Tinh giản biên chế phải triệt để

Ngày 7-6, Phó Thủ tướng Vương Đình Huệ đã chủ trì cuộc họp với 4 bộ: Giao thông Vận tải (GTVT), Tài nguyên và Môi trường (TN-MT), Nông nghiệp và Phát triển nông thôn (NN-PTNT), Công Thương về việc thực hiện đề án đổi mới cơ chế quản lý, cơ chế tài chính, tổ chức lại đơn vị sự nghiệp công lập (SNCL).

Có giảm nhưng không nhiều

Tại cuộc họp, Thứ trưởng Bộ GTVT Nguyễn Hồng Trường cho biết bộ này quản lý 68 đơn vị SNCL. Trong đó, 20 đơn vị tự chủ chi thường xuyên, 42 đơn vị bảo đảm một phần chi thường xuyên, 6 đơn vị (chủ yếu ở lĩnh vực giám định y khoa, bảo vệ sức khỏe môi trường...) nhà nước bảo đảm 100% chi phí chi thường xuyên.

Đến nay, Bộ GTVT đã rút gọn từ 15 ban quản lý dự án xuống còn 8 ban và không thể giảm hơn được nữa. "Về cắt giảm chi phí chi thường xuyên do liên quan tới đời sống cán bộ, nhân viên nên khó xử lý, khó bảo đảm nền hành chính hiệu quả" - ông Trường phân trần. Tuy thế, ông Trường cũng thừa nhận một số đơn vị SNCL khi mở rộng hoạt động dịch vụ còn chạy theo số lượng mà không quan tâm đến chất lượng hoạt động, lạm dụng kỹ thuật để tăng thu.

Phó Thủ tướng Vương Đình Huệ cho rằng phải sắp xếp, tinh gọn bộ máy quản lý gắn với tinh giản biên chế Ảnh: Nguyễn Nam

Đối với Bộ Công Thương, ông Cao Quốc Hưng, thứ trưởng, cho biết bộ đang quản lý 67 đơn vị SNCL với 15.421 lao động, so với năm 2011 giảm 1.324 người. Trong số này chỉ 3 đơn vị tự chủ chi thường xuyên và chi đầu tư, 5 đơn vị tự chủ chi thường xuyên. Đến năm 2020, Bộ Công Thương có khoảng 4% đơn vị bảo đảm chi thường xuyên và chuyển sang mô hình doanh nghiệp và tăng dần cấp độ bảo đảm tài chính theo các năm sau.

Thứ trưởng Bộ NN-PTNT Hà Công Tuấn báo cáo số đơn vị SNCL thuộc bộ quản lý là 70, trong đó có 2 đơn vị tự chủ chi thường xuyên, 67 đơn vị tự chủ một phần chi thường xuyên và 1 đơn vị do ngân sách bảo đảm.

Số lượng đơn vị SNCL nhiều nhất thuộc về Bộ TN-MT. Theo bà Nguyễn Thị Phương Hoa, Thứ trưởng Bộ TN-MT, toàn ngành có 533 đơn vị SNCL với 97 đơn vị do bộ quản lý. Trong tổng số 533 đơn vị, hiện còn 104 đơn vị do ngân sách nhà nước bảo đảm chi thường xuyên. Bà Hoa khẳng định vừa qua, Bộ TN-MT cũng đẩy mạnh giảm các đầu mối trực thuộc ở cấp huyện đối với văn phòng đăng ký sử dụng đất đai và trung tâm phát triển quỹ đất.

Nửa bao cấp, nửa thị trường

Ông Bùi Sỹ Lợi, Phó Chủ nhiệm Ủy ban Về các vấn đề xã hội của Quốc hội, nêu lên tình trạng hiện nay, bộ nào cũng có trường đào tạo, thậm chí ở cấp tỉnh có sở có đến 5 đơn vị SNCL. Ông Lợi đề nghị cần xem lại việc này để sắp xếp cho hợp lý ở cả 3 đối tượng: cán bộ công chức, viên chức, người lao động.

Ông Bùi Văn Thạch, Phó chánh Văn phòng Trung ương Đảng, nhận định bước chuyển của các đơn vị SNCL vẫn đang "lơ lửng" - nửa bao cấp, nửa thị trường. Vì thế, biên chế của khu vực sự nghiệp quá lớn, tới 2,2 triệu người. Đây là lý do đề án cải cách tiền lương không thực hiện được vì không có nguồn.

Đáng chú ý, theo ông Ngô Đông Hải, Phó trưởng Ban Kinh tế Trung ương, hơn 30 năm đổi mới nhưng hệ thống đơn vị SNCL vẫn không những giữ nguyên và còn "đẻ" thêm, dẫn đến tăng gánh nặng biên chế. Ông Hải góp ý để "tự chủ" thì Chính phủ nên quan tâm nhiều đến thay đổi quản lý và hiệu quả hoạt động. "Giảm chi thường xuyên không có nghĩa là giảm đầu tư cho khu vực đó mà là giảm chi từ ngân sách nhà nước nhưng tăng chi từ các nguồn đầu tư của xã hội..." - ông Hải gợi mở thêm.

Luật cho phép nhưng không làm

Dự kiến, Ban Chỉ đạo nhà nước về đổi mới cơ chế quản lý, cơ chế tài chính, tổ chức lại đơn vị SNCL (Ban Chỉ đạo) hoàn thiện đề án cùng tên này trình Bộ Chính trị và Trung ương Đảng thảo luận vào tháng 10.

Với vai trò Trưởng Ban Chỉ đạo, Phó Thủ tướng Vương Đình Huệ nhấn mạnh mục tiêu của đề án là sắp xếp lại bộ máy quản lý một cách triệt gắn với tinh giản biên chế, đầu mối, đội ngũ, từ đó giảm ngân sách. Còn việc cấp không đúng, vô lý, dàn trải, lãng phí, phân tán thì phải sắp xếp lại.

Phó Thủ tướng dẫn chứng nhiều việc hiện nay, pháp luật đã quy định nhưng lại không thực hiện. Chẳng hạn như việc sắp xếp lại điểm trường mà vừa qua Quảng Ninh thực hiện tốt. "Những việc này luật có cả, chỉ là không làm." - Phó Thủ tướng phê bình.

Nói về vấn đề tự chủ tài chính, Phó Thủ tướng lưu ý phải tính toán đầu vào đầu ra. Theo Phó Thủ tướng, một đơn vị sự nghiệp công chỉ 3 nguồn: nhà nước đặt hàng; xã hội chi trả; liên doanh, liên kết tạo doanh thu. "Các bộ, ngành, địa phương cần phân loại các dịch vụ hành chính công mà nhà nước phải trực tiếp thực hiện; dịch vụ nào đơn vị SNCL đảm nhiệm và lĩnh vực nào có thể tiến tới giao cho tư nhân tham gia thực hiện"- Phó Thủ tướng nhấn mạnh.