Nghề nấu cơm thuê tại nhà nở rộ ở Trung Quốc

Gà rán sốt tiêu Tứ Xuyên, ớt chuông xào dầu nóng, sau đó trộn tất cả lại với nhau và phủ lên một lớp ớt tươi và ngò. Wang Xueli cẩn thận đưa thức ăn ra đĩa và rắc thêm một ít mè, vậy là món gà cay chiên xù trứ danh của Tứ Xuyên đã sẵn sàng.

Wang Xueli (22 tuổi) hiện sống ở Tô Châu, tỉnh Giang Tô đang làm những món ăn truyền thống của quê hương mình, nhưng không phải để làm vơi đi nỗi nhớ quê hương mà là để cho những khách hàng của mình thưởng thức. Nhưng Wang không phải đầu bếp chuyên nghiệp, cũng không nấu ăn ở nhà hàng hay quán ăn, mà chính trong nhà của các thực khách.

Ở các thành phố lớn của đất nước tỉ dân, các đầu bếp nghiệp dư nấu ăn trong chính căn bếp của khách hàng dần trở thành một nghề phổ biến. Giới trẻ Trung Quốc ngày càng yêu thích sự tiện lợi với các hình thức dịch vụ tại nhà theo yêu cầu, từ đầu bếp riêng đến nhân viên mát-xa. Theo dữ liệu từ nền tảng giao đồ ăn Meituan, số lượt tìm kiếm dịch vụ đầu bếp riêng đã tăng đến 533% trong khoảng thời gian từ tháng 10/2022 - 12/2022.

Trả lời phỏng vấn của Sixth Tone, Wang cho biết: “Nghề này thực sự đang rất phổ biến. Nhiều người liên hệ với tôi nhưng tôi không thể làm thêm được nữa”. Trên tài khoản Xiaohongshu (một nền tảng mạng xã hội của Trung Quốc) của Wang, một trong những bài viết về chủ đề này đã có đến hơn 10.000 lượt xem.

Khách hàng thường sẽ tự chuẩn bị nguyên liệu và dụng cụ nấu ăn. Wang sẽ chỉ chịu trách nhiệm biến chúng thành món ăn ngon lành và rời đi ngay sau khi nấu xong. Một bữa cơm 3 món sẽ được tính phí 48 nhân dân tệ (hơn 160 nghìn VNĐ), 8 món sẽ có mức phí dưới 100 nhân dân tệ (khoảng 340 nghìn VNĐ).

Là một người làm kinh doanh toàn thời gian trên nền tảng thương mại điện tử, từ cuối tháng 8 năm nay Wang bắt đầu làm thêm công việc đầu bếp riêng bán thời gian vào cuối tuần. Tuy nhiên, cô làm điều này chủ yếu để giảm bớt căng thẳng hơn là vì tiền. Hơn nữa, Wang cũng đặc biệt thích nấu những món ăn truyền thống của quê hương mình như: xiên nướng Tứ Xuyên, các món cay tê Tứ Xuyên và thịt bò cay, v.v...

Khác với Wang, Wei Maimai không phải là một đầu bếp nghiệp dư hoàn toàn. Trước đây, cô gái 23 tuổi từng là một thợ làm bánh ngọt, nhưng sau khi thử sức với công việc đầu bếp tại gia vào tháng 6 năm nay, Wei chính thức chuyển qua nghề mới.

Hiện tại, Wei Maimai làm đầu bếp tại gia toàn thời gian sau khi nhận được một số lượng lớn đơn đặt hàng thông qua mạng xã hội. Cô nhận trung bình 3 đơn hàng một ngày với sở trường là các món Quảng Đông. Thu nhập từ công việc mới giúp Wei có thể trang trải cuộc sống ở Thâm Quyến, một trong những thành phố có mức sống đắt nhỏ nhất Trung Quốc.

Wei cho biết, hầu hết khách hàng của cô là nhân viên văn phòng trong độ tuổi từ 25-35 hoặc phụ nữ mang thai. Thường là những người không giỏi nấu nướng hoặc quỹ thời gian hạn hẹp nhưng vẫn muốn ăn bữa cơm nhà với nguyên liệu tự mua thay vì đặt đồ ăn ở ngoài.

