Ford nắm trong tay vận mệnh ngành xe hơi Mỹ: Phòng thí nghiệm bí mật chiêu mộ nhân tài Tesla, Rivian, sếp lớn khẳng định đây là trận chiến lớn nhất sự nghiệp

Năm 2021, sau khi Apple từ bỏ kế hoạch bí mật chế tạo ô tô điện tự lái, Doug Field rời công ty công nghệ này để bắt đầu một nhiệm vụ bất khả thi nhằm cứu vãn ngành công nghiệp ô tô Mỹ.

Ông trở lại Ford Motor làm giám đốc công nghệ, nơi bắt đầu sự nghiệp nhiều thập kỷ trước, với tham vọng lớn lao là thiết kế những chiếc xe điện cho phép Ford cạnh tranh với các nhà sản xuất ô tô Trung Quốc, những hãng xe rất được người tiêu dùng ưa chuộng và đang phá vỡ các kỷ lục doanh số toàn cầu.

Ông Field biết rằng những phương pháp cũ của Detroit sẽ không còn hiệu quả. Thời gian không còn nhiều, và để thúc đẩy hãng sản xuất ô tô lâu đời này vận động, ông đã tạo ra một dạng công ty khởi nghiệp ô tô – một phòng thí nghiệm bí mật gần Los Angeles, với một văn phòng vệ tinh ở trung tâm Thung lũng Silicon, mà ông gọi là “xưởng nghiên cứu bí mật”.

Ông đã tuyển dụng các kỹ sư và nhà thiết kế từ các nhà sản xuất xe điện như Tesla, Rivian và Lucid, cũng như từ các công ty khởi nghiệp chuyên về pin, điện tử và phần mềm; hứa hẹn cho họ sự tự do sáng tạo mà những người làm việc trong lĩnh vực công nghệ thường coi là điều hiển nhiên.

Để bảo vệ dự án của mình khỏi sự can thiệp của giới doanh nghiệp, bất cứ ai không nằm trong nhóm chuyên gia do ông Field lựa chọn đều không được phép bước qua cánh cửa. Không có ngoại lệ.

Ông Field nói về Tesla, công ty được thành lập hơn hai thập kỷ trước và đã tạo ra thị trường xe điện: “Họ phải bắt đầu lại từ đầu. Chúng tôi cần có một vị trí trong Ford để nắm bắt cơ hội đó.”

Ngành công nghiệp ô tô đang trải qua những thay đổi chưa từng thấy kể từ đầu những năm 1900, khi chiếc Model T của Henry Ford và dây chuyền lắp ráp di động làm thay đổi nền kinh tế và cách thức đi lại của con người. Xe ngựa kéo phổ biến đã bị đưa vào bảo tàng, trong khi vô số doanh nghiệp khác trở nên lỗi thời.

Ford và các nhà sản xuất ô tô lâu đời khác hiện đang đối mặt với nguy cơ tụt hậu, đặc biệt là khi các công ty Trung Quốc như BYD và Geely đang vươn lên dẫn đầu, sản xuất 60% tổng số xe điện trên toàn thế giới. Hy vọng lớn nhất là vượt mặt Trung Quốc bằng cách sản xuất pin tốt hơn, động cơ điện hiệu quả hơn và các đột phá khác, rồi lặp lại quá trình đó nhiều lần.

“Tôi biết đây sẽ là một thử thách hoàn toàn khác so với bất cứ điều gì tôi từng làm trước đây,” ông nói, “đó là cố gắng thay đổi hướng đi của một tổ chức lớn”.

Không ai biết cuộc cạnh tranh này sẽ diễn ra như thế nào, nhưng đã có những dấu hiệu cho thấy các nhà sản xuất ô tô phương Tây đang ngày càng tụt hậu. Nhiều mẫu xe chạy bằng pin tiên tiến và giá cả phải chăng nhất của họ vẫn còn nhiều năm nữa mới ra mắt. Chiếc xe đầu tiên của ông Field thậm chí dự kiến sẽ không được bán ra thị trường cho đến năm 2027.

