Lãi suất qua đêm liên ngân hàng giảm xuống vùng thấp kỷ lục

Theo số liệu mới nhất được Ngân hàng Nhà nước công bố, lãi suất VND bình quân liên ngân hàng tại kỳ hạn qua đêm (kỳ hạn chính chiếm khoảng 85 - 95% giá trị giao dịch) đã giảm về còn 0,22% trong phiên 19/3 từ mức 0,5% ghi nhận vào phiên trước đó. Đây là mức thấp nhất kể từ cuối tháng 1/2024 và chỉ bằng khoảng 1/7 so với cách đó 1 tuần (phiên 12/3 – lãi suất 1,47%).

Như vậy, lãi suất qua đêm liên ngân hàng đã trở lại vùng thấp lịch sử, ngang giai đoạn quý 3/2023 và nửa cuối năm 2020.

Lãi suất các kỳ hạn chủ chốt khác cũng giảm mạnh so với mức ghi nhận trước đó 1 tuần: kỳ hạn 1 tuần giảm từ 1,67% xuống 0,47%; kỳ hạn 2 tuần giảm từ 1,75% xuống 1,21%; kỳ hạn 1 tháng giảm từ 1,88% xuống 1,67%.

Lãi suất VND liên ngân hàng lao dốc làm doãng rộng thêm chênh lệch lãi suất giữa USD và VND, qua đó gây thêm sức ép lên tỷ giá.

Thực tế, tỷ giá USD tại các ngân hàng đã tăng lên mức cao kỷ lục trong những ngày gần đây. Theo ghi nhận phiên sáng 21/3, giá USD mua – bán tại Vietcombank, ngân hàng có quy mô giao dịch ngoại tệ lớn nhất hệ thống, niêm yết ở mức 24.580 – 24.950 đồng. Đây là mức giá giao dịch USD cao nhất lịch sử của Vietcombank và tăng khoảng 2,2% so với hồi đầu năm. Tại các ngân hàng khác, giá USD bán ra hiện được niêm yết trong khoảng 24.940 – 24.960 đồng.

Lãi suất liên ngân hàng giảm sâu và tỷ giá lên cao kỷ lục bất chấp việc NHNN liên tục chào thầu tín phiếu trong 8 phiên giao dịch vừa qua với tổng khối lượng trúng thầu lũy kế đạt gần 115.000 tỷ đồng.

Việc khởi động lại hoạt động chào bán tín phiếu nhằm hút bớt thanh khoản dư thừa trong hệ thống ngân hàng của Nhà điều hành, qua đó thúc đẩy lãi suất VND trên thị trường liên ngân hàng tăng, gián tiếp kiềm hãm đà tăng của tỷ giá USD/VND – vốn đang chịu nhiều áp lực. Tuy nhiên, trong bối cảnh tăng trưởng tín dụng vẫn ở mức thấp, lượng thanh khoản được NHNN hút về dường như vẫn chưa đủ để kéo lãi suất liên ngân hàng tăng, thậm chí lãi suất trên thị trường 2 còn giảm xuống thấp hơn cả mức ghi nhận trước khi kênh tín phiếu được khởi động trở lại.

Sự dồi dào về thanh khoản còn thể hiện qua việc một loạt ngân hàng lớn như Agribank, BIDV, Sacombank,…vừa tiếp tục giảm thêm lãi suất huy động trong những ngày gần đây, xuống mức thấp kỷ lục mới.

Thanh khoản hệ thống trong trạng thái dồi dào đi cùng áp lực tỷ giá vẫn hiện hữu sẽ thúc đẩy khả năng NHNN tiếp tục phát hành thêm tín phiếu trong những phiên giao dịch tới, và không loại trừ khả năng kỳ hạn cũng như lãi suất tín phiếu sẽ được điều chỉnh tăng trong những phiên tới.

Nhìn lại đợt phát hành tín phiếu gần nhất là giai đoạn 21/9-8/11/2023, NHNN đã phát hành tín phiếu trong 35 phiên liên tiếp với khối lượng tổng cộng 360.345 tỷ đồng. Trong đó, mức hút ròng (khối lượng tín phiếu phát hành lũy kế - khối lượng tín phiếu đáo hạn lũy kế) cao nhất trong giai đoạn này là 255.600 tỷ đồng.

Sau khi NHNN hút tiền về, tỷ giá bắt đầu giảm và duy trì đà đi xuống đến cuối tháng 11/2023. Lãi suất liên ngân hàng qua đêm tăng mạnh lên hơn 2% trong giai đoạn 21/9 - 25/10/2023 – phản ứng với động thái hút tiền. NHNN đã dừng phát hành tín phiếu từ phiên 9/11/2023 khi tỷ giá bắt đầu hạ nhiệt và bơm trả dần số tiền đã hút ra khỏi hệ thống trước đó.

Theo nhận định của Chứng khoán SSI trong báo cáo thị trường tiền tệ mới nhất, mục đích phát hành tín phiếu của NHNN là nhằm hút bớt thanh khoản thị trường 2 để giảm áp lực đầu cơ tỷ giá trong ngắn hạn và hạn chế tác động lên mặt bằng lãi suất ở thị trường 1.

Các chuyên viên phân tích cho rằng động thái phát hành tín phiếu của NHNN có thể được xem như một cách thức nhằm điều chỉnh thanh khoản ngắn hạn trên trên hệ thống và là hoạt động thường thấy từ các NHTW. SSI cũng khẳng định hành động trên không đồng nghĩa với việc NHNN đã thực hiện đảo chiều chính sách tiền tệ.

Tuy nhiên, SSI cũng cảnh báo rằng với áp lực tỷ giá trên thị trường quốc tế vẫn khá mạnh, NHNN có thể sẽ phải thực hiện các biện pháp mạnh mẽ hơn, bao gồm việc cân nhắc tăng kỳ hạn tín phiếu hay thanh tra việc mua bán ngoại tệ ở các ngân hàng thương mại.

Với dư địa về thanh khoản hệ thống khá dồi dào (tín dụng 2 tháng đầu năm giảm 0,72% so với cuối năm 2023), SSI dự báo NHNN vẫn có thể tiếp tục duy trì hoạt động này ít nhất trong vòng 2 tuần tới.

Nếu duy trì tốc độ phát hành tín phiếu như hiện nay (15.000 tỷ đồng/phiên), nhóm phân tích ước tính tổng khối lượng hút ròng trong đợt này là khoảng hơn 200.000 tỷ đồng, tương như như giai đoạn cuối năm 2023.