Vụ sầu riêng đầu tiên của Trung Quốc thất bại, xuất khẩu từ Việt Nam đột biến: Bầu Đức đã đúng?

Lô sầu riêng vụ đầu tiên trồng trong nước của Trung Quốc được kỳ vọng có thể tung ra thị trường trong tháng này, tuy nhiên, theo SCMP, có thể sẽ phải mất nhiều năm nữa đại đa số người tiêu dùng mới có thể mua chúng do sản lượng dự kiến giảm mạnh trong những tháng gần đây.

Giám đốc Viện Cây ăn quả Nhiệt đới tại Học viện Khoa học Nông nghiệp Hải Nam kiêm nhà nghiên cứu tại Học viện Khoa học Nông nghiệp Hải Nam cho hay sản lượng sầu riêng ước tính chỉ đạt 50 tấn, tức 0,005% tổng lượng sầu riêng tiêu thụ ở Trung Quốc trong năm nay. Con số này thấp hơn rất nhiều so với mục tiêu 2.450 tấn được đặt ra trước đó.

Tháng trước, hãng truyền thông Red Star News dẫn lời Feng cho biết kỳ vọng trong tháng 3 đã được “đánh giá quá cao” bởi chưa có diện tích lớn nào ra quả. Theo các chuyên gia, có thể mất vài năm nữa Hải Nam mới có thể sản xuất đủ sầu riêng để giảm giá trong nước.

Là quốc gia tiêu thụ sầu riêng lớn thế thế giới, thông tin Trung Quốc thí điểm thành công cây sầu riêng và trồng trên quy mô lớn gây chú ý. Nói chính xác hơn, nó gây ra lo lắng cho nông dân và doanh nghiệp trồng sầu riêng tại Việt Nam, trong đó có CTCP Hoàng Anh Gia Lai (HAGL, mã chứng khoán HAG). Với 1.000 ha sầu riêng tự cho là “độc nhất vô nhị” khi trồng ở khu vực cao, khí hậu tốt và liền mạch, vườn sầu riêng của bầu Đức là tâm điểm tại ĐHĐCĐ thường niên năm nay.

Trả lời băn khoăn của cổ đông, bầu Đức khẳng định: “Trung Quốc không trồng được sầu riêng vì lạnh. Còn tại Việt Nam, từ đèo Hải Vân trở ra là không trồng được. Việt Nam chỉ có miền Tây, Tây Nguyên, Trung Bộ có khí hậu thích hợp với cây sầu riêng. Nên Trung Quốc nói trồng được sầu riêng là nói vậy thôi. Chưa kể, nếu họ trồng được và trồng từ bây giờ, thì HAGL đã trồng 4-5 năm rồi. Chúng ta đã đi trước 5 năm.

Về tiêu thụ, phải nhìn nhận rõ là trước đây khoảng 10 năm, Trung Quốc không ăn sầu riêng, Việt Nam cũng thế. Cho đến nay, dù Trung Quốc ăn nhiều nhưng chỉ 50% dân số ăn thôi. Và sầu riêng bên Trung Quốc là loại trái cây rất đắt đỏ, không phải ai cũng ăn được”.

Cho nên, HAGL không e ngại về dự án sầu riêng của mình. Mặt khác, sầu riêng là hàng có thể cấp đông, HAGL có thể bảo quản 6 tháng – 1 năm để xuất đi châu Âu, Mỹ; song song với việc xuất sang Trung Quốc là xuất tươi. Ông Đức nhấn mạnh điều quan trọng nhất của sầu riêng là giá vốn bao nhiêu.

“Giá vốn hiện nay thực tế chưa tới 10.000 đồng/kg, thậm chí giá của số lượng lớn chỉ 5.000 đồng/kg thôi” , bầu Đức cho biết. Do đó, theo ông Đức, nông dân “than” giá sầu riêng rớt quá, lỗ… nhưng bản chất với 50.000 đồng/kg là họ lãi rồi. Bởi, “Sầu riêng bán giá nào cũng được, giá 20.000 đồng/kg cũng được nữa, nhưng Việt Nam chưa bao giờ có giá này”.

Sản lượng gây thất vọng của vụ sầu Trung Quốc như đang củng cố cho lời “tiên đoán” của bầu Đức. Cơ hội cho Việt Nam từ trái sầu riêng còn rất lớn. Thống kê cho thấy, 4 tháng đầu năm, kim ngạch xuất khẩu sầu riêng đạt hơn 190 triệu USD, tăng gần 6 lần so với cùng kỳ năm ngoái - thị trường Trung Quốc chiếm trên 84%.

Trở lại với HAGL, nói về đối thủ thì hiện có Thái Lan đã trồng sầu riêng trước Việt Nam 20 năm và có số lượng trồng nhiều nhất hiện nay. Việt Nam so với Thái Lan - theo bầu Đức - là chưa ăn thua gì.

Bầu Đức đang trồng khoảng 1.000 ha sầu riêng, gồm 200 ha tại Việt Nam và gần 800 ha tại Lào (trong năm 2022 có trồng thêm), với hai giống chủ lực là sầu riêng Monthong (Thái Lan) và Musaking (Malaysia).

Cũng như chuối, sầu riêng được trồng cuốn chiếu, năng suất ước vào khoảng 30 - 40 tấn/ha, sầu riêng theo kỳ vọng của bầu Đức sẽ mang về khoảng lợi nhuận lớn cho HAGL, ngang ngửa heo và chuối. Bởi, sầu riêng là trái có biên lợi nhuận rất lớn.

Tính đến nay, sầu riêng của HAGL có 62ha tại Việt Nam đã vào mùa thu hoạch. Trong đó, khoảng 30ha đã cho trái bói vào quý 3/2022, khối lượng quân bình mỗi trái nặng 3,5 kg, có trái cá biệt lên đến 9-10 kg/trái.

Sang năm 2023, bên cạnh 62ha tại Việt Nam, ước tính có khoảng vài chục ha tại Lào cũng được thu hoạch. Trong đó, diện tích sầu riêng trồng bên Lào xuất chính ngạch sang Trung Quốc khá dễ dàng.