Bản đồ vận tải dầu toàn cầu đã bị vẽ lại

Do lệnh cấm của Liên minh châu Âu đối với nhiên liệu của Nga bắt đầu từ ngày 5 tháng 2, các tàu chở các sản phẩm dầu sạch như xăng, dầu diesel, nhiên liệu máy bay và naphtha sẽ di chuyển trong khoảng thời gian từ 16 đến 18 ngày để mang nguồn cung cấp của Nga đến Brazil hoặc chuyển hàng hóa của Mỹ đến Châu Âu, Reuters dẫn thông tin từ 2 hãng vận tải cho biết.

Hai nguồn tin, một nhà môi giới tại một công ty môi giới tàu biển lớn và một là người thuê tàu tham gia vào hoạt động buôn bán naphtha của Nga, được sử dụng để sản xuất nhựa và hóa dầu, cho biết thời gian vận chuyển tăng từ 4 đến 6 ngày.

Lệnh cấm được đưa ra sau khi việc bán dầu thô của Nga vào khối này bị đình trệ vào cuối năm ngoái và phương Tây áp dụng các mức giá trần đối với dầu Nga.

Kể từ khi bắt đầu lệnh cấm, Chỉ số tàu chở dầu sạch ( Clean Tanker Index) do Sàn giao dịch Baltic công bố, đo lường giá cước vận chuyển trung bình đối với các loại nhiên liệu vận chuyển như xăng và dầu diesel trên một số tuyến đường phổ biến nhất toàn cầu, đã tăng hơn gấp đôi.

Việc bản đồ vận chuyển bị vẽ lại thể hiện rõ hơn tác động dây chuyền của những nỗ lực của phương Tây nhằm trừng phạt Nga, làm tăng thêm tình trạng mất an ninh cung cấp nhiên liệu và đẩy giá lên cao ngay cả khi các nhà hoạch định chính sách lo ngại về lạm phát và nguy cơ suy thoái kinh tế toàn cầu.

"Không chỉ các chuyến đi dài hơn mà hành vi của tàu cũng đã thay đổi, khiến các tàu không thể hoạt động ở các thị trường CPP ( clean petroleum product - sản phẩm dầu mỏ sạch) khác", Dylan Simpson, nhà phân tích vận chuyển hàng hóa tại công ty phân tích dầu Vortexa, viết trong một báo cáo ngày 31 tháng 3.

Các chuyến tàu chở nhiên liệu của Nga đang hướng tới những người mua ở các nước xa xôi như Brazil, Thổ Nhĩ Kỳ, Nigeria và Maroc trong bối cảnh Moscow tìm cách bù đắp cho hoạt động kinh doanh bị mất ở châu Âu, trong khi châu Âu đang nhập khẩu nhiều nhiên liệu hơn, như dầu diesel, từ châu Á và Trung Đông , t heo dữ liệu vận chuyển từ Refinitiv và Kpler.

Ngược lại, hàng hóa châu Á đang bị mất thị phần ở châu Phi và phía đông Địa Trung Hả do bị nhiên liệu Nga thay thế, và phải chuyển hướng đến trung tâm pha trộn của Singapore để lưu trữ tạm thời, hai nguồn tin từ các nhà máy lọc dầu Đông Bắc Á cho biết.

Trước khi xảy ra xung đột giữa Nga và Ukraine, các nhà nhập khẩu châu Âu vận chuyển naphtha từ các cảng của Nga đến Antwerp trong 4 ngày, nhưng hiện phải đợi 18 ngày để có nguồn cung thay thế từ Mỹ.

Mỹ cũng đang nổi lên như một nhà cung cấp naphtha nặng hàng đầu cho châu Âu trong bối cảnh EU cấm dầu mỏ Nga, trong khi Nhóm Bảy Quốc gia, EU và Australia đã giới hạn giá naphtha của Nga ở mức 45 USD/thùng và dầu diesel và xăng ở mức 100 USD/thùng cho các giao dịch sử dụng tàu và bảo hiểm phương Tây. Trong khi đó, Brazil, nhà nhập khẩu naphtha truyền thống của Mỹ, đang tăng cường mua hàng từ Nga với mức giá hấp dẫn hơn.

