Việt Nam đã chuẩn bị hàng thập kỷ để có vị thế đi đầu về sản xuất, thương mại và tiêu dùng, và giờ đây chúng ta có cơ hội hiện thực hóa giấc mơ đó

Ngày 8/6, Quốc hội đã phê chuẩn Hiệp định tự do thương mại Châu Âu - Việt Nam (EVFTA) - mở ra một chương mới trong mối quan hệ đối tác sâu rộng giữa nền kinh tế tăng trưởng nhanh nhất châu Á và khối thương mại lớn nhất toàn cầu. Là một ngân hàng với trọng tâm hướng về tài trợ thương mại quốc tế, HSBC cho rằng đây là Hiệp định góp phần khẳng định vị thế tiên phong của Việt Nam trong số những quốc gia thương mại lớn trên thế giới.

Theo ông Tim EVans, thị trường EU, với GDP trị giá 15 ngàn tỷ USD, là thị trường xuất khẩu lớn thứ ba của Việt Nam. Vị trí này sẽ được cải thiện một khi EVFTA có hiệu lực và khởi động quá trình loại bỏ 99% thuế quan lên hàng hóa.

Hai phần ba thuế lên hàng xuất khẩu từ EU sẽ được dỡ bỏ ngay sau khi Hiệp định có hiệu lực, trong khi khoảng 71% thuế áp lên hàng hóa Việt Nam xuất khẩu sang châu Âu sẽ được dỡ bỏ ngay với phần còn lại có hiệu lực theo lộ trình 7 đến 10 năm. Là một Hiệp định thế hệ mới, EVFTA còn bao gồm những điều khoản quy định về bảo vệ sở hữu trí tuệ, tự do đầu tư và phát triển bền vững.

Lợi ích mà EVFTA mang lại đối với tăng trưởng kinh tế của Việt Nam là rất lớn. Các chuyên gia HSBC kỳ vọng Hiệp định có thể đóng góp trung bình 0,1% vào tăng trưởng thực của GDP mỗi năm (dao động từ 0-0,3%) chỉ nhờ vào các tác động thương mại tích cực. "Chúng tôi cho rằng dệt may và da giày sẽ là lĩnh vực hưởng lợi nhiều nhất do thuế áp lên khu vực này đang ở mức cao nhất. Năm 2019, Việt Nam đã xuất khẩu hơn 9 tỷ USD hàng dệt may và da giày sang EU với thuế suất bình quân gia quyền là 9%" - CEO của HSBC cho biết.

Tuy nhiên, những thay đổi này sẽ có hiệu lực trong thời điểm chuỗi cung ứng toàn cầu đang chịu sức ép chưa từng có từ việc gia tăng căng thẳng thương mại xuyên Thái Bình Dương và tác động của dịch COVID-19.

Theo ông Tim Evans, Hiệp định tự do thương mại mới sẽ một mặt bảo vệ các nhà xuất khẩu Việt Nam đồng thời tạo ra những cơ hội mới, nhưng chúng ta cần cải tổ và thiết kế lại chuỗi cung ứng nếu muốn tận dụng hết cơ hội từ Hiệp định này. Điều này cần có thời gian và yêu cầu sự hợp tác của cả giới doanh nghiệp và Chính phủ để đi qua thời kì quá độ càng nhanh càng tốt.

ông Tim Evans, CEO của HSBC Việt Nam

Lấy ví dụ về lĩnh vực kỳ vọng hưởng lợi nhất từ EVFTA là dệt may. Hiện nay, sản phẩm của nhiều doanh nghiệp dệt may Việt Nam chưa đạt đủ tỷ lệ nguyên liệu đầu vào trong nước để có thể đáp ứng quy định nghiêm khắc của EU về xuất xứ hàng hóa. Chính phủ và doanh nghiệp cần chung tay hợp tác để mở rộng ngành dệt may nội địa, bao gồm việc sản xuất các nguyên liệu đầu vào thay vì nhập khẩu từ những nước khác, nếu chúng ta muốn tận dụng hết lợi thế từ Hiệp định.

Sự chuyển đổi thương mại này cần diễn ra song song với những thay đổi về quản trị. Các tập đoàn quốc tế đang chịu sức ép gia tăng, buộc họ phải xem xét kĩ lưỡng chuỗi cung ứng của mình, đảm bảo rằng mỗi bước đều thỏa những tiêu chuẩn toàn cầu về môi trường, xã hội và quản trị (ESG). Để các công ty Việt có thể hiện thực hóa tiềm năng trong chuỗi cung ứng toàn cầu, Chính phủ cần hỗ trợ ngành công nghiệp phụ trợ trong việc áp dụng các tiêu chuẩn toàn cầu, chỉ dẫn cho các doanh nghiệp về khung pháp lý mới và những cam kết của Việt Nam trong EVFTA (như các cam kết về môi trường, bảo vệ sở hữu trí tuệ và xuất xứ, v.v.).

Cũng theo CEO của HSBC, Việt Nam được hưởng lợi từ việc được coi là một phương án dự phòng khi các công ty đa quốc gia buộc phải thay đổi chuỗi cung ứng do căng thẳng thương mại. Hiện nay, chúng ta đang có cơ hội tái định vị Việt Nam thành lựa chọn hàng đầu cho các công ty khi họ tìm kiếm một cứ điểm sản xuất tại châu Á với chi phí hiệu quả. Sự kiểm soát hiệu quả của Việt Nam đối với đại dịch COVID-19 đã nâng cao vị thế của Việt Nam và đảm bảo đất nước sẵn sàng mở cửa kinh tế trở lại trước những quốc gia khác. 

Việt Nam cũng là một nền kinh tế ASEAN mà HSBC tiếp tục dự báo vẫn có tăng trưởng dương trong năm 2020, góp phần đảm bảo vị thế hấp dẫn đối với các công ty đang muốn tiến vào thị trường tiêu dùng trong nước và khu vực. Và giờ đây, Hiệp định mới này sẽ giúp họ có được đặc quyền tiếp cận 450 triệu người tiêu dùng trong khối Liên minh Châu Âu.

"Việt Nam đã chuẩn bị hàng thập kỷ cho thời điểm để có được vị thế đúng đắn trong số các quốc gia đi đầu về sản xuất, thương mại và tiêu dùng. Nếu chúng ta quyết tâm, đoàn kết, nếu chúng ta tiến hành được những thay đổi giúp tối đa hóa những lợi ích từ Hiệp định thương mại mới này, chúng ta có cơ hội hiện thực hóa giấc mơ đó" - ông Tim Evans nhận xét.