Tuy nhiên, không phải ở đâu nhu cầu về dịch vụ nấu ăn tại gia cũng cao như các thành phố lớn Thâm Quyến hay Tô Châu. Tại các đô thị nhỏ, tình hình lại không mấy khả quan. Sau khi tốt nghiệp cử nhân ngành Tiếng Anh thương mại đầu năm nay nhưng không tìm kiếm công việc lương cao ở Giang Tây, Deng Yiping đã chọn tranh thủ làm đầu bếp tại gia bán thời gian song song với công việc chính của mình.

"Những đơn hàng của tôi rất không ổn định, có khi cả tháng tôi chẳng nhận được đơn hàng nào. Vậy nên tôi nghĩ công việc này không phải là một lựa chọn lâu dài. Có thể do Nam Xương (thành phố thuộc tỉnh Giang Tây) là thành phố nhỏ. Nghề này đang dần phát triển ở các khu vực khác và có thể mang lại cơ hội việc làm mới cho sinh viên sau khi tốt nghiệp đại học", Deng Yiping chia sẻ.

Đối với Deng, sự hấp dẫn của công việc này là ở tính linh hoạt của nó. Khối lượng công việc sẽ tùy thuộc vào tâm trạng của bản thân, nếu muốn thư giãn vào cuối tuần, cô ấy có thể lựa chọn không nhận đơn hàng.

Để giảm bớt tình trạng thất nghiệp, chính phủ Trung Quốc đang khuyến khích sinh viên tốt nghiệp tìm những công việc tự do ít mang tính truyền thống. Theo báo cáo do nền tảng tuyển dụng hàng đầu Zhilian Zhaopin và Đại học Tế Nam công bố vào tháng 9, ngày càng nhiều sinh viên tốt nghiệp đại học đang tìm kiếm những “công việc linh hoạt” như vậy, bao gồm cả lái xe giao hàng và phát sóng trực tiếp (livestream).

Ngoài ra, vì là một ngành mới nổi nên dịch vụ đầu bếp tại gia vẫn chưa được quản lý chặt chẽ. Do không ký hợp đồng với khách hàng và cũng không yêu cầu khách hàng đặt cọc trước, Deng không thể nhận được bồi thường nếu khách hàng huỷ đơn vào phút chót. Luật pháp Trung Quốc cũng yêu cầu tất cả những người kinh doanh thực phẩm phải được cấp phép, nhưng các đầu bếp tại gia nghiệp dư và khách hàng của họ thường bỏ qua yêu cầu này.

Không những vậy, công việc này còn có một số mối lo ngại về an toàn, khi từng có báo cáo cho biết một số khách hàng đã có hành động kỳ lạ đối với các nữ đầu bếp. Vì lý do này, Wang thường ưu tiên chọn những khách hàng là cặp đôi hoặc gia đình hơn là những người đàn ông sống một mình. "Trước khi đến nhà một người đàn ông để nấu ăn, tôi sẽ nói cho bạn bè biết tôi đi đâu và khoảng thời gian ước chừng sẽ xong việc. Nếu đến lúc đó vẫn không nhận được tin tức gì từ tôi, họ sẽ gọi cảnh sát”, cô nói.

Wang Xueli cũng ủng hộ việc đưa ra thêm nhiều quy định hơn trong ngành, đặc biệt là liên quan đến an toàn thực phẩm và trách nhiệm của những đầu bếp nếu khách hàng của họ có vấn đề về sức khoẻ sau khi ăn. Cô dự định sẽ tiếp tục công việc bán thời gian này lâu dài.

Vào tháng 9 vừa qua, hai nhà hoạch định chính sách ở Thượng Hải đã có đề xuất nhằm quản lý ngành nghề mới này tốt hơn, bao gồm các hợp đồng được tiêu chuẩn hóa và thiết lập các tiêu chuẩn toàn ngành chặt chẽ hơn. Với các đơn đặt hàng chủ yếu được thực hiện trên mạng xã hội, đề xuất này cũng sẽ yêu cầu các nền tảng mạng xã hội phải kiểm tra các nhà cung cấp.

Wang cho hay: “Trở thành đầu bếp riêng tại gia là một điều rất có ý nghĩa và có thể giúp tôi tiếp xúc với nhiều người khác nhau. Tôi thích vào bếp của người khác để nấu ăn, vì mỗi bếp có kích thước và đồ dùng khác nhau, cảm giác mới mẻ giống như việc bạn mở những chiếc hộp bí ẩn vậy”.