Tết Bính Ngọ 2026 có 30 Tết không?

Chỉ còn chưa đầy hai tháng nữa sẽ chính thức bước sang Tết Nguyên đán Bính Ngọ 2026 . Càng gần thời điểm chuyển giao năm cũ năm mới, các câu hỏi liên quan đến lịch âm, lịch Tết lại càng được quan tâm. Một trong những thắc mắc được nhắc đến nhiều nhất thời gian gần đây là: Tết Bính Ngọ 2026 có 30 Tết không ? Câu trả lời không chỉ liên quan đến việc sắp xếp sinh hoạt, lễ nghi truyền thống, mà còn phản ánh những quy luật khoa học phức tạp của lịch âm dương.

Tết Bính Ngọ 2026 có 30 Tết không?

Dựa theo Lịch Vạn niên năm 2026, Tết Nguyên đán Bính Ngọ sẽ rơi vào tháng 2 Dương lịch. Cụ thể, ngày mùng 1 Tết Âm lịch là thứ Ba, ngày 17/02/2026 Dương lịch. Đây là mốc thời gian chính thức đánh dấu thời khắc mở đầu năm Bính Ngọ.

Theo lịch Âm, tháng Chạp năm 2025 (tháng cuối cùng của năm Âm lịch) chỉ có 29 ngày. Điều này đồng nghĩa với việc năm âm lịch kết thúc vào ngày 29 tháng Chạp và không xuất hiện ngày 30 tháng Chạp như nhiều người vẫn quen gọi là “30 Tết”. Như vậy, Tết Bính Ngọ 2026 không có ngày 30 Tết.

Lễ Giao thừa là thời điểm chuyển giao giữa năm cũ và năm mới, sẽ diễn ra vào đêm ngày 29 tháng Chạp âm lịch, tương ứng với ngày 16/02/2026 Dương lịch. Ngay sau đó, người dân sẽ bước sang mùng 1 Tết vào ngày 17/02/2026 Dương lịch.

Đáng chú ý, năm Bính Ngọ 2026 không phải là trường hợp cá biệt. Theo chu kỳ của lịch âm, Bính Ngọ nằm trong chuỗi 8 năm âm lịch liên tiếp mà tháng Chạp đều là tháng thiếu, chỉ có 29 ngày. Chuỗi này kéo dài đến hết năm 2032. Phải đến Tết Nguyên đán Quý Sửu 2033, ngày 30 Tết mới xuất hiện trở lại.

Thực tế, khi nhiều người bắt đầu tra cứu lịch năm mới, không ít người nhận ra một hiện tượng khá đặc biệt, không chỉ Tết cổ truyền sắp tới không có ngày 30 Tết, mà trong suốt nhiều năm tiếp theo, tháng Chạp âm lịch đều chỉ dừng lại ở 29 ngày. Nói cách khác, trong suốt 8 năm liên tiếp kể từ năm Ất Tỵ 2025, người Việt sẽ không đón ngày 30 Tết theo nghĩa truyền thống.

Vì sao 8 năm liền Tết Nguyên đán không có 30 Tết?

Việc nhiều năm liên tiếp không xuất hiện ngày 30 Tết khiến không ít người đặt câu hỏi: liệu hiện tượng này có tuân theo một quy luật cố định nào hay không?

Trả lời Báo Điện tử VTC News , Thạc sĩ Trần Tiến Bình, nguyên cán bộ Ban Lịch Nhà nước, sau này công tác tại Phòng Nghiên cứu Lịch, Trung tâm Thông tin Tư liệu thuộc Viện Hàn lâm Khoa học và công nghệ Việt Nam, đồng thời là tác giả cuốn “Lịch Việt Nam thế kỷ XX–XXI”, đã đưa ra những phân tích khoa học cụ thể.

Theo ThS Trần Tiến Bình, ngày mồng 1 Âm lịch được xác định là thời điểm mà Trái đất, Mặt trăng và Mặt trời nằm thẳng hàng, trong đó Mặt trăng quay nửa tối về phía Trái đất. Trong dân gian, ngày này còn được gọi là ngày không trăng hay ngày sóc.

Về mặt thiên văn, điểm sóc là thời điểm ba thiên thể Trái đất – Mặt trăng – Mặt trời thẳng hàng. Điểm sóc rơi vào ngày nào (bất kể là thời điểm nào trong ngày, từ 0 giờ đến 24 giờ) thì ngày đó được tính là mồng 1 Âm lịch.

