Ngày 6-8/6: Quốc hội tiến hành chất vấn một loạt vấn đề quốc kế, dân sinh

Theo chương trình kỳ họp thứ 5, Quốc hội khóa XV, dự kiến Quốc hội sẽ tiến hành chất vấn và trả lời chất vấn từ ngày 6-8/6 tới. Trên cơ sở ý kiến các vị đại biểu Quốc hội về lựa chọn nhóm vấn đề chất vấn và người trả lời chất vấn tại kỳ họp, mới đây, Ủy ban Thường vụ Quốc hội đã có thông báo chính thức về chương trình chất vấn và trả lời chất vấn của kỳ họp này.

Theo đó, các nhóm vấn đề được Quốc hội lựa chọn chất vấn là: lao động, thương binh và xã hội; giao thông vận tải; khoa học và công nghệ; dân tộc.

Cũng trong phiên chất vấn và trả lời chất vấn tại kỳ họp lần này, Phó Thủ tướng Chính phủ Lê Minh Khái sẽ làm rõ các vấn đề liên quan và trả lời chất vấn của đại biểu Quốc hội.

Bộ trưởng Đào Ngọc Dung trả lời chất vấn nhóm vấn đề thứ nhất thuộc lĩnh vực lao động, thương binh và xã hội.

Nội dung chất vấn gồm: Giải pháp phát triển nguồn nhân lực, nhất là nhân lực chất lượng cao đáp ứng yêu cầu phát triển của các ngành, lĩnh vực.

Công tác quy hoạch, sắp xếp, tổ chức, cơ cấu lại và nâng cao chất lượng đào tạo của các cơ sở giáo dục nghề nghiệp, bảo đảm cung cấp đủ lao động có kỹ năng nghề tại các địa bàn, lĩnh vực trọng điểm.

Thực trạng việc làm cho người lao động và giải pháp tháo gỡ khó khăn, vướng mắc trong tạo việc làm cho người lao động trong giai đoạn hiện nay.

Giải pháp khắc phục bất cập, hạn chế trong lĩnh vực bảo hiểm xã hội (doanh nghiệp trốn đóng, chiếm dụng, nợ tiền bảo hiểm xã hội, tình trạng cấu kết, lập khống, làm giả hồ sơ hưởng chế độ bảo hiểm, chi sai chế độ…).

Công tác quản lý Quỹ Bảo hiểm xã hội; giải pháp khắc phục tình trạng người lao động rút bảo hiểm xã hội một lần có xu hướng gia tăng.

Bộ trưởng Bộ Lao động - Thương binh và Xã hội chịu trách nhiệm trả lời chất vấn chính. Phó Thủ tướng Chính phủ Trần Hồng Hà, Bộ trưởng các Bộ: Tài chính, Kế hoạch và Đầu tư, Giáo dục và Đào tạo, Nội vụ cùng tham gia trả lời chất vấn, giải trình về những vấn đề có liên quan.

Bộ trưởng, Chủ nhiệm Ủy ban Dân tộc Hầu A Lềnh trả lời chất vấn nhóm vấn đề thứ hai thuộc lĩnh vực dân tộc

Nội dung chất vấn gồm: Trách nhiệm của Ủy ban Dân tộc và công tác phối hợp với các Bộ, ngành trong triển khai thực hiện các Chương trình mục tiêu quốc gia (xây dựng nông thôn mới giai đoạn 2021-2025;

Công tác giảm nghèo bền vững giai đoạn 2021-2025; phát triển kinh tế - xã hội vùng đồng bào dân tộc thiểu số và miền núi giai đoạn 2021-2030).

Chính sách thu hút nguồn lực hỗ trợ đầu tư phát triển vùng đồng bào dân tộc thiểu số và miền núi, vùng có điều kiện kinh tế - xã hội khó khăn và đặc biệt khó khăn.

Giải pháp tháo gỡ khó khăn, vướng mắc trong chính sách dân tộc liên quan đến phân định các xã, thôn vùng đồng bào dân tộc thiểu số và miền núi.

