Những "ông lớn" tư vấn quốc tế có năng lực hàng đầu sẽ góp sức tại siêu dự án 67,3 tỷ USD ở Việt Nam?

Rõ sản phẩm, rõ tiến độ, rõ người thực hiện, rõ trách nhiệm

Ngày 26/12, Phó Thủ tướng Trần Hồng Hà chủ trì phiên họp thứ 3 của Ban Chỉ đạo Xây dựng, thực hiện đề án chủ trương đầu tư đường sắt tốc độ cao trên trục Bắc-Nam và các dự án đường sắt quan trọng quốc gia.

Trong cuộc họp, Phó Thủ tướng Trần Hồng Hà nhấn mạnh việc cần có kế hoạch khoa học, toàn diện và đồng bộ cho việc thực hiện dự án đường sắt tốc độ cao, nhằm đảm bảo tính khả thi và linh hoạt, với mục tiêu cuối cùng là xây dựng một tuyến đường sắt tốc độ cao kết nối từ Bắc đến Nam, và có khả năng mở rộng hơn nữa trong tương lai.

Phó Thủ tướng yêu cầu Việt Nam phải chủ động trong việc kiểm soát quá trình phát triển của tuyến đường sắt, từng bước nắm vững và làm chủ ngành công nghiệp đường sắt và các lĩnh vực liên quan đến công nghệ thông tin, điều khiển, vận hành, quản lý và cả hệ sinh thái kinh tế đi kèm.

Phó Thủ tướng đặt vấn đề "ai làm, bao giờ làm và chú trọng từng khâu cụ thể"; yêu cầu có tầm nhìn rõ ràng về khuôn khổ pháp lý và cơ chế chính sách, tránh "đẽo cày giữa đường".

Về mặt cơ chế chính sách pháp luật, Bộ GTVT cần phải xem xét kỹ lưỡng và cân nhắc sửa đổi Luật Đường sắt hiện hành, đồng thời tích hợp hệ thống các quy chuẩn và tiêu chuẩn kỹ thuật liên quan đến công nghệ, thiết bị vận hành và quản lý thông tin, cũng như những vấn đề về an toàn xây dựng, và phát triển những chính sách đặc thù để có thể thực hiện thành công dự án đường sắt tốc độ cao.

Phó Thủ tướng cũng nhấn mạnh việc tìm kiếm và lựa chọn các tổ chức và đơn vị tư vấn quốc tế có uy tín, kinh nghiệm và năng lực hàng đầu để tham gia từ khâu thiết kế tổng thể, thẩm định, đánh giá cho đến giám sát quá trình thực hiện quy hoạch, lựa chọn hướng tuyến, xây dựng nội dung các gói thầu, và tiêu chí lựa chọn nhà đầu tư phải "trúng, đúng". Cùng thời gian này, các đơn vị tư vấn của Việt Nam cũng được khuyến khích tham gia và nâng cao năng lực của mình.

"Quá trình xây dựng, điều chỉnh quy hoạch, lựa chọn hướng tuyến, thiết kế kỹ thuật tổng thể dự án đầu tư đường sắt tốc độ cao trục Bắc - Nam phải dựa trên tiêu chuẩn, quy chuẩn, và năng lực của tổ chức, chuyên gia tư vấn, thẩm định", Phó Thủ tướng nói và lưu ý, việc lựa chọn nhà thầu, các doanh nghiệp Việt Nam cung cấp sản phẩm, dịch vụ cho dự án phải có sự tham gia của tư vấn.

Bộ GTVT được yêu cầu phải hợp tác với các bộ, ngành và địa phương để xác định các công việc cần thực hiện như xác định chỉ tiêu sử dụng đất, giải phóng mặt bằng, điều chỉnh quy hoạch phân khu, quy hoạch chi tiết và phát triển đô thị, nông thôn dọc theo hướng tuyến. Ngoài ra, cần xác định tổng vốn đầu tư và các phương án huy động vốn để thực hiện dự án.

Bộ GTVT cũng cần thiết lập các tổ công tác với sự tham gia của các bộ, ngành liên quan, đơn vị tư vấn, chuyên gia hàng đầu trong từng lĩnh vực cụ thể như lựa chọn nhà thầu, đào tạo nhân lực, quản lý đất đai, vốn và mô hình quản lý dự án.

Phó Thủ tướng giao thêm nhiệm vụ cho Bộ GTVT đánh giá toàn diện nhu cầu nhân lực cần đào tạo và nâng cao trình độ để triển khai dự án, cũng như phát triển ngành công nghiệp đường sắt. Bộ Giáo dục và Đào tạo cần phối hợp để thực hiện nhiệm vụ đặt hàng đào tạo nhân lực của Chính phủ, dựa trên các trường đại học trong nước và hợp tác quốc tế với các đối tác công nghệ được chọn.

