beFood bị dừng từ khi chưa ra mắt: Nhìn lại cuộc chiến ‘khô máu' thị trường giao đồ ăn tại Việt Nam

Là tân binh của ngành vận tải công nghệ, nền tảng gọi xe be thuộc Be Group đạt 350.000 chuyến xe/ngày, 50.000 tài xế, mở rộng 9 tỉnh thành, khoảng 40 triệu chuyến đi sau 10 tháng, nhanh chóng đứng Top 3 thị trường Việt Nam. Giữa trận chiến khốc liệt, be đang phát đi tín hiệu đáng ghi nhận. Song trong động thái mới đây, be chính thức tạm dừng dịch vụ giao đồ ăn beFood - vốn là thị trường màu mỡ đang có sự cạnh tranh khốc liệt của GrabFood với Now, Go-Viet...

Tại sao lại màu mỡ? Với một nền kinh tế đang đi lên, thu nhập được nâng cao, người dân sẵn sàng chi tiền nhiều hơn cho những dịch vụ tiện lợi. Chưa kể, cuộc cách mạng công nghệ đang thay đổi thói quen tiêu dùng của khu vực nói chung và Việt Nam nói riêng, thống kê cho thấy ngày càng nhiều người - đặc biệt dân văn phòng, sinh viên… - sử dụng dịch vụ đặt thức ăn trực tuyến hàng ngày.

Báo cáo phân tích của Euromonitor cũng thể hiện, thị trường đặt món trực tuyến ở Việt Nam giá trị khoảng 33 triệu USD vào năm 2018 và dự báo sẽ đạt hơn 38 triệu USD vào năm 2020 với tốc độ tăng trưởng trung bình ở mức 11%/năm.

Trong miếng bánh màu mỡ ấy, nhiều tay chơi nhảy vào khai thác, từ Now (thuộc Foody), FoodPanda, Lala (thuộc Scommerce), Vietnammm, LoShip (thuộc Lozi), GrabFood đến Baemin (Hàn Quốc); và cũng không ít chiến binh đã dừng cuộc. Mặc dù được hậu thuẫn từ nhiều phía, dĩ nhiên vì những đơn vị khai thác mảng giao đồ ăn đều có nền tảng về vốn, công nghệ… song với một cuộc chiến ‘khô máu’ thì các bên phải thực sự sẵn sàng, đồng thời ‘cân đong đo đếm’ hiệu quả cho những lĩnh vực còn lại.

Chia sẻ với chúng tôi, đại diện be xác nhận đang tạm hoãn kế hoạch giao đồ ăn sau 6 tháng nghiên cứu, chuẩn bị. Song, tạm ngừng không có nghĩa là ngừng hẳn, và be sẽ chính thức có câu trả lời vào tháng 12/2019.

Luôn khẳng định be hoàn toàn có cơ hội trong mảng food; tuy nhiên ‘đốt tiền’ cho mảng mới sẽ ảnh hưởng đến cuộc chiến hiện tại về vận chuyển hành khách. Do đó, ban lãnh đạo quyết định chấp nhận kết quả ‘thai chết lưu’ mảng beFood để dồn lực cho Ride-hailing (gọi xe).

Hậu thuẫn bởi nền tảng, vốn… thậm chí chỉ đánh ngách cũng không thể tồn tại

Từ câu chuyện beFood, nhìn lại thị trường giao đồ ăn Việt không ít tên tuổi chóng đến vội đi. Chúng ta có lẽ nghe nhiều nhận định đây cuộc chơi không dễ ăn, tuy nhiên đi chi tiết vào những dự án từ lúc thị trường còn sơ khai như FoodPanda, Vietnammm cho đến công cuộc đánh ngách như LoShip (chuyên trà sữa) cũng ‘chết’; thậm chí người còn trụ lại như Now, GrabFood ‘ngập ngụa’ thua lỗ; bức tranh ‘khô máu’ mới càng rõ nét: Tương tự Ride-hailing, giao đồ ăn là một chiến trường ‘đốt tiền’ và chưa một ai thấy được điểm hòa vốn.

Là một trong 3 viên gạch đầu tiên của thị trường, FoodPanda nhanh chóng rút khỏi thị trường vào cuối năm 2015.

