Dấu chấm hết của xe tự lái: Trung Quốc hoãn kế hoạch sản xuất hàng loạt, chỉ 2 trên 9 hãng xe được cấp phép tiếp tục thử nghiệm

Đầu năm nay, các nhà sản xuất ô tô Trung Quốc hân hoan tuyên bố sẽ sớm sản xuất hàng loạt và bán xe tự lái ra thị trường. Tuy nhiên, phần lớn kế hoạch hiện đã bị trì hoãn sau vụ tai nạn chết người thu hút sự chú ý rộng rãi của công chúng.

Tuần trước, các cơ quan quản lý của Trung Quốc chỉ cho phép hai trong số chín nhà sản xuất ô tô đã đệ trình kế hoạch bán xe tự lái. Sự chấp thuận của Bộ Công nghiệp và Công nghệ Thông tin được điều chỉnh rất chặt chẽ, chỉ cho phép thử nghiệm thêm chứ không sản xuất hàng loạt.

Bộ Giao thông Vận tải cho biết, Tập đoàn Ô tô Bắc Kinh và Công ty Ô tô Trường An ở Trùng Khánh sẽ được phép vận hành taxi tự lái trên ba đoạn đường cao tốc tại quê hương của mỗi công ty. Robot taxi sẽ không được phép chuyển làn khi đang được điều khiển bằng máy tính. Trên bất kỳ tuyến đường nào khác, taxi sẽ cần có người lái điều khiển.

Các chương trình hạn chế thể hiện sự thừa nhận của chính phủ Trung Quốc rằng các mục tiêu đặt ra gần 5 năm trước, nhằm bắt đầu sản xuất hàng loạt để bán cho công chúng vào cuối năm nay, là quá tham vọng. Sự thay đổi bắt đầu từ sau vụ tai nạn xe Xiaomi SU7 hồi cuối tháng 3 khiến ba nữ sinh viên đại học thiệt mạng. Thông tin về các vụ tai nạn trước đó liên quan đến xe hỗ trợ lái đã bị các cơ quan kiểm duyệt Trung Quốc che giấu.

Nhiều câu hỏi đặt ra về việc liệu người lái xe hay các nhà sản xuất ô tô phải chịu trách nhiệm pháp lý cho những vụ tai nạn như vậy.

Theo Xiaomi, chiếc xe đang di chuyển với tốc độ 72 dặm/giờ ở chế độ hỗ trợ lái khi phát hiện làn đường phía trước bị chặn do công trình xây dựng. Chiếc xe phát ra cảnh báo bằng âm thanh: “Hãy chú ý đến chướng ngại vật phía trước” nhưng chỉ một giây sau đã đâm thẳng vào rào chắn bê tông.

Vụ việc gây xôn xao dư luận đã khiến Bộ Công an Trung Quốc phải vào cuộc. Bộ này đã đưa ra một tuyên bố cảnh báo rằng công nghệ hỗ trợ lái xe hiện có trên các xe sản xuất hàng loạt ở Trung Quốc không giống với công nghệ lái xe tự động hoàn toàn. Bộ cũng cảnh báo người lái xe không nên trò chuyện với người khác vì điều đó có thể làm họ mất tập trung.

Bộ này cho biết: “Hành vi nguy hiểm như chơi điện thoại di động, ngủ gật, trò chuyện và ăn uống sau khi bật chức năng hỗ trợ lái xe không chỉ vi phạm luật và quy định an toàn giao thông đường bộ mà còn gây ra mối đe dọa nghiêm trọng đến sự an toàn của những người tham gia giao thông khác”.

Ba cấp độ công nghệ hỗ trợ lái hoặc tự lái đang được tranh luận tại Trung Quốc.

Công nghệ cấp độ 2 giúp điều khiển xe, nhưng người lái vẫn phải giữ tay trên vô lăng và mắt nhìn đường. Một báo cáo được phát sóng trên truyền hình nhà nước mùa hè năm ngoái cho thấy không có hệ thống nào của các nhà sản xuất trong nước đáng tin cậy bằng hệ thống của Tesla, hãng sản xuất ô tô Mỹ rất phổ biến ở Trung Quốc.

