Doanh nghiệp vận tải “méo mặt” vì giá xăng dầu

Doanh nghiệp vận tải cả đường bộ và đường biển đã bị ảnh hưởng nặng nề do Covid-19, chưa kịp phục hồi thì nay lại thêm vấn đề mới là giá xăng dầu tăng cao.

Theo ông Phạm Xuân Việt, chủ một doanh nghiệp vận tải container tại Hải Phòng cho biết, theo thông lệ, từ đầu năm 2022 đã ký hợp đồng với khách hàng quen là không thay đổi giá cước trong cả năm.

Do đó, khi xăng dầu tăng giá, “chỉ trừ những khách hàng vãng lai hoặc khách hàng lẻ, thì chúng tôi mới có thể tăng giá được, nhưng cũng phải báo trước cho khách hàng, không phải muốn tăng là tăng”, ông Việt cho biết.

Khi giá dầu tăng, doanh nghiệp vận tải trở tay không kịp. “Doanh nghiệp đang rất khó khăn, xe vẫn phải lăn bánh nhưng doanh thu thì chỉ từ hòa vốn đến lỗ. Hiện tại, chỉ có cách tạm thời dừng hoạt động, hoặc nhận đơn vận chuyển của khách hàng mới, khách hàng vãng lai với giá mới. Còn với khách hàng cũ thì xin ý kiến hỗ trợ từ họ để giảm phần nào chi phí, hạn chế lỗ", chủ công ty vận tải hàng hóa đường bộ lo ngại.

Trong hoạt động vận tải logistics đường bộ, chi phí nhiên liệu chiếm lớn nhất, vào khoảng 35% - 40% chi phí vận hành các loại xe container, xe tải nặng. Cùng với đó mỗi đầu xe còn phải đóng thêm nhiều loại chi phí khác như bến bãi, phí bảo trì đường bộ, BOT…

Câu chuyện tương tự với nhiều doanh nghiệp vận tải biển. Theo đó, nhiều doanh nghiệp vận tải biển nội địa cho biết, trong bối cảnh giá dầu chạy tàu tăng phi mã đến 45% so với tháng 12/2021, giá cước tàu chạy nhiều chặng quốc tế tăng thì giá cước vận tải nội địa vẫn chưa thể điều chỉnh để bù đắp chi phí vận hành.

Thực trạng đó khiến tàu nội địa càng chạy càng lỗ. Tính toán trên một tàu SB 3.000 tấn, với mức độ tiêu thụ nhiên liệu từ 22.000 - 23.000 lít dầu/chuyến, chi phí mua nhiên liệu của tàu tăng từ gần 400 triệu đồng cuối năm 2021 lên 600 triệu đồng.

Đối với tàu tải trọng lớn hơn (khoảng 5.000 tấn), thời điểm giá dầu ở mức hơn 23.000 đồng/lít, mỗi chuyến tàu, doanh nghiệp có thể lãi 150 - 200 triệu đồng. Song, kể từ ngày 11/3/2022, giá dầu trong nước được điều chỉnh tăng lên hơn 25.000 đồng/lít, phần dôi dư (sau trừ chi phí) giảm mạnh, chỉ đủ cho chủ tàu trả lãi ngân hàng.

> Xây dựng đội tàu vận tải biển Quốc gia: Nghịch lý vận tải biển Việt Nam

> Phát triển đội tàu container Việt Nam (kỳ II): Nguồn lực nào cho phát triển?

Trong mảng vận tải container biển, giá cước đã duy trì ở mức cao một thời gian. Do đó, dù giá xăng dầu tăng cao, tạm thời các hãng vận tải biển container chưa tăng giá cước. Thậm chí, một số hãng còn giảm nhẹ để thu hút khách hàng. Tuy nhiên, nếu giá nhiên liệu giữ ở mức cao và kéo dài, sớm muộn các hãng tàu container cũng sẽ tăng giá cước theo xu hướng chung của toàn ngành logistics.