Mới đây, Vietnammm ‘bán mình’ cho Baemin của Woowa Brothers, đơn vị đang cung cấp dịch vụ giao nhận đồ ăn Baedal Minjok hàng đầu Hàn Quốc. Điều đáng nói, Vietnammm từng ghi nhận một số thành công nhất định tại châu Âu. Về Việt Nam, Vietnammm cũng ‘khôn khéo’ chọn thị trường ngách expat (những người làm việc văn phòng đến từ nước ngoài), nhưng vẫn thua cuộc.

Tương tự, LoShip cũng chọn ‘tiết kiệm’ kinh phí khi định vị thị trường gia nhập là trà sữa với câu tagline "Mua và ship trà sữa cho bạn", tên tuổi hãng đến nay có thể nói mờ nhạt trên thị trường.

Đáng kể nhất là Lala, sớm triển khai dự án Food Delivery vào cuối năm 2017, trước khi GrabFood xuất hiện; tung khuyến mãi lớn ngay khi mới chào hàng; được hậu thuẫn bởi hệ thống Scommerce - đặt biệt Ahamove với tệp khách hàng, đầu mối là các quán ăn hiện có… Lala dù rộn ràng ngày bước vào rồi cũng đã lẹ làng ngày rút lui.

Trả lời báo giới, đại diện Lala phân trần Food Delivery gặp thách thức lớn trước Delivery Now đã ăn sâu vào tâm trí người dùng, bên cạnh đối thủ mạnh GrabFood. Tuy nhiên tựu trung, việc rút lui của hầu hết các hãng đều do không tiềm lực để tiếp tục cuộc chơi, nhiều chuyên gia cho hay.

Quan điểm trên cũng được hỗ trợ bởi việc liên tục ‘khát’ vốn trong bức tranh tài chính thua lỗ của hai tay chơi đáng gờm hiện nay: Now và GrabFood.

Người còn trụ lại cũng ngập ngụa thua lỗ

Với Foody, theo nguồn tin Deal Street Asia, tháng 9/2017 doanh nghiệp đã được SEA mua lại 82% vốn với giá 64 triệu USD. Trong đó, SEA mệnh danh là startup kỳ lân đầu tiên của Đông Nam Á với sản phẩm chính là game online, Shopee và Airpay. Năm 2016, SEA được định giá khoảng 3,75 tỷ USD, hiện đang niêm yết tại Mỹ.

Mặc dù được về đội mạnh, Now cũng phải thu hẹp và chấp nhận buông bỏ thị trường Indonesia. BCTC của Foody còn cho thấy khoản lỗ hơn 430 tỷ đồng trong năm 2018, gần 4 lần so với mức lỗ năm 2017 và hơn 10 lần so với năm 2016. Lỗ lũy kế đến cuối năm 2018 của doanh nghiệp này ở mức gần 612 tỷ đồng, trong khi năm 2016 - thời điểm trước khi bán cổ phần cho SEA - doanh nghiệp này mới lỗ lũy kế hơn 67 tỷ đồng.

Hay với Grab, thống kê nôm na đơn vị đến nay đã huy động được khoảng 8 tỷ USD, và mức chi tiêu đâu đó hết 6-7 tỷ USD. Cuối năm 2018, Grab ghi nhận khoản lỗ ròng gần ngàn tỷ đồng, tiếp tục tăng mạnh so với con số các năm trước.

Bên cạnh công cuộc ‘đốt tiền’ cạnh tranh để có thị phần, thói quen sử dụng tiền mặt của khách hàng Việt một mặt cũng tạo nên rào cản trong thị trường giao đồ ăn, giới quan sát ghi nhận. Các hãng đang phải cân đối rủi ro và sự hài lòng của khách hàng khi chấp nhận thanh toán COD - thanh toán tiền mặt khi nhận hàng. COD thực tế đang dẫn đến nhiều trường hợp ‘bùng hàng’ gây nhiều thiệt hại cho cả hãng cũng như tài xế; điển hình nhất là 3 vụ giao trà sữa qua GrabFood trị giá hàng triệu đồng/đơn đang gây dậy sóng dư luận tại Tp.HCM.

Vừa ra mắt Go-Food mới đây, GoViet cũng áp dụng chính sách buột tài xế Go-Food phải ứng tiền ra để mua hàng trước theo yêu cầu của khách hàng, do đó các shipper phải chờ đợi chế biến và chấp nhận rủi ro khách hủy đơn hàng.