Cơ thể người có sẵn loại enzym giúp ăn mãi không béo, cách 'kích hoạt' nó thế nào?

Có người chỉ cần "hít không khí" cũng tăng cân, nhưng cũng có người ăn bao nhiêu vẫn gầy.

Sự khác biệt giữa người dễ béo và người "ăn bao nhiêu vẫn gầy"

Và câu hỏi được đặt ra là, có điều gì khác biệt giữa cấu tạo cơ thể của 2 nhóm người này hay không? Để làm rõ điều đó, tờ Healthinsider đã thực hiện một cuộc phỏng vấn với Tiến sĩ Zachary Evans (nhà nghiên cứu về sinh học con người). 

Vị chuyên gia không chỉ đưa ra câu trả lời rõ ràng mà còn tiết lộ giải pháp hiệu quả để giải quyết tình trạng thừa cân, thiếu cân.

Giải đáp về lý do vì sao nhiều người "ăn hoài không béo", Tiến sĩ Zachary Evans cho biết câu trả lời có thể xuất phát từ 2 lý do:

Lý do số 1: Có thể nhóm người gầy chỉ tiêu thụ một lượng nhỏ calo trong ngày. Chẳng hạn, họ vẫn ăn đồ chế biến sẵn vào bữa trưa nhưng lại bỏ bữa tối. Họ cũng có thể sống năng động suốt cả ngày. Dù không đi tập thể dục, nhưng nhóm người này lúc nào cũng vận động bằng việc đi bộ nhiều hơn, cố gắng gửi xe thật xa để được di chuyển... Nhưng chỉ một số người làm được điều này.

Lý do số 2: Đây là điều rất ít người biết. Những người có "cơ địa gầy" đã kích hoạt rất tốt một loại enzyme tên là AMPK (5 'AMP hoạt hóa protein kinase) trong cơ thể. 

Nhờ AMPK, những người gầy có quá trình trao đổi chất nhanh hơn. Đó là lý do vì sao họ ăn nhiều mà vẫn thon thả, trong khi những người khác cũng ăn như vậy mà tăng cân rất nhanh. 

Mặc dù phần lớn hoạt động của AMPK phụ thuộc vào các yếu tố bên ngoài như chế độ ăn uống và tập thể dục. Nhưng hiện tại chúng ta thường có khuynh hướng được di truyền từ cha mẹ. 

Nếu bạn muốn trao đổi chất nhanh hơn, giảm cân và cải thiện sức khỏe của mình, hãy tìm hiểu cách để "kích hoạt" loại enzym này. 

Enzym AMPK có vai trò như thế nào đối với sức khỏe?

1. Sản xuất và đốt cháy đường

Kích hoạt AMPK vùng dưới đồi thúc đẩy sản xuất glucose từ gan và hấp thu glucose vào cơ. Glucose là nguồn cung cấp năng lượng chính cho cơ thể và đặc biệt cần thiết cho hoạt động bình thường của não bộ.

Ngoài ra, vai trò của AMPK còn là ức chế dự trữ glucose (tổng hợp glycogen), dẫn đến có nhiều glucose hơn để sản xuất năng lượng. Trong các tế bào khác nhau, AMPK kích thích sự phân hủy glucose để tạo năng lượng (ở dạng ATP).

2. Đốt cháy chất béo

AMPK ức chế sản xuất axit béo, cholesterol và chất béo trung tính. Thay vào đó nó kích thích sự phân hủy và đốt cháy chất béo hiện có để tạo ra năng lượng.

3. Thúc đẩy tái chế tế bào (Autophagy)

Autophagy là quá trình tái chế các thành phần tế bào. Quá trình này giúp kiểm soát chất lượng tiểu đơn vị tế bào và phân tử bằng cách làm suy giảm các protein bị hư hỏng. Autophagy cũng có thể góp phần tạo ra năng lượng cho quá trình trao đổi chất của ty thể.

4. Hoạt động như một chất chống oxy hóa

AMPK có một vai trò quan trọng trong việc tăng khả năng chống oxy hóa. Bằng việc sản xuất một số protein chống oxy hóa, chẳng hạn như superoxide dismutase, UCP2...