Với công nghệ cấp độ 3, người lái xe không cần phải giữ tay trên vô lăng và mắt nhìn đường, nhưng phải ngồi ở ghế lái và sẵn sàng điều khiển xe. Cấp độ 4 liên quan đến taxi robot hoàn toàn không có người lái; hành khách ngồi ở ghế sau và có thể bị ngăn cách bởi một vách ngăn, thậm chí không thể với tới các ghế trước đang trống. Hơn chục thành phố của Trung Quốc, đặc biệt là Vũ Hán, đang thử nghiệm loại taxi robot này.

Vài ngày trước khi Bộ Công nghiệp và Công nghệ Thông tin phê duyệt hai dịch vụ taxi hạn chế cho cấp độ 3, Geely Auto, nhà sản xuất ô tô lớn thứ hai của Trung Quốc, đã cố gắng trấn an các nhà quản lý và công chúng Trung Quốc về an toàn giao thông. Vào ngày 12 tháng 12, Geely đã khai trương trung tâm thử nghiệm an toàn ô tô lớn nhất thế giới tại Ninh Ba.

Jerry Gan, giám đốc điều hành của Geely, cho biết công ty của ông đã bắt đầu vận chuyển một số xe Zeekr được trang bị phần cứng cần thiết cho hoạt động ở cấp độ 3. Ông nói: “Điều này thể hiện tiêu chuẩn an toàn cao nhất cho hệ thống hỗ trợ lái xe trong kỷ nguyên L3”.

Một số nhà sản xuất ô tô Trung Quốc, như Geely, tin chắc rằng hệ thống tự lái cấp độ 3 sẽ sớm được phê duyệt đến mức họ đã bắt đầu sản xuất hàng loạt ô tô với camera và các thiết bị cần thiết khác. Nhưng hiện tại, những chiếc xe này chỉ được bán ra với phần mềm cấp độ 2 do các nhà quản lý Bắc Kinh đang nghiêng về hướng thận trọng hơn.

Geely, XPeng Motors và Li Auto nằm trong số các công ty được cấp phép tiếp tục thử nghiệm xe cấp độ 3 trên đường. Nhưng không giống như các công ty con kinh doanh taxi của Changan và Beijing Automotive, họ vẫn chưa có giấy phép dịch vụ thương mại với những chiếc xe này.

“Điều tưởng chừng như là một đợt triển khai L3 sắp diễn ra, xét về sau, thực chất là một sự thúc đẩy do tiếp thị dẫn dắt, vượt xa các quy định về quản trị, khung pháp lý bảo hiểm và lòng tin của công chúng,” ông Bill Russo, một chuyên gia tư vấn về xe điện tại Thượng Hải, cho biết.

Ông nói thêm rằng quyết định hạn chế của chính phủ đối với dịch vụ taxi tự lái không nhằm ngăn chặn sự tiến bộ, mà để làm chậm, thu hẹp phạm vi và đặt ra các rào cản xung quanh.

Theo các chuyên gia, rủi ro lớn nhất đến từ khoảng cách giữa quảng bá công nghệ và thực tế sử dụng. Nhiều hãng xe tại Trung Quốc từng tiếp thị rầm rộ các tính năng “lái thông minh” hay “gần như tự lái”, trong khi phần lớn hệ thống thực chất chỉ dừng ở mức hỗ trợ lái cấp độ 2, yêu cầu người lái luôn sẵn sàng can thiệp. Chính sự mơ hồ này đã góp phần tạo ra những tai nạn nghiêm trọng.

Không chỉ là vấn đề an toàn, báo chí nước ngoài còn chỉ ra những bất ổn về kinh tế phía sau làn sóng xe tự lái. Financial Times phân tích rằng nhiều công ty robotaxi và công nghệ lái tự động tại Trung Quốc vẫn đang đốt tiền cho nghiên cứu – phát triển mà chưa tìm được mô hình sinh lời bền vững. Chi phí cảm biến, phần mềm, dữ liệu và vận hành đội xe rất lớn, trong khi các dịch vụ robotaxi vẫn bị giới hạn về quy mô và phụ thuộc nhiều vào trợ cấp địa phương. Điều này khiến triển vọng thương mại của xe tự lái không còn “màu hồng” như những gì từng được vẽ ra trong các bản thuyết trình gọi vốn.

Theo: The NY Times, SCMP