Kiểm toán 27 dự án BOT: Nhiều đơn vị dựa trên số liệu thống kê trong 2 đến 3 ngày để nội suy ra lưu lượng phương tiện 365 ngày

Trong phiên chiều nay của Kỳ họp thứ 3, Quốc hội Khóa XIV, Tổng kiểm toán Nhà nước là ông Hồ Đức Phớc đã trình bày Báo cáo kiểm toán quyết toán ngân sách nhà nước năm 2015.

Trong báo cáo này, một số vấn đề liên quan đến các dự án đầu tư theo các hình thức đã được Kiểm toán nhà nước nhắc đến. Báo cáo nhấn mạnh rằng có nhiều dự án có tiến độ thực hiện đầu tư chậm so với kế hoạch ban đầu, tuy nhiên các chủ đầu tư và các đơn vị có liên quan vẫn chưa làm rõ nguyên nhân chậm tiến độ để qua đó xử lý, xử phạt theo quy định.

Đồng thời, ngoài các hạn chế sai sót trong quá trình đầu tư, công tác quản lý các dự án đầu tư vẫn còn bộc lộ nhược điểm, sai phạm, tùy tiện, lãng phí, gây khó khăn cho người dân, doanh nghiệp.

Một trường hợp điển hình được kiểm toán nhà nước chỉ ra là 27 dự án đầu tư theo hình thức hợp đồng BOT. Cụ thể, theo thông báo số 55/TB-VPCP ngày 21/2/2012 của Văn phòng Chính phủ và văn bản số 979/TTg-KTN ngày 5/7/2013 của Thủ tướng Chính phủ thì hiện tại, do vẫn chưa có các tiêu chí lựa chọn dự án được đầu tư theo hình thức BOT nên hầu hết các dự án BOT đều vẫn áp dụng hình thức chỉ định Nhà đầu tư và chỉ định nhà thầu thi công mà không hề thực hiện đấu thầu.

Đồng thời, nhiều dự án BOT vẫn còn sai sót trong việc xác định tổng mức đầu tư hay không thực tế trong việc xác định lưu lượng phương tiện giao thông không phù hợp với thực tế. Nhiều đơn vị dựa trên số liệu thống kê của Tư vấn khảo sát chỉ trong 02 đến 03 ngày để nội suy ra lưu lượng phương tiện 365 ngày, hoặc căn cứ kết quả khảo sát lưu lượng phương tiện của Tổng cục đường bộ Việt Nam đã cũ để nội suy.

Vấn đề nghiệm thu, thanh toán cũng sải ra nhiều sai sót. Cụ thể, kết quả kiểm toán các dự án BOT trong năm 2016 đã giảm trừ chi phí đầu tư thực hiện 1.150,46 tỷ đồng, sai khối lượng 180,37 tỷ đồng; sai định mức 41,64 tỷ đồng; sai đơn giá 143,17 tỷ đồng; sai khác hoặc chưa đủ điều kiện nghiệm thu, thanh toán tới 785,28 tỷ đồng.

Ngoài ra, một số vấn đề còn lại của 27 dự án BOT được Kiểm toán nhà nước chỉ ra là góp vốn chủ sở hữu chưa đúng tỷ lệ cam kết; tiến độ thi công chưa đảm bảo; chưa có cơ chế kiểm tra, kiểm soát quá trình thu phí để xác định lưu lượng phương tiện giao thông thực tế qua trạm thu phí; khoảng cách một số trạm thu phí không đảm bảo quy định tối thiểu 70km.

Qua kiểm toán, Kiểm toán nhà nước đã kiến nghị giảm thời gian thu phí hoàn vốn của 27 dự án được kiểm toán so với phương án tài chính ban đầu thời gian tổng cộng 107,4 năm. