Chủ tịch Quốc hội: Giám sát phải làm rõ vướng mắc của thị trường bất động sản

Chiều 17/8, tại Phiên họp 25, Ủy ban Thường vụ Quốc hội cho ý kiến vào dự thảo kế hoạch chi tiết, giám sát và đề cương các báo cáo của đoàn giám sát chuyên đề thực hiện chính sách, phát luật về quản lý thị trường bất động sản, phát triển nhà ở xã hội 2015-2023. Đây là một trong những chuyên đề giám sát tối cao của Quốc hội khóa XV.

Đánh giá toàn diện, khách quan

Chủ nhiệm Ủy ban Kinh tế Vũ Hồng Thanh - Phó Trưởng đoàn thường trực Đoàn giám sát cho biết, mục đích của giám sát nhằm đánh giá một cách toàn diện, khách quan, trung thực các kết quả đạt được, tồn tại, hạn chế, khó khăn, vướng mắc trong việc ban hành và tổ chức thực hiện chính sách, pháp luật về quản lý thị trường bất động sản và phát triển nhà ở xã hội từ năm 2015 đến hết năm 2023.

Trên cơ sở đó, xác định nguyên nhân (chủ quan, khách quan); chỉ rõ trách nhiệm của cơ quan, tổ chức, cá nhân có liên quan; rút ra bài học kinh nghiệm và đề xuất các kiến nghị, giải pháp hoàn thiện hệ thống chính sách, pháp luật và nâng cao hiệu quả tổ chức thực hiện chính sách, pháp luật về quản lý thị trường bất động sản và phát triển nhà ở xã hội

Phó Chủ tịch thường trực Quốc hội Trần Thanh Mẫn cho biết, đoàn giám sát sẽ thực hiện giám sát trực tiếp về quản lý thị trường bất động sản, nhà ở xã hội tại 8 bộ, gồm: Xây dựng, Kế hoạch và Đầu tư, Tài chính, Tài nguyên & Môi trường, Tư pháp, Ngân hàng Nhà nước, Thanh tra Chính phủ, Kiểm toán Nhà nước.

Cùng đó, 12 địa phương, gồm Hà Nội, TP HCM, Đà Nẵng, Hải Phòng, Cần Thơ, Bình Dương, Bình Thuận, Đồng Nai, Khánh Hòa, Quảng Ninh, Bắc Ninh, Hưng Yên cũng trong diện giám sát lần này.

Chính phủ và 11 bộ, ngành, HĐND, UBND các địa phương được yêu cầu báo, gửi về đoàn giám sát. Đoàn đại biểu Quốc hội các địa phương không giám sát nhưng có trách nhiệm tổng hợp kết quả thực hiện tại địa phương và kết quả giám sát, gửi báo cáo về đoàn giám sát.

Đoàn giám sát có thể điều chỉnh kế hoạch và yêu cầu các cơ quan báo cáo bổ sung nội dung ngoài đề cương để làm rõ các nội dung trong quá trình giám sát.

Trọng tâm, trọng điểm để tránh "bơi trong một rừng số liệu”

Chủ tịch Quốc hội Vương Đình Huệ nêu rõ khi lựa chọn chuyên đề giám sát, đây là chuyên đề giám sát có tỉ lệ chọn cao nhất cho thấy mức độ quan tâm của Quốc hội cũng như của cử tri và nhân dân cả nước, nhất là trong bối cảnh hiện nay đang xem xét để thông qua 2 dự án luật có liên quan trực tiếp là Luật Kinh doanh bất động sản (sửa đổi) và Luật Nhà ở (sửa đổi) cũng như Luật Đất đai (sửa đổi). Do đó trách nhiệm đối với cuộc giám sát này rất lớn.

Góp ý vào kế hoạch, Chủ tịch Quốc hội Vương Đình Huệ cho rằng, đoàn giám sát nên nghiên cứu kỹ các báo cáo tổng kết thi hành Luật Nhà ở, Luật Kinh doanh bất động sản và các báo cáo thẩm tra của Bộ Tư pháp để thấy rõ vướng mắc hiện nay của thị trường bất động sản là pháp lý, quy hoạch, kế hoạch hay vốn, cung - cầu. Việc này nhằm tránh "bơi trong một rừng số liệu, trong khi thời gian có hạn".

Ông dẫn chứng việc phát triển nhà ở xã hội, có đề xuất cho rằng nên xác định làm loại nhà ở này chỉ nên cho thuê trả dần, hoặc mua trả góp thì sẽ tránh được hiện tượng mua đi bán lại, chuyển nhượng. Còn nếu vẫn mua đứt bán đoạn thì đây là phân khúc nhà ở thương mại giá rẻ, chứ không phải nhà ở xã hội. Hiện, ranh giới này không rõ nên thực tế xuất hiện tình trạng trục lợi chính sách.

Mặt khác, kế hoạch, đề cương giám sát phải xác định rõ vấn đề then chốt của thị trường nhà ở, gắn với đất đai cần giải quyết là gì, mới đề xuất giải pháp khắc phục căn cơ. Mục tiêu không phải là phải có sở hữu nhà, mà giải quyết có nơi ở và chỗ ở.

Phó chủ tịch Nguyễn Khắc Định đặt vấn đề, kế hoạch giám sát chỉ nêu 8 bộ, ngành, tức còn thiếu một số cơ quan khác nhưng chưa có giải thích rõ ràng trong khi hiện nhiều bộ cũng làm nhà ở xã hội. Ngoài ra, đối tượng giám sát lần này cũng không có HĐND "là không ổn" do họ là nơi thông qua kế hoạch, quy hoạch sử dụng đất, các dự án.

Giải trình sau đó, Chủ nhiệm Ủy ban Kinh tế Vũ Hồng Thanh cho biết sẽ bổ sung yêu cầu HĐND báo cáo để "càng nhìn nhiều góc độ càng phát hiện ra vấn đề". Đoàn giám sát sẽ nghiên cứu, bổ sung thêm việc giám sát tại Bộ LĐ-TB-XH về nhà ở xã hội.