Việc giải quyết khó khăn về đất ở, đất sản xuất cho đồng bào dân tộc, khắc phục tình trạng du cư, du canh tự phát, chặt phá rừng.

Bộ trưởng, Chủ nhiệm Ủy ban Dân tộc chịu trách nhiệm trả lời chất vấn chính. Phó Thủ tướng Chính phủ Trần Lưu Quang; Bộ trưởng các Bộ: Kế hoạch và Đầu tư, Tài chính, Nội vụ, Nông nghiệp và Phát triển nông thôn, Giao thông vận tải, Xây dựng, Lao động - Thương binh và Xã hội, Văn hóa, Thể thao và Du lịch, Thông tin và Truyền thông, Tài nguyên và Môi trường; Thống đốc Ngân hàng nhà nước Việt Nam cùng tham gia trả lời chất vấn, giải trình về những vấn đề có liên quan.

Bộ trưởng Huỳnh Thành Đạt trả lời chất vấn nhóm vấn đề thứ 3 thuộc lĩnh vực khoa học, công nghệ

Nội dung chất vấn nhóm vấn đề thứ ba thuộc lĩnh vực khoa học và công nghệ gồm: Chiến lược phát triển khoa học và công nghệ quốc gia; giải pháp đẩy mạnh ứng dụng và triển khai những thành tựu, sản phẩm khoa học, công nghệ tiên tiến vào cuộc sống.

Việc ứng dụng công nghệ cao phục vụ phát triển kinh tế - xã hội, nhất là trong lĩnh vực nông nghiệp.

Việc bố trí, quản lý, sử dụng ngân sách nhà nước chi cho nghiên cứu khoa học thời gian qua, việc quản lý, sử dụng Quỹ phát triển khoa học và công nghệ quốc gia.

Hoạt động nghiên cứu khoa học, chuyển giao kết quả nghiên cứu khoa học ra thị trường của các đơn vị nghiên cứu, viện, trường, đơn vị sự nghiệp công lập.

Cơ chế, chính sách khuyến khích tư nhân đầu tư nghiên cứu và ứng dụng khoa học công nghệ.

Việc thực hiện chính sách, pháp luật về Quỹ phát triển khoa học và công nghệ của doanh nghiệp.

Bộ trưởng Bộ Khoa học và Công nghệ chịu trách nhiệm trả lời chất vấn chính. Phó Thủ tướng Chính phủ Trần Hồng Hà; Bộ trưởng các Bộ: Tài chính, Kế hoạch và Đầu tư, Nông nghiệp và Phát triển nông thôn, Giáo dục và Đào tạo, Thông tin và Truyền thông cùng tham gia trả lời chất vấn, giải trình về những vấn đề có liên quan.

Bộ trưởng Nguyễn Văn Thắng trả lời chất vấn nhóm vấn đề về giao thông vận tải

Nội dung chất vấn nhóm vấn đề thứ tư thuộc lĩnh vực giao thông vận tải gồm: Giải pháp hoàn thiện hệ thống kết cấu hạ tầng giao thông, hạn chế tai nạn giao thông trong cả nước, giảm ùn tắc giao thông tại các thành phố lớn.

Trách nhiệm quản lý nhà nước trong hoạt động kiểm định; giải pháp tháo gỡ khó khăn, nâng cao chất lượng công tác kiểm định phương tiện cơ giới đường bộ, đường thủy nội địa.

Quản lý hoạt động vận tải, chất lượng phương tiện; công tác đào tạo, sát hạch, cấp, thu hồi và quản lý giấy phép điều khiển phương tiện giao thông đường bộ, đường thủy nội địa.

Bộ trưởng Bộ Giao thông vận tải chịu trách nhiệm trả lời chất vấn chính. Phó Thủ tướng Chính phủ Trần Hồng Hà; Bộ trưởng các Bộ: Kế hoạch và Đầu tư, Tài chính, Xây dựng, Khoa học và Công nghệ, Công an, Quốc phòng cùng tham gia trả lời chất vấn, giải trình về những vấn đề có liên quan.