Về việc phát triển công nghiệp đường sắt trong nước, Bộ GTVT, Bộ Công Thương, Bộ Xây dựng và Bộ Kế hoạch và Đầu tư cần phối hợp xây dựng tiêu chí cho việc lựa chọn nhà đầu tư nước ngoài và các doanh nghiệp Việt Nam tham gia cung cấp sản phẩm, dịch vụ cho dự án. Cần xác định rõ ràng vai trò của doanh nghiệp Việt Nam trong các khâu của dự án và việc nhập khẩu trang thiết bị nào, phát triển sản xuất đa năng, đa mục đích.

Cuối cùng, Phó Thủ tướng yêu cầu Tổng công ty Đường sắt Việt Nam phải có kế hoạch tái cơ cấu và hoàn thiện tổ chức bộ máy để tham gia vào quá trình triển khai xây dựng dự án, cũng như quản lý, khai thác và vận hành sau khi dự án hoàn thành.

Vấn đề bảo đảm an toàn thông tin, dữ liệu vận hành, xử lý sự cố... cũng được Phó Thủ tướng đề cập đến, với yêu cầu phải chú trọng học hỏi, tiếp thu và làm chủ hoàn toàn các quy trình này.

"Kế hoạch phải rõ sản phẩm, rõ tiến độ, rõ người thực hiện, rõ trách nhiệm của cơ quan quản lý nhà nước, chủ đầu tư, nhà thầu, xuyên suốt dự án từ Bắc đến Nam, phân chia từng loại công việc (công trình, phi công trình)", Phó Thủ tướng nói.

Quốc hội thông qua chủ trương đầu tư Dự án đường sắt tốc độ cao trên trục Bắc-Nam

Ngày 19/12, Chủ tịch Quốc hội Trần Thanh Mẫn đã ký ban hành Nghị quyết số 172/2024/QH15 về chủ trương đầu tư Dự án đường sắt tốc độ cao trên trục Bắc-Nam. 

Mục tiêu của dự án là xây dựng tuyến đường sắt tốc độ cao hiện đại, đồng bộ nhằm đáp ứng nhu cầu vận tải, tạo động lực quan trọng cho phát triển kinh tế-xã hội nhanh và bền vững, phát huy lợi thế trên hành lang kinh tế Bắc-Nam, bảo đảm kết nối hiệu quả các hành lang Đông-Tây và các nước trong khu vực, gắn với bảo đảm quốc phòng, an ninh và hội nhập quốc tế, bảo vệ môi trường, ứng phó với biến đổi khí hậu, thúc đẩy tiến trình công nghiệp hóa, hiện đại hóa đất nước, góp phần hiện thực hóa mục tiêu, nhiệm vụ theo Văn kiện Đại hội đại biểu toàn quốc lần thứ XIII và các Nghị quyết của Đảng.

Dự án có tổng chiều dài tuyến khoảng 1.541km; điểm đầu tại ga Ngọc Hồi (Thủ đô Hà Nội), điểm cuối tại ga Thủ Thiêm (Thành phố Hồ Chí Minh), đi qua địa phận 20 tỉnh, thành phố trực thuộc Trung ương gồm: Thủ đô Hà Nội, Hà Nam, Nam Định, Ninh Bình, Thanh Hóa, Nghệ An, Hà Tĩnh, Quảng Bình, Quảng Trị, Huế, Đà Nẵng, Quảng Nam, Quảng Ngãi, Bình Định, Phú Yên, Khánh Hòa, Ninh Thuận, Bình Thuận, Đồng Nai, TP.HCM.

Quy mô đầu tư mới toàn tuyến đường đôi khổ 1.435mm, tốc độ thiết kế 350 km/h, tải trọng 22,5 tấn/trục; 23 ga hành khách, 5 ga hàng hóa; phương tiện, thiết bị; đường sắt tốc độ cao vận chuyển hành khách, đáp ứng yêu cầu lưỡng dụng phục vụ quốc phòng, an ninh, có thể vận tải hàng hóa khi cần thiết.

Dự án được thực hiện theo hình thức đầu tư công, áp dụng công nghệ đường sắt chạy trên ray, điện khí hóa; bảo đảm hiện đại, đồng bộ, an toàn và hiệu quả.

Sơ bộ tổng mức đầu tư của Dự án là 1.713.548 tỷ đồng (khoảng 67,3 tỷ USD).

Nguồn vốn ngân sách nhà nước bố trí trong các kỳ kế hoạch đầu tư công trung hạn và nguồn vốn hợp pháp khác.

Tiến độ thực hiện: lập báo cáo nghiên cứu khả thi từ năm 2025, phấn đấu cơ bản hoàn thành Dự án năm 2035.