20 năm xây dựng cơ đồ, Jack Ma gần như trắng tay: Không chỉ bị chia tách thành 6, Alibaba sẽ dần phải giảm sở hữu ở tất cả các công ty con

Tờ Bloomberg đưa tin, tập đoàn Alibaba sẽ cân nhắc dần đần từ bỏ bớt quyền kiểm soát ở những mảng kinh doanh chính sau khi họ toàn tất cải tổ chia tách thành 6 công ty.

Cụ thể, tuần này Alibaba đã công bố kế hoạch chia tách đế chế 250 tỷ USD thành 6 công ty – một hoạt động tái cấu trúc mang tính lịch sử sẽ đưa những mảng thương mại điện tử, truyền thông hay điện toán đám mây thành những đơn vị độc lập để hoạt động tự chủ hơn và tiến tới IPO. CEO Daniel Zhang vào ngày thứ 5 đã từ chối đưa ra chi tiết về thời gian cụ thể thực hiện kế hoạch và cho biết còn tùy thuộc vào điều kiện thị trường.

Hội đồng quản trị của Alibaba ban đầu sẽ vẫn kiểm soát từng công ty trong số 6 công ty sau chia tách nhưng trong tương lai họ sẽ giảm dần vai trò của mình. CEO Zhang nói với các nhà phân tích trong một cuộc họp rằng mục tiêu của việc này là các thành viên hội đồng quản trị sẽ trở thành người hỗ trợ tài sản hoặc vốn hơn là can thiệp vào hoạt động kinh doanh của các công ty con.

Cuộc đại tu lớn nhất trong lịch sử của Alibaba có thể đóng vai trò là hình mẫu cho sự cải tổ lĩnh vực công nghệ rộng lớn hơn. Nếu thành công, Bắc Kinh sẽ đạt được mục tiêu là giảm các công ty tư nhân ngày càng hùng mạnh trong khi vẫn giải phóng được giá trị cho cổ đông.

Giám đốc Tom Masi tại công ty GW&K Investment Management cho biết: “Đây là yếu tố thay đổi cuộc chơi trong việc nâng cao kỳ vọng của các công ty khác. Nếu nó phù hợp với định hướng của chính phủ, đồng thời các cổ đông phản hồi tích cực, thì các công ty khác có thể đi theo con đường này”.

Ông Masi cho biết Tencent Holdings Ltd. có lẽ là ứng cử viên hàng đầu, vì tập đoàn này có rất nhiều đơn vị có khả năng hoạt động độc lập. Cổ phiếu của Tencent giao dịch tại Mỹ đã tăng tới 7,3% vào ngày 28/3. Nhà bán lẻ trực tuyến JD.com Inc. cũng đang có kế hoạch niêm yết các đơn vị vận chuyển. Trong khi đó, công ty công nghệ Baidu Inc. có hoạt động kinh doanh đa dạng từ công cụ tìm kiếm trực tuyến cho đến xe tự lái.

Vốn hóa Alibaba đã tăng hơn 30 tỷ USD kể từ thông báo chia tách hôm thứ ba, tạo đà thúc đẩy một đợt phục hồi cho các cổ phiếu công nghệ Trung Quốc khác.

Cơ đồ 20 năm sụp đổ

Kể từ sau cú vạ miệng của nhà sáng lập Jack Ma vào tháng 10/2020, Alibaba rơi vào tầm ngắm của các cơ quan chức năng. Khi ấy, ông kêu gọi cải cách hệ thống "kìm hãm đổi mới" và ví các quy định ngân hàng toàn cầu như "câu lạc bộ người già". Theo một số nguồn tin, sau bài phát biểu này, vị tỷ phú đã được triệu tập đến một cuộc họp kín vào ngày 2/11/2020 với Ngân hàng Trung ương Trung Quốc và ba nhà quản lý tài chính hàng đầu khác. Kể từ đó, những tai họa bắt đầu ập đến.

Không lâu sau, chính phủ Trung Quốc yêu cầu đình chỉ vụ phát hành cổ phiếu lần đầu ra công chúng (IPO) của Ant Group, công ty công nghệ tài chính thuộc Alibaba. Công ty này được kỳ vọng sẽ có mức định giá hơn 300 tỷ USD nếu IPO. Nhà chức trách cũng ra lệnh cho Ant Group thu hẹp hoạt động, đồng thời mở một cuộc điều tra chống độc quyền với Alibaba.

Jack Ma biến mất một cách bí ẩn khỏi chương trình thực tế "Africa's Business Heroes" (tạm dịch: Người hùng kinh doanh châu Phi) ngay trước chung kết vào tháng 11/2020. Ảnh của ông cũng biến mất trên trang web ban giám khảo chương trình. Phát ngôn viên của Alibaba cho biết vị tỷ phú không còn nằm trong ban giám khảo do "xung đột lịch trình".

Tháng 4/2021, Alibaba bị Cơ quan Quản lý Thị trường Quốc gia Trung Quốc (SAMR) phạt 2,8 tỷ USD vì vi phạm luật chống độc quyền. Không lâu sau, Alibaba cũng từ chức Chủ tịch Đại học Hupan, trường kinh doanh ưu tú mà ông thành lập và tham gia quản lý vào năm 2015. Theo ghi nhận của Bloomberg vào tháng 10/2021, giá trị vốn hóa của Alibaba đã "bốc hơi" 344 tỷ USD chỉ một năm sau bài phát biểu của Jack Ma.

Cũng trong thời gian đó, nơi ở của Jack Ma đã trở thành đề tài bàn tán xôi nổi. Không ai biết rõ Jack Ma đang ở đâu và làm gì, ông gần như “biến mất” trên mọi mặt trận.

Mới đây sau nhiều tháng ẩn dật ngao du khắp mọi nơi, Jack Ma đã trở về trụ sở Alibaba tại Hangzhou để giải quyết nốt những rắc rối còn sót lại. Ngay sau đó, đế chế thương mại điện tử này tuyên bố chia tách thành 6 công ty để tiện cho việc phát hành cổ phiếu lần đầu ra công chúng (IPO).

Nguồn: Bloomberg