Mới nắng nung người lại đột ngột mưa xối xả: Mùa hè dị thường và khốc liệt

Liên tiếp phá kỷ lục nóng nhất lịch sử

Đợt nắng nóng vừa qua ở miền Bắc, miền Trung diễn ra trong thời gian ngắn nhưng đặc biệt gay gắt và khốc liệt khi liên tiếp các kỷ lục nhiệt độ được ghi nhận.

Chiều ngày 6/5, điểm đo Hồi Xuân (Thanh Hóa) ghi nhận nhiệt độ 44,1 độ, cao nhất trong lịch sử Việt Nam, vượt qua kỷ lục 43,4 độ ngày 20/4/2019 tại Hương Khê (Hà Tĩnh).

Ngay sau đó, ngày 7/5, kỷ lục ở Thanh Hóa bị phá vỡ. Chiều 7/5, nhiệt độ ghi nhận tại Tương Dương, Nghệ An là 44,2 độ, trở thành mức nhiệt cao nhất từng ghi nhận trên toàn lãnh thổ Việt Nam, đưa Tương Dương thành nơi nắm giữ kỷ lục nắng nóng lịch sử.

Đáng lưu ý, ngay sau đợt nắng nóng kỷ lục trong lịch sử là một đợt gió mùa đông bắc tràn về. Đợt gió mùa đông bắc có cường độ trung bình không chỉ gây mưa dông diện rộng ở khắp miền Bắc, miền Trung mà còn khiến nền nhiệt giảm sâu, riêng Đông Bắc Bộ và Thanh Hóa trời trở lạnh.

Từ nhiệt độ trên 40 độ ngày hôm qua, hôm nay khu vực Thanh Hóa – Thừa Thiên Huế và Tây Bắc Bộ, nhiệt độ cao nhất chỉ còn 27-30 độ, giảm hơn 10 độ so với ngày trước đó. Khu vực Đông Bắc Bộ, nhiệt độ cao nhất hôm nay chỉ còn 24-27 độ, nhiệt độ thấp nhất chỉ 21-24 độ, có nơi dưới 21 độ.

Số liệu thống kê của Trung tâm Dự báo Khí tượng Thủy văn Quốc gia cho thấy, miền Bắc, miền Trung đang trải qua một mùa hè đầy bất thường và khốc liệt với nắng nóng đến sớm và gay gắt hơn hẳn trung bình nhiều năm.

Ngay từ tháng 3, một đợt nắng nóng diện rộng và gay gắt đã xuất hiện ở Tây Bắc Bộ và Bắc Trung Bộ với 17 điểm đo ghi nhận nhiệt độ kỷ lục.

Nhiệt độ trung bình tại khu vực Bắc Bộ, Bắc và Trung Trung Bộ trong tháng 3 phổ biến cao hơn trung bình nhiều năm từ 0,5-1 độ, riêng khu vực phía Đông Bắc Bộ cao hơn từ 1-1,5 độ.

Sang tháng 4, cơ quan khí tượng ghi nhận 12 điểm đo trên cả nước có mức nhiệt cao nhất trong lịch sử so với cùng kỳ những năm trước, chủ yếu tập trung tại Sơn La, Điện Biên, Lai Châu. Nhiệt độ tháng 4 ở miền Bắc, miền Trung cao hơn trung bình nhiều năm từ 1-1,5 độ.

Đáng lưu ý, liền sau các đợt nắng nóng khốc liệt là các đợt không khí lạnh gây mưa dông diện rộng, nền nhiệt đột ngột giảm sâu.

Theo chuyên gia thời tiết Nguyễn Ngọc Huy, dưới sự tác động của hiện tượng nóng lên toàn cầu, sự chuyển động của các khối khí sẽ trở nên bất thường và không theo quy luật. Điều này khiến thời tiết thay đổi liên tục, có thể nóng gay gắt rồi chuyển mát đột ngột.

TS Huy cũng cho biết, khu vực Đông Dương, trong đó có Việt Nam là nơi hội tụ của nhiều loại gió gồm gió Tây Bắc, Tây Nam, Đông, Đông Bắc và Đông Nam. Đây là các loại gió tín phong thổi theo mùa. Tuy nhiên, sự hỗn loạn về nhiệt sẽ khiến các loại gió này thổi không theo mùa. Đây là điều nguy hiểm khi các gió tín phong hoạt động trái mùa hội tụ, sinh ra các trận mưa lớn cục bộ.

Mùa hè khốc liệt ở phía trước

Các báo cáo về tình trạng khí hậu toàn cầu của Tổ chức Khí tượng thế giới cho thấy những năm qua, các chỉ số về nồng độ khí nhà kính, nhiệt độ bề mặt, sức nóng của đại dương, axit hóa đại dương, băng tan và mực nước biển dâng, đều ở mức cao kỷ lục tại thời điểm quan trắc.

Biến đổi khí hậu đang gây ra nhiều hiện tượng thời tiết và khí hậu khắc nghiệt hơn, các đợt nắng nóng kéo dài với cường độ cao hơn, lượng mưa lớn hơn và hạn hán cũng nghiêm trọng hơn.

Theo Trung tâm Dự báo Khí tượng Thủy văn Quốc gia, từ tháng 6, nhiệt độ mặt nước biển khu vực trung tâm Thái Bình Dương tiếp tục có xu hướng tăng dần và nghiêng về pha El Nino.

Dưới tác động của El Nino, nắng nóng có khả năng gia tăng hơn từ khoảng tháng 5- 7, tập trung nhiều tại khu vực Bắc Bộ và Trung Bộ. Dự báo số ngày nắng nóng có khả năng xuất hiện nhiều hơn và gay gắt hơn so với cùng thời kỳ năm 2022.

Sang tháng 8/2023, nắng nóng tiếp tục xảy ra chủ yếu ở khu vực Bắc Bộ và Trung Bộ, cường độ nắng nóng có khả năng gay gắt hơn so với cùng thời kỳ năm 2022. Sau đó nắng nóng có xu hướng suy giảm hơn trong khoảng tháng 9/2023.

Trong bối cảnh biến đổi khí hậu, các chuyên gia cảnh báo nguy cơ xuất hiện các đợt nắng nóng cực đoan, gay gắt ở miền Bắc, miền Trung trong mùa hè năm nay với các kỷ lục nhiệt độ có thể được thiết lập.