Ông Field, người từng làm việc tại Tesla và Segway, hoàn toàn nhận thức được rằng nhóm của ông đang nắm giữ vận mệnh của cả một ngành công nghiệp. Hơn 4 triệu người Mỹ đang làm việc tại các nhà máy sản xuất ô tô và phụ tùng, đại lý và cửa hàng sửa chữa.

Tổng thống Trump quyết tâm đảo ngược xu hướng xe điện, thậm chí bãi bỏ các tiêu chuẩn tiết kiệm nhiên liệu nghiêm ngặt vốn ưu tiên loại xe này. Nhưng khi hầu hết thế giới đang chuyển hướng mạnh mẽ khỏi động cơ đốt trong, các nhà điều hành ngành ô tô không còn lựa chọn nào khác ngoài việc tiếp tục theo đuổi mục tiêu hiện tại.

“Hầu hết doanh số bán hàng của chúng tôi đến từ bên ngoài nước Mỹ,” Jim Farley, giám đốc điều hành của Ford và là cấp trên của ông Field, cho biết, “và chúng tôi đang gặp khó khăn với thị trường Trung Quốc.”

Một công ty khởi nghiệp ở khu vực Boston, AM Batteries, nằm trong số nhiều công ty đang nghiên cứu máy móc có thể giảm chi phí sản xuất pin. Thiết bị do công ty này chế tạo tạo thành các lớp lithium, niken và các vật liệu khác thành các tế bào pin bằng cách sử dụng bột khô thay vì hỗn hợp lỏng được sử dụng trong hầu hết các nhà máy sản xuất pin hiện nay.

Công nghệ mới loại bỏ nhu cầu về quy trình sấy khô kéo dài, không tạo ra hóa chất độc hại và rút ngắn dây chuyền lắp ráp, tiết kiệm thời gian và tiền bạc. Và nếu có thể được áp dụng trên quy mô lớn, phương pháp này sẽ giúp pin - bộ phận đắt nhất của một chiếc xe điện - trở nên phải chăng hơn.

“Điều khiến tôi trăn trở suốt đêm là biết rằng các kỹ sư ở Trung Quốc và Nhật Bản cũng đang làm điều tương tự,” Lie Shi, giám đốc điều hành của AM, cho biết.

AM, với các nhà đầu tư bao gồm các quỹ đầu tư mạo hiểm của Toyota và Porsche, nằm trong số hàng chục công ty trẻ đang tìm cách làm cho xe điện rẻ hơn và thiết thực hơn.

Công ty Daqus Energy ở Woburn, Massachusetts, thì đang cố gắng chế tạo pin từ các vật liệu hữu cơ dồi dào thay vì các kim loại đắt tiền như lithium, nickel và cobalt. Công ty Estes Energy Solutions ở San Francisco cũng đang phát triển một phương pháp đóng gói các tế bào pin giúp chúng nhẹ hơn.

Trong khi đó, công ty Niron Magnetics ở Minnesota đang hợp tác với Stellantis, nhà sản xuất xe Jeep và nhiều thương hiệu khác, để tìm ra các chất thay thế cho các kim loại đất hiếm cần thiết cho động cơ điện, nhằm giúp các nhà sản xuất ô tô không phụ thuộc vào nguồn cung từ Trung Quốc. Còn nhiều ví dụ khác nữa.

“Những công nghệ này còn nhiều tiềm năng phát triển,” Brian Potter, một kỹ sư kết cấu, tác giả cuốn sách “Nguồn gốc của hiệu quả”, cho biết.

Dù các công ty khởi nghiệp có sáng tạo đến đâu, cuối cùng trách nhiệm sẽ thuộc về Ford và các nhà sản xuất ô tô lâu đời - những đơn vị vốn quen với những thay đổi nhỏ, trong việc cải tổ cách thức hoạt động của họ.