Chất vấn không phải sát hạch hay "đánh đố" các Bộ trưởng, Trưởng ngành

Trước đó, Ủy viên Bộ Chính trị, Chủ tịch Quốc hội Vương Đình Huệ đã chủ trì buổi làm việc với các cơ quan về rà soát công tác chuẩn bị tổ chức phiên chất vấn và trả lời chất vấn tại Kỳ họp thứ 5, Quốc hội khóa XV.

Chủ tịch Quốc hội Vương Đình Huệ nêu rõ với tinh thần cộng đồng trách nhiệm, chất vấn là để cùng làm rõ vấn đề, cùng tìm giải pháp tháo gỡ khó khăn, vướng mắc. Chất vấn không phải sát hạch hay "đánh đố" các Bộ trưởng, Trưởng ngành, Chủ tịch Quốc hội nhấn mạnh.

Chia sẻ với những Bộ trưởng, Trưởng ngành lần đầu tiên trả lời chất vấn trước Quốc hội sẽ có những lo lắng, hồi hộp, song Chủ tịch Quốc hội cũng cho biết thực tiễn tổ chức các phiên chất vấn tại Kỳ họp và phiên họp của Ủy ban Thường vụ Quốc hội đều cho thấy các phiên chất vấn diễn ra thành công, các Bộ trưởng, Trưởng ngành đều trả lời tốt, nhiều Bộ trưởng để lại ấn tượng, được các đại biểu Quốc hội và cử tri, Nhân dân đánh giá cao.

Phiên chất vấn tại kỳ họp lần này có thuận lợi khi hoạt động của Quốc hội bước sang năm thứ 3 nhiệm kỳ. Các bộ trưởng trưởng ngành trả lời chất vấn đều đã có thời gian công tác nắm tình hình công tác.

Bên cạnh đó, bối cảnh tình hình kinh tế - xã hội năm qua với nhiều khó khăn, thách thức cũng là áp lực với các Bộ trưởng, Trưởng ngành phải có giải pháp tháo gỡ kịp thời.

Chất vấn phải giải quyết được những bức xúc, vướng mắc trong thực tiễn, đáp ứng mong mỏi của nhân dân

Chủ tịch Quốc hội nhấn mạnh, góp phần thành công của phiên chất vấn không chỉ ở vai trò của người trả lời mà người hỏi cũng góp phần quan trọng. Theo đó muốn có được câu trả lời hay thì trước hết phải hỏi đúng, hỏi trúng với tinh thần xây dựng.

Chủ tịch Quốc hội cũng lưu ý, quá trình phát triển không tránh khỏi có những nội dung chính sách, pháp luật cần sửa đổi, bổ sung nhưng không vì thế mà “đổ thừa” những vướng mắc, khó khăn đều do thể chế, pháp luật.

“Nếu vướng do pháp luật thì phải chỉ rõ nội dung vướng mắc, bất cập và đề xuất sửa đổi cụ thể điều nào, khoản nào. Mục tiêu cuối cùng là giải quyết được những bức xúc, những vướng mắc thực tiễn, đáp ứng mong mỏi của cử tri và Nhân dân.

Nội dung trả lời của các bộ trưởng, trưởng ngành, dự thảo các kết luận, nghị quyết chất vấn cũng phải đi thẳng vào những việc phải làm, không nói chung chung”, Chủ tịch Quốc hội nhấn mạnh.

Chủ tịch Quốc hội tin tưởng với sự chuẩn bị kỹ lưỡng, chu đáo, cùng với tinh thần xây dựng, trách nhiệm cao của các Bộ trưởng, Trưởng ngành, các đại biểu Quốc hội, kỳ vọng của cử tri và Nhân dân, phiên chất vấn và trả lời chất vấn sẽ thành công tốt đẹp.

