marchetti thuộc hội đồng tư vấn về chăm sóc mắt WINK (Anh) cho hay: "Với xu hướng tuổi thọ gia tăng hiện này, điều quan trọng hơn bao giờ hết là tích cực chủ động bảo vệ thị lực của mình".

Chế độ ăn uống, lối sống và tiền sử gia đình có ảnh hưởng lớn đến rủi ro mắc bệnh lý về mắt. Bà Francesca cho biết: "Chúng ta không thể lựa chọn gien của mình, song chúng ta hoàn toàn có thể lựa chọn chế độ dinh dưỡng và lối sống để phòng chống những vấn đề về mắt. Đó giống như chơi một ván bài khi bạn có thể không được chia quân bài tốt nhất song nếu chơi một cách thông mình bạn có thể đảo ngược tình thế xấu thành tốt".

Các quân bài chủ đã được chứng thực là vitamin C và E, các chất chống oxy hoá lutein và zeaxanthin, kẽm, acid béo omega-3, trong khi những những quân bài xấu cần tránh bao gồm hút thuốc, béo phì, ánh nắng mặt trời quá gắt.

Bà Francesca lý giải tại sao những rủi ro khác nhau này có thể xuất hiện và làm thế nào để phòng chống những vấn đề này.

AMD

Bệnh thoái hoá điểm vàng do lão hoá (AMD) là nguyên nhân hàng đầu gây mù lòa.

Theo nghiên cứu các bệnh lý về mắt do tuổi tác (AREDS), những người có rủi ro AMD cao nhất vì tiền sử gia đình có thể giảm nguy cơ mắc bệnh này bằng cách tăng cường bổ sung hợp chất có chứa vitamin C, E, kẽm, chất chống ô xy hoá như lutein và zeaxanthin.

Bà Francesca cho biết: "Chúng ta đang nói về hàm lượng rất cao các dưỡng chất rất đặc thù mà không thể có đủ từ một chế độ ăn uống lành mạnh hay một vitamin tổng hợp chuẩn mực".

Lutein và zeaxanthin đặc biệt quan trọng vì tạo nên màu vàng của điểm vàng võng mạc, nơi thu nhận các tín hiệu ánh sáng giúp chúng ta nhìn thấy được sự vật. Hai dưỡng chất này có nhiều ở trong các loại rau có lá màu xanh đậm và các loại hoa quả màu vàng, đỏ. Các thực phẩm giàu lutein giúp sáng mắt có thể kể đến rau cải xoăn, rau chân vịt, xúp lơ xanh, đậu xanh... chứa nhiều lutein, trong khi cam, hạt tiêu, bắp ngọt... chứa nhiều zeaxanthin.

Bệnh võng mạc do tiểu đường

Đây là nguyên nhân hàng đầu dẫn đến tình trạng mất thị lực mà hoàn toàn có thể phòng tránh.

Hầu hết người mắc bệnh tiểu đường tuýp 1 sẽ mắc bệnh võng mạc trong vòng 20 năm sau khi được chẩn đoán và 2 trong 3 người mắc bệnh tiểu đường tuýp 2 cũng có nguy cơ mắc bệnh lý về mắt này.

Bà Francesa cho hay: "Bệnh tiểu đường tuýp 2 phần lớn có thể phòng tránh. Bệnh này vẫn có thể điều trị trong các giai đoạn sớm song không có triệu chứng, vì thế đi kiểm tra mắt thường xuyên là việc quan trọng cần làm".

Một công trình nghiên cứu gần đây cho thấy các bệnh nhân tiểu đường trung niên và cao niên sẽ giảm được 46% nguy cơ mắc bệnh võng mạc nếu mỗi ngày hấp thụ 500mg omega 3. Cá chứa dầu là nguồn thực phẩm giàu omega-3 nhất, song trên thực tế mức hấp thụ nguồn dưỡng chất này từ chế độ ăn hàng ăn thường thấp hơn so với mức cần thiết.

Lời khuyên của chuyên gia Francesa là: "Nếu bạn bị tiểu đường hoặc có vấn đề về cân nặng, việc bổ sung omega-3 là một nước đi thông minh".

Bệnh tăng nhãn áp

Là một bệnh lý về mắt xảy ra khi áp suất dịch thuỷ trong nhãn cầu tăng cao làm tổn hại đến các tế bào thần kinh thị giác. Nếu không được phát hiện và điều trị sớm, những người bị bệnh này có thể mất 90% thần kinh thị giác, dẫn đến mù loà.

Bệnh lý này trở nên phổ biến hơn theo tuổi tác và bệnh tiểu đường hay tiền sử gia đình tăng nguy cơ đối với bệnh này.

Việc thiếu chất omega-3 dẫn tới áp suất dịch thuỷ trong nhãn cầu tăng và các nghiên cứu cho thấy việc bổ sung omega-3 giúp giảm sức ép trong nhãn cầu.

Lão thị

Những tật khúc xạ, như cận thị hay viễn thị và lão thị, xảy ra do có bất thường ở các thành phần quang học (như giác mạc, thể thuỷ tinh) làm cho ánh sáng đi vào mắt qua các thành phần này không hiện đúng trên võng mạc của mắt, khiến chúng ta nhìn đồ vật bị nhoè.

Bà Francesca cho hay: "Lão thị thường bắt đầu ở độ tuổi 40, song uống rượu bia, chế độ ăn uống không hợp lý và nhìn nắng quá gắt sẽ làm tăng nguy cơ phát triển những vấn đề này".

Đục thuỷ tinh thể

Là hiện tượng protein tập trung thành đám trước võng mạc, khiến thuỷ tinh thể bị mờ đục. Hầu hết những người trên 65 tuổi bị đục thuỷ tinh thế, song chế độ ăn uống không hợp lý, nhìn nắng quá chói, bệnh tiểu đường, hút thuốc có thể làm tăng nguy cơ mắc bệnh này sớm hơn.

Bà Francesca cho biết: "Giác mạc bị hư do do quá trình oxy hoá, vì thế những chất chống oxy hoá là một cách phòng vệ quan trọng. Các nghiên cứu chỉ ra rằng việc tăng cường hấp thụ vitamine E, kẽm, lutein và zeaxanthin sẽ giảm rủi ro này".

Kính râm

Bà Francesca cho biết: “Kính râm chất lượng là vật sở hữu cần phải có, song bạn không nhất thiết phải tốn tiền mua các loại kính hàng hiệu. Các loại kính có dán nhãn CE phù hợp túi tiền sẽ cho bạn sự bảo vệ cần thiết". Dấu CE chứng thực rằng kính râm được sản xuất tuân theo pháp luật của Liên minh châu Âu và đạt tiêu chuẩn về an toàn như bảo vệ chống tia cực tím.

Một công trình nghiên cứu gần đây cho thấy luyện tập thường xuyên về mắt (ít nhất 3 lần trong tuần), như thể dục mắt, mát xa vùng mắt, luyện thở... cũng làm giảm thiểu nguy cơ mắc các bệnh lý về mắt.

Song theo bà Francesca, phương pháp bảo hiểm hiệu quả nhất là dùng những thực phẩm chức năng bổ dưỡng cho mắt để thu nạp đủ hàm lượng vitamin C và E, lutein, zeaxanthin, kẽm và omega-3.