Nhiều doanh nghiệp vận tải biển nội địa cho biết, trong bối cảnh giá dầu chạy tàu tăng phi mã đến 45% so với tháng 12/2021.

Theo phân tích của chuyên gia kinh tế Ngô Trí Long, xu hướng giá xăng dầu chưa dừng lại ở mức hiện nay, mà sẽ tiếp đà tăng, bởi giá xăng dầu trong nước phụ thuộc vào giá xăng dầu thế giới. Khi giá xăng dầu thế giới tăng, giá trong nước tăng theo là tất yếu, chúng ta không thể bình ổn giá xăng dầu khi giá thế giới tăng.

Chuyên gia này cho biết thêm, xăng dầu tuy chỉ chiếm 2 - 3% chi phí của nền kinh tế, nhưng lại có tác động gián tiếp rất lớn. Các lĩnh vực chịu tác động nhiều nhất của việc tăng giá xăng dầu là vận tải, logistics, đánh bắt cá xa bờ và nông nghiệp.

Để giá xăng dầu hạ bớt nhiệt, chỉ có thể dùng hai công cụ là thuế và quỹ bình ổn giá xăng dầu. Dư địa quỹ bình ổn giá xăng dầu hiện không còn nhiều, chỉ còn công cụ thuế. Ông Ngô Trí Long cho rằng, cần giảm thuế tiêu thụ đặc biệt và thuế bảo vệ môi trường với xăng dầu.

Ngoài giải pháp trên, theo ông Long, doanh nghiệp vận tải phải sử dụng tiết kiệm xăng dầu, đồng thời nâng cao năng lực quản trị để giảm giá thành, giảm chi phí đầu vào. Khi giảm được các chi phí này, giá cước vận tải sẽ giảm, giá thành và giá bán cũng giảm theo.

Trong văn bản báo cáo Bộ GTVT về việc về rà soát, đánh giá tình hình, xu thế biến động giá nhiên liệu đối với lĩnh vực vận tải hàng hải mới đây, Cục Hàng hải Việt Nam cho biết, từ năm 2021, giá dầu trên thế giới bắt đầu gia tăng, mức tăng trung bình khoảng 67,3% so với năm 2020.

Đến đầu năm 2022 giá dầu tiếp tục tăng cao đỉnh điểm do căng thẳng chính trị của một số nước trên thế giới, đạt mức cao nhất trong nhiều năm trở lại đây.

“Đối với lĩnh vực vận tải, giá nhiên liệu chiếm tỷ trọng lớn nhất trong tổng chi phí của doanh nghiệp, khoảng 35-50% trong cơ cấu giá thành, giá nhiên liệu tăng sẽ tác động lớn đến hoạt động của doanh nghiệp và giá vận tải”, Cục Hàng hải đánh giá, đồng thời cho biết, theo hầu hết các tổ chức quốc tế đều dự báo, giá nhiên liệu sẽ còn tăng.

Cục Hàng hải kiến nghị Bộ GTVT, các Bộ ngành, Chính phủ xem xét kiểm soát mức tăng giá nhiên liệu ở mức vừa phải bằng các biện pháp như: giảm thuế bảo vệ môi trường từ 2.000 - 3.000/lít, thời gian áp dụng từ tháng 3/2022; Giảm thuế tiêu thụ đặc biệt từ 10% xuống 5 - 6%; Sử dụng quỹ bình ổn xăng dầu để điều tiết giá một cách khoa học, hợp lý.

Cục Hàng hải và các hiệp hội cũng đề xuất Bộ GTVT, Bộ Tài chính xem xét chính sách hỗ trợ giảm 50% phí và lệ phí của phương tiện ra vào các vùng nước để giao nhận hàng hoá tại khu vực cảng biển và các bến thuỷ nội địa, thời gian thực hiện từ tháng 4/2022 đến hết 31/12/2022.

Đồng thời, tiếp tục giảm thuế giá trị gia tăng cho các dịch vụ vận tải từ 8 xuống 5% và xem xét điều tiết giảm thuế thu nhập doanh nghiệp cho doanh nghiệp vận tải từ 20% xuống 15%.