Chất vấn để tìm giải pháp cho những vấn đề quốc kế, dân sinh

Trao đổi trước thềm phiên chất vấn, đại biểu Nguyễn Hải Anh (Đồng Tháp) cho rằng, 4 nhóm vấn đề được Quốc hội lựa chọn chất vấn tại Kỳ họp thứ 5 (lĩnh vực Lao động, Thương binh và xã hội; lĩnh vực Giao thông vận tải; lĩnh vực Khoa học và Công nghệ và lĩnh vực Dân tộc) đều là những nhóm vấn đề được cử tri, Nhân dân và nhiều Đoàn đại biểu Quốc hội các địa phương hết sức quan tâm.

Đại biểu khẳng định, những nội dung nêu trên đều là những nội dung hết sức quan trọng, là những vấn đề quốc kế dân sinh mà cử tri và Nhân dân, thông qua đại biểu Quốc hội, mong muốn các vị Bộ trưởng, các lãnh đạo Chính phủ làm rõ để qua đó cử tri và nhân dân hiểu rõ hơn thực trạng tình hình phát triển của các lĩnh vực, đặc biệt là sự lãnh đạo, chỉ đạo, nỗ lực và giải pháp của các bộ, ngành Trung ương và Chính phủ đối với những nội dung đang được dư luận quan tâm, hiểu rõ nguyên nhân của những vấn đề còn đang chậm trễ, chưa được như mong muốn cũng như những lời hứa, cam kết, lộ trình của các vị Bộ trưởng, lãnh đạo Chính phủ trong giải quyết những vấn đề còn chậm trễ để cùng nhau đồng thuận, chia sẻ, đồng hành, hỗ trợ, phát huy sức mạnh toàn dân thực hiện thắng lợi các mục tiêu của đất nước.

Đại biểu Nguyễn Hải Anh trông đợi vào những giải pháp triệt để, toàn diện và đủ mạnh để phát triển nguồn nhân lực, nhất là nhân lực chất lượng cao đáp ứng yêu cầu phát triển của các ngành, lĩnh vực. Bởi theo đại biểu, đây là một trong những giải pháp chiến lược, then chốt để khắc phục bằng được tình trạng nhiều năm nay chúng ta vẫn lỡ hẹn với chỉ tiêu tăng năng suất lao động xã hội; giải pháp khắc phục tình trạng gia tăng người lao động rút bảo hiểm xã hội một lần.

Đại biểu cũng kỳ vọng qua phiên chất vấn sẽ tìm được giải pháp khắc phục tình trạng ùn tắc giao thông, nhất là ở các thành phố lớn như Hà Nội, Thành phố Hồ Chí Minh; việc nâng cao hàm lượng ứng dụng khoa học, công nghệ cao trong các sản phẩm của Việt Nam, do Việt Nam chế tạo, nhất là trong lĩnh vực nông nghiệp, cơ khí, máy móc, công nghiệp phụ trợ, sản xuất các mặt hàng tiêu dùng; giải pháp thu hút nguồn lực đầu tư vào các khu vực đồng bào dân tộc thiểu số, miền núi, vùng sâu, vùng xa, vùng khó khăn.

Cải thiện năng suất lao động, nâng cao chất lượng nguồn nhân lực là vấn đề nổi cộm

Theo đại biểu Vũ Tiến Lộc (Hà Nội), giao thông là lĩnh vực có ý nghĩa đột phá cho sự phát triển của đất nước trong thời gian tới. Vừa qua, lĩnh vực này đã có khá nhiều chuyển biến tích cực, đặc biệt là trong giải quyết, tháo gỡ những khó khăn, vướng mắc của các dự án trọng điểm quốc gia.