Tháng Âm lịch chính là khoảng thời gian giữa hai lần điểm sóc liên tiếp. Do chuyển động không đều của Mặt trăng, độ dài của một tháng âm lịch không cố định mà dao động trong khoảng từ 29,27 ngày đến 29,84 ngày, với giá trị trung bình là 29,53 ngày. Khi xây dựng lịch, các nhà làm lịch buộc phải làm tròn độ dài này thành hai dạng: tháng thiếu (29 ngày) và tháng đủ (30 ngày).

Chính sự dao động này dẫn đến việc trong một số năm, tháng Chạp chỉ có 29 ngày, đồng nghĩa với việc không tồn tại ngày 30 Tết. Việc nhiều năm liên tiếp có hoặc không có ngày 30 Tết thực chất là hiện tượng khá quen thuộc trong lịch âm, chứ không phải điều bất thường.

ThS Trần Tiến Bình dẫn chứng, trong giai đoạn 2014–2021, có tới 8 năm liên tiếp Tết Nguyên đán đều có ngày 30 Tết. Sau đó, năm 2022 (Nhâm Dần) lại có tháng Chạp thiếu; năm 2023 (Quý Mão) và 2024 (Giáp Thìn) quay trở lại với tháng Chạp đủ. Từ sau đó, lịch âm bước vào chuỗi nhiều năm kết thúc bằng ngày 29 tháng Chạp.

Một ví dụ điển hình cho thấy vai trò của điểm sóc trong việc xác định Tết Nguyên đán là năm 1968. Năm đó, Việt Nam đón Tết sớm hơn Trung Quốc một ngày. Nguyên nhân xuất phát từ việc Việt Nam sử dụng múi giờ GMT+7, trong khi Trung Quốc dùng múi giờ GMT+8.

Cụ thể, ngày 31/12/1967 dương lịch tương ứng với mồng 1 tháng Chạp ở cả hai quốc gia. Tuy nhiên, điểm sóc rơi vào thời điểm 23 giờ 29 phút ngày 29/1/1968 theo giờ Việt Nam, khiến tháng Chạp ở Việt Nam chỉ có 29 ngày. Trong khi đó, theo giờ Bắc Kinh, thời điểm này đã là 0 giờ 29 phút ngày 30/1, tức ngày 30 tháng Chạp âm lịch. Vì vậy, mồng 1 Tết Nguyên đán Mậu Thân 1968 tại Việt Nam đến sớm hơn Trung Quốc một ngày.

Theo ThS Trần Tiến Bình, việc tháng Chạp có 29 hay 30 ngày hoàn toàn không phải do sự sắp xếp chủ quan của người làm lịch, mà phụ thuộc tuyệt đối vào việc xác định chính xác điểm sóc. Hiện tượng các năm không có ngày 30 tháng Chạp cũng không tuân theo một quy luật cố định nào, bởi việc tính toán lịch âm dựa trên chuyển động của các thiên thể là vô cùng phức tạp.

Mặt trăng không chỉ chịu tác động hấp dẫn của Trái đất mà còn bị ảnh hưởng bởi Mặt trời và nhiều hành tinh khác, gây ra những nhiễu loạn nhất định. Chính vì vậy, thời điểm điểm sóc – yếu tố quyết định tháng thiếu hay tháng đủ, cũng dao động không theo chu kỳ đều đặn.

Do đó, với câu hỏi vì sao suốt 8 năm liền kể từ 2025, Tết Nguyên đán không có ngày 30 Tết, lời giải thích duy nhất có thể đưa ra là trong các năm đó, điểm sóc của tháng Chạp đều rơi vào ngày 29. Còn lý do vì sao điểm sóc lại liên tiếp rơi vào ngày 29 trong nhiều năm liền thì ngay cả các nhà làm lịch cũng không thể đưa ra lời giải thích trọn vẹn.

ThS Trần Tiến Bình cũng cho biết, chỉ cần sai số trong tính toán thiên văn lên tới vài chục giây, tháng thiếu có thể trở thành tháng đủ và ngược lại. Chính vì độ nhạy này, việc thống kê hay dự đoán quy luật dài hạn cho các tháng Chạp đủ 30 ngày là điều gần như không khả thi. Lịch của từng năm phụ thuộc vào những phép tính chính xác tại từng thời điểm cụ thể. Chẳng hạn, giai đoạn 2033–2037 có các tháng Chạp đủ, từ 2038–2040 lại là các tháng Chạp thiếu, và đến năm 2041, tháng Chạp lại trở về dạng đủ.

Như vậy, việc Tết Bính Ngọ 2026 không có ngày 30 Tết là kết quả tất yếu của những quy luật thiên văn khách quan, phản ánh sự phức tạp của hệ thống lịch âm mà con người đã sử dụng suốt hàng nghìn năm.