‘Cáo già’ như Apple cũng có lúc lãng phí 10 năm, đem 10 tỷ USD đi ‘đốt’ thế này đây: Nhân viên gọi là ‘thảm họa Titanic’, báo Mỹ chỉ trích ‘đẽo cày giữa đường’

Trong thập kỷ qua, nhiều nhân viên của Apple làm việc trong dự án bí mật của công ty, có tên mã nội bộ là Titan đã đặt cho nó một cái tên: thảm họa Titanic. Họ biết có thể dự án sẽ thất bại.
Trong suốt thời gian tồn tại, nỗ lực sản xuất ô tô đã bị dừng rồi khởi động lại nhiều lần, khiến hàng trăm nhân sự bị sa thải giữa chừng. Dự án này bắt đầu với mục đích sản xuất một chiếc xe điện cạnh tranh với Tesla, sau đó biến thành một chiếc xe tự lái cạnh tranh với Waymo của Google - là kết quả của quá trình “đấu tranh” giữa các lãnh đạo Apple.

Hôm 27/2, các giám đốc của dự án thông báo nội bộ rằng dự án chính thức bị hủy bỏ, nhiều thành viên trong nhóm được bố trí để phục vụ một số dự án khác về AI.

Apple đã “đốt” hơn 10 tỷ USD vào dự bán và dự án bị phá sản.

Khởi đầu trắc trở - ngã rẽ sai lầm

Sự sụp đổ của dự án ô tô là minh chứng cho thấy Apple đã phải vật lộn để phát triển sản phẩm mới kể từ sau khi Steve Jobs qua đời vào năm 2011. Dự án này chứng kiến 4 vị lãnh đạo khác nhau tham gia, nhiều đợt sa thải nhưng cuối cùng vẫn thất bại vì phát triển phần mềm và thuật toán cho một chiếc ô tô có tính năng lái tự động tỏ ra quá khó khăn.

“Khi mới bắt đầu dự án vào năm 2014, các “ngôi sao” đã được trọng dụng để tạo ra một thứ gì đó mà chỉ Apple mới làn được”, Bryant Walker Smith, Phó GS tại trường luật và kỹ thuật tại Đại học Nam Carolina nói.

Đó cũng là thời điểm Google bắt đầu thử nghiệm xe tự lái trên đường công cộng ở California. Khắp thung lũng Silicon đều lên tiếng khẳng định xe tự hành sẽ sớm trở nên phổ biến. Apple không muốn bị bỏ lại phía sau.

Công ty thời điểm đó cũng phải đối mặt với áp lực từ các kỹ sư hàng đầu của mình về dự án tiếp theo, theo 3 người quen thuộc với nguồn gốc của dự án. Họ vừa hoàn thành chiếc Apple Watch và đang cực kỳ chờ đợi bắt tay làm một thứ gì đó mới. Tim Cook, CEO của Apple, đã phê duyệt dự án như một phần nhằm ngăn chặn tình trạng các kỹ sư rời bỏ Apple để chuyển sang Tesla.

Apple cũng cần tìm ra những cách mới để mở rộng hoạt động kinh doanh. Họ dự đoán doanh số iPhone sẽ chậm lại trong khi ô tô là 1 phần của ngành vận tải trị giá 2 nghìn tỷ USD và có thể giúp ích cho Apple – lúc đó là doanh nghiệp trị giá gần 200 tỷ USD.

Theo 6 nhân viên quen thuộc với dự án, mặc dù nhận được tín nhiệm từ CEO Tim Cook, họ biết rằng sẽ phải chống lại 1 thực tế khắc nghiệt. Nếu tung ra thị trường, một chiếc ô tô của Apple có thể có giá ít nhất 100.000 USD nhưng vẫn tạo ra lợi nhuận thấp hơn nhiều so với iPhone và tai nghe AirPods. Nó cũng sẽ ra mắt sau khi Tesla thống trị thị trường.

Công ty thậm chí đã tổ chức một số cuộc thảo luận với Elon Musk về việc mua lại Tesla. Nhưng cuối cùng, họ quyết định việc sản xuất ô tô riêng sẽ hợp lý hơn so với mua và sáp nhập 1 doanh nghiệp khác.