Đối với lĩnh vực lao động cho rằng, năng suất lao động đang là vấn đề nổi cộm, đại biểu mong Bộ trưởng Bộ Lao động, Thương binh và Xã hội sẽ có câu trả lời thỏa đáng đối với việc cải thiện năng suất lao động, nâng cao chất lượng nguồn nhân lực, đặc biệt là trong thời đại số bởi điều này có ý nghĩa quyết định đối với sự phát triển bền vững của nền kinh tế trong thời gian tới.

Theo đại biểu, hiện nay, chúng ta đang trong cuộc cách mạng công nghiệp 4.0, đứng trước yêu cầu phải thúc đẩy nhanh hơn nữa về đổi mới sáng tạo, có chính sách để giúp doanh nghiệp nâng cao năng lực đổi mới sáng tạo. Đại biểu kỳ vọng vào các giải pháp từ Bộ trưởng Bộ Khoa học và Công nghệ trong việc làm thế nào để khuyến khích, thúc đẩy nội lực đổi mới sáng tạo của các doanh nghiệp.

Đại biểu Vũ Tiến Lộc cho rằng, dân tộc miền núi luôn là vấn đề lớn trong phát triển kinh tế - xã hội của nước ta bởi chúng ta đặt mục tiêu phát triển bao trùm, bền vững, nhân văn. Cùng với đó, sự phát triển của vùng đồng bào dân tộc và miền núi còn liên quan mật thiết đến bảo đảm quốc phòng, an ninh quốc gia.

Cử tri và nhân dân thời gian qua rất quan tâm đến việc thực hiện 3 Chương trình mục tiêu quốc gia, trong đó có Chương trình phát triển kinh tế - xã hội vùng đồng bào dân tộc thiểu số và miền núi, Chương trình giảm nghèo bền vững.

Đại biểu rất mong Bộ trưởng, Chủ nhiệm Ủy ban Dân tộc sẽ làm rõ các điểm nghẽn, vướng mắc và các nguyên nhân chậm triển khai các Chương trình để từ đó đưa ra giải pháp khắc phục nhanh, hiệu quả trong thời gian tới bởi việc thực hiện các Chương trình mục tiêu quốc gia gắn liền với mục tiêu phát triển dài hạn của nước ta.

Cần giải pháp căn cơ cho vấn đề việc làm và bảo đảm an sinh xã hội cho người lao động

Cho rằng, hoạt động chất vấn và trả lời chất vấn của Quốc hội luôn nhận được sự quan tâm theo dõi đặc biệt của cử tri và nhân dân cả nước, do vậy đại biểu Phạm Văn Hòa (Đồng Tháp) mong muốn, người chất vấn và trả lời chất vấn đều tham gia với tâm thế xây dựng, cầu thị và thẳng thắn, qua đó làm rõ trách nhiệm, giải pháp đối với những vấn đề đang được cử tri, người dân quan tâm.

Đại biểu Phạm Văn Hòa cho biết ông sẽ chất vấn với cả 4 Bộ trưởng, trưởng ngành, nhất là với Bộ Lao động, Thương binh và Xã hội bởi hiện nay các lĩnh vực thuộc quản lý của Bộ nhiều vấn đề đang được cử tri quan tâm như: việc thực hiện chế độ, chính sách với người có công với cách mạng; chính sách với sinh viên mới ra trường; tình trạng người lao động bị giảm giờ làm, nghỉ việc không lương, thất nghiệp tăng nhanh trong những tháng gần đây; tình trạng doanh nghiệp chậm đóng, trốn đóng bảo hiểm xã hội làm ảnh hưởng đến quyền lợi của người lao động…

Theo đại biểu, vấn đề tạo việc làm, kết nối cung - cầu lao động và bảo đảm quyền lợi cho người lao động là một nhiệm vụ rất quan trọng, cần được Chính phủ, Bộ Lao động, Thương binh và Xã hội quan tâm thực hiện bằng những giải pháp cả trước mắt và lâu dài.