Nhóm của ông Field ở California đã phát triển một chiếc xe bán tải cỡ trung được lắp ráp theo loại hình đổi mới. Phần trước và sau của xe bán tải sẽ được đúc từ nhôm nóng chảy trong các máy móc khổng lồ thay vì được hàn và dán lại với nhau từ hàng trăm mảnh, như cách sản xuất hầu hết các loại xe hiện nay. Phương pháp này cho phép Ford lắp đặt bảng điều khiển và các bộ phận nội thất khác trước khi các phần lớn được ghép lại với nhau xung quanh bộ pin. Công nhân dây chuyền lắp ráp không cần phải cúi người một cách khó khăn vào bên trong xe như ở hầu hết các nhà máy sản xuất ô tô hiện nay.

Ford cho biết, quy trình lắp ráp sẽ hiệu quả và tiết kiệm chi phí hơn nhiều, do đó khi xe bán tải được bán ra thị trường, giá sẽ là 30.000 đô la, không cao hơn nhiều so với mẫu Ford Maverick chạy xăng nhỏ hơn.

“Bất kỳ hãng xe nào không thích nghi,” ông Joachim Post, một giám đốc cấp cao của BMW, cho biết, “sẽ gặp khó khăn trong việc tồn tại.”

Trong khi xe hơi Trung Quốc thực tế bị cấm nhập khẩu vào Mỹ do thuế quan cao và các hạn chế khác, các đại lý của Ford tại những nơi như Bangkok, London và Mexico City đã và đang phải cạnh tranh với các nhà sản xuất ô tô Trung Quốc cung cấp xe chất lượng cao với giá thấp. Nếu Ford và các nhà sản xuất ô tô khác của Mỹ không thể bảo vệ được thị phần của mình, họ có nguy cơ trở thành những nhà sản xuất xe cỡ lớn ngốn xăng chỉ giới hạn ở thị trường Mỹ.

“Tôi có 10.000 đại lý trên toàn thế giới. Chỉ có 2.800 đại lý ở Mỹ,” ông Farley nói. “Vậy nên các bạn cứ thử tính xem.”

Ví dụ, tại Thái Lan, xe SUV Ford Everest chạy xăng có 7 chỗ ngồi và giá khởi điểm là 1,2 triệu bath, tương đương 37.700 đô la Mỹ. Xe điện BYD M6 cũng có 6 chỗ ngồi và giá chỉ 26.000 đô la Mỹ.

“Đây là trận chiến lớn nhất trong sự nghiệp của tôi,” ông Farley nói.

Nỗi lo lắng của ông Farley được phản ánh trên toàn ngành công nghiệp ô tô. Xe điện, bao gồm cả xe hybrid cắm điện, chiếm khoảng 10% doanh số bán xe mới tại Mỹ, nhưng ở châu Âu con số này lên tới gần 30% và ở Trung Quốc là hơn 50%.

Chưa hết, các nhà sản xuất ô tô của Mỹ còn phải đối mặt với những biến động thất thường trong chính sách liên bang. Tổng thống Donald Trump đã đảo ngược các chính sách về ô tô và năng lượng có từ thời chính quyền ông George W. Bush.

Các công nghệ đột phá có thể là cứu cánh cho ngành công nghiệp ô tô Mỹ, nhưng chỉ khi chúng được sản xuất trong nước. Trong lịch sử, điều đó không phải lúc nào cũng đúng. Pin lithium-ion được phát triển chủ yếu tại các phòng thí nghiệm của các trường đại học và tập đoàn ở Mỹ, Anh và Nhật. Nhưng hiện nay, nhà sản xuất pin lithium-ion lớn nhất cho ô tô lại là CATL, một công ty Trung Quốc được thành lập năm 2011.

“Chúng ta phải phá vỡ chu trình ‘phát minh ở đây, mở rộng quy mô ở đó’”, Gene Berdichevsky, giám đốc điều hành của Sila Nanotechnologies, cho biết.

Theo: The NY Times