5. Giúp cung cấp oxy

Khi bị thiếu oxy ở độ cao hoặc trong khi ngủ, việc kích hoạt AMPK có thể chống lại sự mất ổn định hô hấp cấp tính. Mất AMPK đã được chứng minh là gây ra rối loạn chức năng hô hấp trong tình trạng thiếu oxy ở chuột.

6. Quan trọng đối với khả năng sinh sản

Ở một số loài động vật, AMPK làm tăng sản xuất hormone giới tính. Nghiên cứu thực hiện bởi Đại học New South Wales (Úc) và Viện nghiên cứu Institut national de la recherche agronomique (Pháp) cho thấy, sự thiếu hụt AMPK có thể dẫn đến tình trạng giảm khả năng sinh sản ở cả hai giới.

7. Tăng lưu lượng máu

AMPK đóng một vai trò quan trọng trong việc tăng lưu lượng máu thông qua giãn mạch (mở rộng mạch máu), bằng cách kích thích giải phóng oxit nitric trong mạch máu.

8. Có thể thúc đẩy cân nặng khỏe mạnh

AMPK bên ngoài não làm tăng quá trình đốt cháy chất béo và quá trình này có thể dẫn đến việc giảm cân. Ngược lại, kích hoạt AMPK trong não làm tăng cảm giác thèm ăn. 

Ở chuột, khi hoạt động của AMPK não/vùng dưới đồi bị ức chế, chuột ăn ít hơn và giảm cân. Khi hoạt động AMPK tăng lên, chuột ăn nhiều hơn và tăng cân. Điều đó góp phần thúc đẩy một cân nặng khỏe mạnh.

9. Có thể kéo dài tuổi thọ

Nhiều nghiên cứu trên động vật đã chỉ ra rằng AMPK đóng một vai trò quan trọng trong việc tăng tuổi thọ, cụ thể là ở giun, ruồi giấm và chuột. Ở sâu, kích hoạt AMPK có thể tăng tuổi thọ lên tới 15%.

AMPK tăng tuổi thọ bằng cách giảm sản xuất protein và tăng cường "cơ chế tự thực" - nghĩa là tế bào tự phân hủy và tái chế các thành phần của chính mình để đổi mới.

3 cách phổ biến để kích hoạt AMPK - bí quyết giúp ăn mãi không béo

1. Tập thể dục cường độ cao

Bao gồm chạy, đi bộ nhanh, leo cầu thang, nhảy dây... Tuy nhiên với người mới bắt đầu, sẽ an toàn hơn khi tập luyện với huấn luyện viên và bắt đầu với cường độ nhẹ hơn.

2. Tắm nước đá

Tắm nước đá đã được chứng minh là có thể kích hoạt AMPK trong các thử nghiệm với loài chuột. Tuy nhiên chưa có nghiên cứu nào trên con người được thực hiện. Nếu bạn cảm thấy thoải mái với cảm giác tắm trong nước lạnh, hãy hỏi ý kiến bác sĩ và thử phương pháp này.

3. Thực hiện chế độ ăn hạn chế calo

Hạn chế calo có liên quan đến nhiều tác dụng đối với lão hóa, tiểu đường và ung thư. Một số hiệu ứng này được trung gian bởi AMPK. Người ta đã chứng minh rằng việc hạn chế calo kích hoạt AMPK thông qua nhiều cơ chế.

Ăn quá nhiều sẽ ức chế AMPK và hoạt động của AMPK bị giảm ở những người béo phì.

Khi nồng độ glucosem, insulin và hàm lượng axit amin, chất béo bão hòa dư thừa cao sẽ ức chế AMPK. Do đó, việc hạn chế calo có thể kích thích bài tiết adiponectin từ các tế bào mỡ. Adiponectin kích hoạt AMPK trong nhiều mô, bao gồm cả cơ xương.

Bài tiết adiponectin giảm đáng kể ở những người béo phì, điều này giải thích một phần hoạt động AMPK giảm ở những người này.

Để hạn chế calo và kích hoạt AMPK, mọi người nên thực hiện chế độ nhịn ăn gián đoạn. Tuy nhiên chế độ này nên được cá nhân hóa bởi chuyên gia. Điều này cho phép bạn giảm cân lành mạnh, cải thiện quá trình trao đổi chất...