Số liệu về tình trạng lao động, việc làm trong các tháng đầu năm 2023 do Bộ đưa ra cho thấy, số lao động trong doanh nghiệp bị ảnh hưởng việc làm chiếm khoảng 3,4% tổng số lao động trong doanh nghiệp, chưa kể lao động trong hộ gia đình, lao động tự do. Việc làm bị ảnh hưởng sẽ tác động đến đời sống, quyền an sinh của người lao động, nhất là tình trạng mất việc.

Do đó, đại biểu Phạm Văn Hòa mong Bộ trưởng Đào Ngọc Dung sẽ đưa ra hệ thống giải pháp khắc phục một cách căn cơ, đồng bộ và hiệu quả những vấn đề này.

Gỡ vướng thể chế để thúc đẩy khoa học, công nghệ phát triển

Theo đại biểu Hoàng Công Anh (Thái Nguyên), đối với lĩnh vực khoa học – công nghệ, vừa qua có rất nhiều kiến nghị liên quan đến việc triển khai thực hiện Luật Công nghệ cao, việc đưa các chính sách của Đảng và Nhà nước về phát triển khoa học, công nghệ cao vào thực tiễn cuộc sống còn rất chậm.

Ví dụ, về ứng dụng khoa học công nghệ cao hiện nay là không có cơ sở pháp lý, không có hướng dẫn để các doanh nghiệp, nhà khoa học triển khai thực hiện. Hay với Quỹ đầu tư mạo hiểm thì hiện cũng chưa có hướng dẫn, khiến các nhà nghiên cứu e ngại rủi ro, không dám thực hiện. Nếu không sớm gỡ những vấn đề này thì khó có thể thúc đẩy khoa học, công nghệ phát triển nhanh hơn được.

Về lĩnh vực dân tộc và miền núi, đại biểu cho rằng, thời gian qua, Quốc hội, Chính phủ đã rất nỗ lực ban hành các chương trình, chính sách hỗ trợ đối với đồng bào vùng dân tộc thiểu số, miền núi, vùng sâu, vùng xa, song việc triển khai thực hiện cũng không được như mong đợi của đại biểu Quốc hội cũng như cử tri và Nhân dân.

Điều quan trọng hơn cả "chất vấn tốt", "trả lời hay" là sau chất vấn phải tạo ra thay đổi trong thực tiễn

Đại biểu mong muốn, qua phiên chất vấn lần này, các đại biểu Quốc hội sẽ góp ý thẳng thắn, tâm huyết, chỉ rõ được trách nhiệm của các Bộ chủ quản đối với từng lĩnh vực.

Đồng thời, các Bộ trưởng cũng phải nghiêm túc nhìn nhận và giải trình rõ nguyên nhân của những hạn chế, tồn tại trong từng ngành, lĩnh vực.

Chính phủ cũng phải đưa ra được các giải pháp trước mắt và lâu dài nhằm khắc phục các hạn chế, chấn chỉnh những tồn tại và phát huy những điểm tốt của các ngành, các lĩnh vực.

Điều quan trọng hơn cả việc "chất vấn tốt", "trả lời hay" là sau chất vấn phải tạo ra thay đổi gì trong thực tiễn, thể hiện qua hành động cụ thể của các Bộ trưởng, trưởng ngành - không phải chỉ riêng 4 Bộ trưởng, trưởng ngành chịu trách nhiệm trả lời chính mà còn cả bộ máy của Chính phủ nhằm thực hiện tốt hơn các chính sách, thực thi hiệu quả hơn các chức năng, nhiệm vụ của mình. Có như vậy mới đáp ứng được nguyện vọng, tâm nguyện của cử tri và Nhân dân.

Hoạt động chất vấn và trả lời chất vấn của Quốc hội luôn nhận được sự quan tâm theo dõi đặc biệt của cử tri và nhân dân cả nước. Do vậy, đại biểu mong muốn, người chất vấn và trả lời chất vấn đều tham gia với tâm thế xây dựng, cầu thị và thẳng thắn, qua đó làm rõ trách nhiệm, giải pháp đối với những vấn đề đang được cử tri, người dân quan tâm.