Tan nỗi lo mất việc vì AI

Theo báo cáo của Goldman Sachs (Mỹ), 300 triệu việc làm có nguy cơ bị thay thế bởi trí tuệ nhân tạo (AI) như ChatGPT và các giải pháp công nghệ khác. Báo cáo cho rằng AI có thể tự động hóa 25% công việc của toàn bộ thị trường lao động. Những công việc như quản trị, pháp lý và kiến trúc là 3 nhóm ngành có tỉ lệ thay thế bởi AI cao, theo thứ tự lên đến 46%, 44% và 37%. Dữ liệu do TechRadar Pro (Mỹ) thu thập cũng cho thấy những công việc có nguy cơ bị thay thế bởi AI đã tăng đáng kể từ tháng 11-2022, khi ChatGPT được giới thiệu đến công chúng.

Tối ưu hóa nguồn nhân lực

Nhiều chuyên gia công nghệ cho rằng 2023 là năm bùng nổ của AI khi 1 trong 6 xu hướng công nghệ được đầu tư mạnh mẽ nhất từ trước đến nay. Theo báo cáo "Chỉ số sẵn sàng AI của chính phủ năm 2022" do Tổ chức Oxford Insights (Anh) thực hiện hồi tháng 12-2022, Việt Nam hiện xếp hạng 55/181 quốc gia tham gia khảo sát và xếp thứ 6/10 trong khu vực ASEAN. Kết quả này không chỉ phản ánh rõ nét sự phát triển của công nghệ AI, mà còn cho thấy xu hướng hình thành nền công nghiệp AI tại Việt Nam.

Trong tương lai gần, trí tuệ nhân tạo được dự báo sẽ làm thay đổi nhiều mặt của đời sống. Ảnh: HỒNG ĐÀO

Là 1 trong 3 nhà máy chủ lực của Tập đoàn Datalogic S.p.A (Ý), Công ty TNHH Datalogic Việt Nam (Khu Công nghệ cao, TP Thủ Đức, TP HCM), chuyên thiết kế và sản xuất các thiết bị thu thập dữ liệu tự động ngoại vi và phần mềm. Bao gồm thiết bị đọc mã vạch cầm tay, thiết bị đọc mã vạch cố định và máy tính di động đã sớm ứng dụng số hóa trong sản xuất nhằm góp phần nâng cao chất lượng, hiệu quả công việc nhưng cũng đồng thời tối ưu hóa được nguồn nhân lực.

Ông Đặng Văn Chung, Giám đốc Nhà máy Datalogic Việt Nam, cho biết một trong những ứng dụng mang lại hiệu quả cao là hệ thống phân công công việc tự động cho từng công nhân. Hệ thống vận hành dựa trên cơ sở kế hoạch sản xuất và kỹ năng của từng người, từ đó tự động hóa quy trình và giờ giấc làm việc để phân bổ công việc phù hợp. "Với hệ thống phân công công việc tự động sử dụng AI, người quản lý có thể xem xét mức độ hoàn thành công việc của từng người trong ngày để điều chỉnh kịp thời" - ông Trung nói.

Chuyên cung cấp các giải pháp chuyển đổi số cho doanh nghiệp (DN), nên Công ty CP Netalink (quận 1, TP HCM) nhanh chóng bắt nhịp với các ứng dụng công nghệ AI. Hiện DN này đã đưa AI để giữ kết nối với khách hàng thông qua callbot (cuộc gọi tự động), thực hiện tư vấn cho khách hàng bằng cách thực hiện cuộc gọi, chatbot (trả lời tự động) và phản hồi dạng văn bản. Việc này đã giúp DN tiết kiệm thời gian, chi phí và lượng lớn sức lao động.

"Bên cạnh việc không ngừng đổi mới, sáng tạo và cập nhật công nghệ để mang lại các giải pháp tiên tiến, việc ứng dụng AI cũng đã giúp DN tối ưu hóa nguồn nhân lực tại đơn vị trong bối cảnh nhân sự ngành marketing đang khan hiếm" - ông Phạm Phú Lâm, Giám đốc điều hành Công ty CP Netalink, cho biết.

Cơ hội nâng cao kỹ năng

Theo ông Jack Nguyễn, Phó Tổng Giám đốc Công ty CP Kết nối nhân tài - Talentnet (quận 1, TP HCM), sự đổ bộ của AI không phải một "mối đe dọa" với người lao động (NLĐ) mà sẽ thúc đẩy quá trình tái cơ cấu lại đội ngũ thành 2 nhóm nhân sự khác nhau.

Nhóm đầu tiên là nhân sự AI/công nghệ, có thể thay thế các công việc như chăm sóc khách hàng, phân tích dữ liệu, thực hiện thao tác tin học cơ bản giúp tổ chức tối ưu hiệu suất. Nhóm thứ hai, hoàn toàn ngược lại với nhóm đầu, gồm những nhân viên sở hữu vai trò cố định và tính chất công việc đặc thù, khó có thể bị thay thế vì họ có khả năng đưa ra các quyết định phù hợp.

"Sự phát triển của AI cho chúng ta nhiều lựa chọn để tối ưu nhóm công việc lặp đi lặp lại. Ở các bước cần nhiều tư duy và sự đánh giá toàn diện hơn như phân tích, quyết định và hoạch định mục tiêu, con người vẫn còn rất nhiều tiềm năng phát triển. Thực tế này là động lực để NLĐ tiếp tục học tập, nâng cao chuyên môn, tiếp thu kỹ năng - kiến thức mới, nhất là củng cố tính phù hợp để thích ứng và chủ động hơn trong thế giới biến động" - ông Jack nhận định.

Bà Lương Tú Anh, Tổng Giám đốc Công ty TNHH Nodex Asia (quận 1, TP HCM), cho rằng AI thực chất hoạt động được nhờ phân tích lượng dữ liệu khổng lồ (big data) - những thứ đang có sẵn trên các nền tảng số. Từ nguồn big data đó, AI đưa ra những gợi ý, phân tích và kết quả mang tính dự đoán cho người dùng. AI thực sự hiệu quả trong các ngành liên quan đến con số, sáng tạo nội dung số và bán hàng, chăm sóc khách hàng.

"Tuy nhiên, AI không thể thay thế con người được trong việc đưa ra những quyết định quan trọng dựa trên cảm xúc và dữ liệu. Tất nhiên, trong kỷ nguyên công nghệ phát triển như hiện nay thì NLĐ cần phải có kỹ năng số trong hàng loạt kỹ năng của mình để có thể hoàn thành công việc" - bà Tú Anh nói.