Những người quen thuộc với dự án cho biết ngay từ khi bắt đầu, nó đã gặp rắc rối. Steve Zadesky, người ban đầu lãnh đạo dự án này, muốn tạo ra 1 chiếc xe điện cạnh tranh Tesla trong khi Giám đốc thiết kế Jony Ive muốn theo đuổi 1 chiếc xe tự lái.

Apple, lúc đó có 155 tỷ USD tiền mặt, đã chi rất nhiều tiền để thuê hàng trăm người có kinh nghiệm về học máy, AI và các công nghệ khác để tạo ra một chiếc xe tự lái. Đây cũng là một trong những dự án lớn đầu tiên mà Apple phát triển với rất nhiều người bên ngoài, chưa quen văn hóa công ty.

10 năm "đẽo cày giữa đường"

Đội ngũ này, gồm hơn 2.000 nhân viên tính đến nay, có cả các kỹ sư từng làm việc cho NASA và phát triển xe đua cho Porsche. Họ đã phát triển một loạt công nghệ mới, như kính chắn gió có thể hiển thị chỉ đường hay cửa sổ trời dạng polymer để giảm nhiệt từ mặt trời. Để củng cố tinh thần, hàng loạt “ngôi sao” của Apple như Jony Ive, Bob Mansfield – người đứng đầu nhóm phát triển máy tính Mac – cũng đều tham gia.

Công ty mua lại một số công ty khởi nghiệm để gia nhập nhóm phát triển ô tô. Năm 2021, họ thậm chí giao Kevin Lynch, người đứng sau thành công của Apple Watch, phụ trách nhóm phát triển ô tô.

Jony Ive và nhóm của ông đã vẽ ra ý tưởng về một chiếc ô tô có hàng loạt cửa sổ và mái cong. Nó không có vô lăng và được điều khiển bởi trợ lý ảo Siri của Apple.

Một ngày mùa thua năm 2015, Jony Ive và Tim Cook đã gặp nhau tại trụ sở dự án ở Sunnyvale, California để trình diễn cách thức hoạt động của chiếc xe. 2 người đàn ông ngồi vào ghế của một khoang nội thất giống như cabin. Bên ngoài, 1 nhân viên đọc kịch bản những gì Siri sẽ nói khi giao tiếp với 2 vị khách này trên đường.

Tuy nhiên đến 2016, những nỗ lực sản xuất ô tô gặp khó khăn. Ông Zadesky rời Apple và người kế nhiệm là ông Mansfield nói với nhóm làm việc là họ sẽ chuyển trọng tâm từ chế tạo ô tô sang xây dựng phần mềm ô tô tự lái.

Apple nhận giấy phép từ California để bắt đầu thử lái những chiếc Lexus trang bị phần mềm và cảm biến của họ. Họ cũng tổ chức các cuộc thảo luận với với BMW, Nissan hay Mercedes-Benz trước khi đạt thỏa thuận với Volkswagen để cung cấp mẫu xe Transporter làm xe tự lái đưa đón trong khuôn viên Apple.

2 nhà lãnh đạo khác sau đó nỗ lực tiếp quản và phát triển dự án này. Doug Field, cựu giám đốc Tesla, đã sa thải hơn 200 nhân viên khi ông nỗ lực xây dựng hệ thống tự lái. Sau đó ông Lynch, người được biết đến là phụ trách dự án này những năm gần đây, đã đảo ngược tất cả kế hoạch và quay trở lại ý tưởng ban đầu là sản xuất xe diện.

Đến đầu năm nay, Apple quyết định sẽ dành thời gian và tiền bạc để phát triển AI, thay vì một chiếc ô tô 10 năm chưa ra định hướng. Trong các cuộc phỏng vấn với New York Times, những người từng làm việc trong dự án này đã ca ngợi quyết định đóng cửa của Apple, cho rằng công nghệ AI đằng sau nó có thể mang đến giá trị cực lớn cho hoạt động kinh doanh iPhone của công ty.

Một số công nghệ cơ bản mà họ đã phát triển vẫn sẽ tiếp tục “sống sót” sau khi dự án Titan đã “chết”. Với nhân sự của dự án này, một số được chuyển sang các dự án về trí tuệ nhân tạo. Số còn lại được thông báo họ sẽ được ứng tuyển vào các vai trò khác tại công ty.

Nguồn: NY Times