Tuy nhiên, hành trình từ Nga đến Brazil có thể mất 18 ngày hoặc lâu hơn và lên tới 7 triệu USD mỗi chuyến, chi phí gần gấp đôi so với một chuyến hàng đến Mỹ, một người thuê tàu tham gia vào thị trường Nga cho biết.

Brazil đã nhận được khoảng 240.000 tấn dầu diesel và gasoil của Nga trong 3 tuần đầu tiên của tháng 3, chiếm 1/4 lượng nhập khẩu của Brazil, tăng từ 12% thị phần của Nga trong tháng 2 và chưa đến 1% vào năm ngoái, Benedict George, người phụ trách công ty cung cấp dữ liệu Argus cho biết.

"Cho đến tháng 2, châu Âu vẫn là thị trường xuất khẩu sản phẩm tinh chế chính của Nga; tuy nhiên, trong khoảng thời gian một tháng, một sự thay đổi lớn đã xảy ra", nhà môi giới tàu chở dầu E A Gibson cho biết.

Khoảng cách xa hơn, ô nhiễm nhiều hơn

Được đo bằng dặm hàng hóa, nhân số lượng hàng hóa tính bằng tấn theo quãng đường di chuyển tính bằng hải lý, lượng vận chuyển sản phẩm dầu của Nga đến Brazil trong tháng 3 đã tăng lên 3,07 tỷ tấn-hải lý (MT-NM) từ 941 triệu MT-NM vào tháng 11, theo dữ liệu từ công ty định giá VesselsValue.

Các chuyến hàng từ Nga đến Nigeria đã tăng lên 1,88 tỷ MT-NM trong tháng 3 từ con số 0 trong tháng 11, ước tính của VesselsValue cho thấy.

Vận chuyển các sản phẩm dầu sạch từ Nga đến Saudi Arabia trong tháng 3 đã tăng lên 1,75 tỷ MT-NM từ 31 triệu MT-NM trong tháng 11, trong khi các chuyến hàng đến Các Tiểu vương quốc Ả Rập Thống nhất là 4,43 tỷ MT-NM trong tháng 3, tăng từ 2,85 tỷ MT-NM trong tháng 11, các dữ liệu cho thấy.

Cũng trong tháng 3, các sản phẩm dầu sạch của Nga xuất khẩu sang Togo đạt 973 triệu MT-NM, tăng so với con số 0 trong tháng 11.

Về khối lượng, Brazil nhập khẩu các sản phẩm dầu từ Nga vào khoảng 284.000 tấn trong tháng 2, tăng từ 73.300 tấn trong tháng 9, theo dữ liệu của VesselsValue. Ngược lại, xuất khẩu của Nga sang Hà Lan giảm xuống 238.200 tấn trong tháng 2 so với 1,15 triệu tấn trong tháng 9.

Những khoảng cách xa hơn đó đang khiến chi phí vận chuyển các sản phẩm từ Nga cao hơn nhiều so với từ Châu Âu.

Theo ước tính của thị trường, giá cước vận chuyển từ Vương quốc Anh/lục địa Châu Âu đến Tây Phi được niêm yết ở mức 55,77 USD/tấn cho một tàu chở sản phẩm có tải trọng tiêu chuẩn 37.000 tấn. Con số đó thấp hơn nhiều so với mức giá niêm yết là 174,24 USD/tấn đối với các chuyến hàng từ các cảng Baltic của Nga đến Nigeria, 103,84 USD đến Ma-rốc và khoảng 150 USD đến Ai Cập.

Khi các con tàu di chuyển xa hơn, điều đó cũng có khả năng dẫn đến lượng khí thải lớn hơn từ các ống khói.

Dựa trên dữ liệu trước đại dịch, quãng đường tăng thêm 10% đối với tất cả các tàu chở dầu đi và đến khu vực kinh tế châu Âu sẽ làm tăng lượng khí thải của họ lên khoảng 1,5 triệu tấn carbon dioxide, tương đương với lượng khí thải của khoảng 750.000 ô tô mỗi năm ở châu Âu. Valentin Simon, nhà phân tích dữ liệu của tổ chức tư vấn Giao thông & Môi trường ở Brussels cho biết.

Tham khảo: Refinitiv