Những rào cản nào khiến chứng khoán Việt Nam chưa thể nâng hạng?

Công ty CP Chứng khoán SSI (SSI) vừa đưa ra báo cáo liên quan đến "Triển vọng nâng hạng TTCK Việt Nam: Nỗ lực để đạt được mục tiêu".

Theo SSI, các cơ quan chức năng đang tập trung nhiều nguồn lực để có thể đảm bảo thỏa mãn được các tiêu chí từ các tổ chức xếp hạng như FTSE Russel và MSCI. Nhìn chung các tiêu chí định lượng không phải trở ngại lớn với Việt Nam vì trên thị trường đã có đủ số lượng cổ phiếu đại diện.

Nhóm tiêu chí định tính mới là những rào cản chính nhưng trong số các tiêu chí định tính mà FTSE Russel và MSCI đưa ra, các yêu cầu từ FTSE Russel đơn giản hơn khá nhiều.

Tuy nhiên, một trong những điều kiện quan trọng nhất mà cả FTSE hay MSCI đều nhắc đến đối với hạn chế của Việt Nam chính là việc quy định phải có tiền trước khi giao dịch (prefunding).

Một hạn chế lớn của ảnh hưởng tới quá trình nâng hạng của TTCK Việt Nam chính là việc quy định phải có tiền trước khi giao dịch (prefunding).

Việc vận hành hệ thống KRX là điều kiện cần và sự xuất hiện của cơ chế thanh toán bù trừ trung tâm (CCP) là điều kiện đủ để các giao dịch được thực hiện và kiểm soát rủi ro về mặt thanh toán.

Việc vận hành có hiệu quả của cơ chế thanh toán bù trừ trung tâm CCP cần sự tham gia nỗ lực từ các bên trong đó về phía các cơ quan quản lý như Ngân hàng Nhà Nước, Bộ Tài Chính hay Ủy Ban Chứng khoán, các Luật liên quan cần phải sửa đổi như Luật các Tổ chức tín dụng, Luật Chứng khoán, Luật Đầu tư, Luật Doanh nghiệp.

Thông tin từ Sở Giao dịch Chứng khoán TP HCM cho biết sau giai đoạn kiểm thử hệ thống trong quý II/2023, có 25/76 công ty chứng khoán đã hoàn thành 100% các kịch bản kiểm thử, 36/76 công ty đã thực hiện trên 80% và 15/76 công ty đạt dưới 80%.

Theo kế hoạch, dự kiến KRX hoàn thành công tác chuẩn bị hệ thống vào cuối tháng 12-2023 để sẵn sàng triển khai.

Theo SSI, giai đoạn này chính là thời điểm thích hợp cho việc nâng hạng của thị trường Việt Nam, cũng là bước đệm để đón nguồn vốn lớn từ các quỹ đầu tư nước ngoài chuyên nghiệp khác như các quỹ tương hỗ (mutual fund), quỹ hưu trí (pension fund).

Ngoài ra, quy mô thị trường của Việt Nam đã trở nên quá lớn để ở lại nhóm thị trường cận biên, khi thị trường cổ phiếu đã có trọng số trên 30% trong chỉ số thị trường cận biên toàn cầu của MSCI. Thanh khoản của TTCK Việt Nam đã có bước nhảy vọt sau giai đoạn COVID-19, cho thấy có thể đáp ứng được yêu cầu thanh khoản của nhóm các thị trường mới nổi.

Vì vậy SSI kỳ vọng Việt Nam vẫn trong danh sách theo dõi nâng hạng của FTSE Russel trong kỳ đánh giá năm nay. 

Cơ hội được FTSE Russel nâng hạng có thể rõ hơn ngay trong năm 2024 và khả năng được nâng hạng bởi MSCI trong các năm sau đó sẽ đòi hỏi sự nỗ lực và quyết tâm cao của tât cả các thành viên tham gia thị trường.