Chủ tịch Quốc hội: Kiểm toán Nhà nước cần tăng cường họp báo công khai

Sáng 12/9, tại phiên họp 26, Ủy ban Thường vụ Quốc hội cho ý kiến về báo cáo công tác năm 2023 và kế hoạch kiểm toán năm 2024 của Kiểm toán Nhà nước (KTNN)

Giảm 67 đoàn, bớt chồng chéo

Trình bày báo cáo, Phó Tổng KTNN Doãn Anh Thơ cho biết, với phương châm “làm ít nhưng chất”, hạn chế tối đa sự xuất hiện các đoàn kiểm toán trên 1 địa bàn, tránh chồng chéo, trùng lắp với cơ quan thanh tra, kiểm tra theo Nghị quyết 75/2022/QH15 của Quốc hội, kế hoạch kiểm toán (KHKT) năm 2023 đã giảm 49 nhiệm vụ (tương ứng giảm 67 đoàn) so với năm 2022.

Ngoài tăng cường kiểm toán báo cáo quyết toán của bộ, cơ quan trung ương, địa phương và kiểm toán hoạt động, chuyên đề theo Chiến lược phát triển KTNN, KHKT đã lựa chọn kiểm toán các chủ đề lớn, chuyên đề có phạm vi rộng được Quốc hội, dư luận xã hội quan tâm. Đồng thời kịp thời bổ sung một số nhiệm vụ kiểm toán theo yêu cầu của Ban Chỉ đạo Trung ương về phòng chống tham nhũng, lãng phí, tiêu cực và của Thủ tướng Chính phủ.

Đến 31/8/2023, toàn ngành đã xét duyệt 127 KHKT, triển khai 114/166 đoàn kiểm toán, kết thúc kiểm toán 93 cuộc, lãnh đạo KTNN đã tổ chức xét duyệt 94 dự thảo báo cáo kiểm toán, phát hành 61 báo cáo kiểm toán.

Sơ bộ kết quả kiểm toán đối với 61 báo cáo kiểm toán đã phát hành, KTNN kiến nghị xử lý 10.723 tỷ đồng; kiến nghị hủy bỏ, sửa đổi, bổ sung và ban hành mới 90 văn bản quy phạm pháp luật và văn bản quản lý không phù hợp; kiến nghị chấn chỉnh, xử lý trách nhiệm theo quy định của pháp luật nhiều tập thể, cá nhân đối với từng sai phạm.

Ông Doãn Anh Thơ cũng cho biết, sơ bộ đến 31/8/2023, số thực hiện kiến nghị kiểm toán năm 2022 về xử lý tài chính là 48.227/71.605 tỷ đồng, đạt tỷ lệ 67,4% (cùng kỳ năm trước 56,3%); các cơ quan đã sửa đổi, bổ sung và ban hành mới 19/270 văn bản quy phạm pháp luật thay thế các văn bản không phù hợp; có 33/183 báo cáo có kiến nghị về kiểm điểm trách nhiệm tập thể, cá nhân được thực hiện.

Báo cáo thẩm tra do Phó Chủ nhiệm Uỷ ban Tài chính - Ngân sách (TC-NS) Nguyễn Thị Phú Hà cho biết, trong 8 tháng đầu năm 2023, KTNN đã có nhiều nỗ lực trong triển khai thực hiện công tác năm 2023 và đạt được nhiều kết quả tích cực.

Tuy vậy, cơ quan thẩm tra đề nghị làm rõ lý do việc việc triển khai KHKT 8 tháng đầu năm 2023 chậm và thấp hơn so với cùng kỳ.

“So với cùng kỳ năm 2022, số kiến nghị sửa đổi, bổ sung ban hành văn bản quy phạm pháp luật, tương đương cùng kỳ năm trước. Tuy nhiên, số kiến nghị xử lý 8 tháng đầu năm 2023 chỉ bằng 20,6% cùng kỳ năm 2021 và 48,7% cùng kỳ năm 2022. Đề nghị KTNN đánh giá làm rõ nguyên nhân kết quả khá thấp này” – bà Nguyễn Thị Phú Hà nói và đề nghị bổ sung đánh giá sâu sắc hơn các tồn tại, hạn chế cũng như giải pháp khắc phục.

Về dự kiến kế hoạch kiểm toán năm 2024, cơ quan của Quốc hội đề nghị tiếp tục rà soát, nghiên cứu cắt giảm số lượng các cuộc kiểm toán hoạt động, kiểm toán chuyên đề, kiểm toán lĩnh vực đầu tư xây dựng, chương trình, dự án, lĩnh vực doanh nghiệp, tập trung lựa chọn các chuyên đề, lĩnh vực thường xuyên có nhiều vi phạm hoặc có nguy cơ dễ phát sinh sai phạm để kịp thời phát hiện, chấn chỉnh, thu nộp về NSNN, không gây thất thoát NSNN, tài sản nhà nước.

Công khai, minh bạch là “vũ khí” rất quan trọng

Góp ý, Phó Chủ tịch Quốc hội Nguyễn Khắc Định bày tỏ đồng tình với việc giảm số lượng và nâng cao chất lượng kiểm toán để giảm phiền hà cho đối tượng kiểm toán. Việc phối hợp với cơ quan của Quốc hội tổ chức các phiên giải trình hiệu quả nên cần tiếp tục làm mạnh hơn nữa.

Tuy vậy, ông cũng băn khoăn thực tế nhiều năm qua kiến nghị kiểm toán rất nhiều nhưng kết quả thực hiện chưa cao và chưa rõ lý do. Do đó, việc giải trình thực hiện đến đâu, vì sao chưa thực hiện hay kiến nghị chưa phù hợp cần được làm rõ.

Nhấn mạnh KTNN ngày càng khẳng định được vai trò, Phó Chủ tịch Quốc hội đề nghị chú ý đẩy mạnh ứng dụng công nghệ thông tin, đổi mới phương pháp kiểm toán để tăng cường công khai, minh bạch.

Cho ý kiến, Chủ tịch Quốc hội Vương Đình Huệ đánh giá KTNN có nhiều đổi mới tích cực. Thời gian tới cần tiếp tục bám sát mục tiêu tăng cường năng lực, hiệu lực, hiệu quả để đáp ứng yêu cầu; phương châm thà làm ít mà tốt, do đó cần tăng cường ứng dụng công nghệ thông tin, phối hợp thực hiện nhiệm vụ.

Nhấn mạnh việc siết chặt kỷ luật, kỷ cương tài chính ngân sách, ông Vương Đình Huệ cho rằng mỗi năm kết quả thanh tra, kiểm toán phát hiện và ử lý nhiều sai phạm cho thấy công tác này được thực hiện đến nơi đến chốn, song cũng lo vì sao công cụ này hoạt động thường xuyên liên tục như thế mà sai phạm không giảm. Qua quyết toán hàng năm có nhiều vấn đề nói hết năm nọ đến năm kia vẫn cứ tiếp diễn.

Ủng hộ phương châm “làm ít nhưng chất”, Chủ tịch Quốc hội đề nghị kiểm toán có trọng tâm, trọng điểm, có tác động lan toả, cùng với đó đề cao tính công khai, minh bạc, khách quan, trung thực. Công khai, minh bạch là một trong những “vũ khí” quan trọng nhất của kiểm toán.

“Các đồng chí chủ yếu mới đăng tải lên cổng. Phải tổ chức họp báo theo quy định. Riêng kiểm toán năm là phải họp báo công khai. Lựa chọn kiểm toán trọng điểm, chuyên đề để công khai. Một mặt cho thấy sức mạnh của kiểm toán, mặt khác để công luận giám sát anh làm đúng chưa. Trước đây chuyên đề quan trọng đều có họp báo. Như thế rất tốt” – ông Vương Đình Huệ nói.

Chủ tịch Quốc hội cũng lưu ý kiểm toán tư vấn phải sâu sắc hơn, phản biện phải sắc bén hơn, xử lý sai phạm nghiêm khắc hơn, nhất là sai phạm trong ban hành văn bản. Năm nay tập trung đánh giá tác động của các văn bản ban hành sai để đề xuất xử lý nghiêm sai phạm vì thực tế ban hành ra rất nhiều “giấy phép con”, văn bản không đúng pháp luật.

Phát biểu tại phiên họp, Phó Thủ tướng Trần Lưu Quang cho biết, Chính phủ sẽ chỉ đạo cơ quan liên quan tăng cường phối hợp với kiểm toán để tránh chồng chéo bởi “cơ sở cũng than phiền vì tiếp nhiều đoàn”. Cạnh đó, chỉ đạo tăng cường kết nối theo hướng chuyển đổi số, tiếp cận cơ sở dữ liệu quốc gia giúp kiểm toán thuận lợi hơn.

Phó Thủ tướng cũng đề nghị quan tâm lựa chọn đối tượng kiểm toán có ảnh hưởng lớn, nguy cơ sai phạm cao. Chia sẻ với khó khăn của kiểm toán, ông cho rằng, đâu đó vẫn còn quy định chưa phù hợp nên có kiến nghị đúng luật nhưng khó khả thi khi thực hiện. Kiểm toán cũng là ngành nghề rất nhạy cảm nên cần tăng cường kiểm tra, kiểm soát nội bộ, triển khai kế hoạch PCTN, tiêu cực một cách thực chất.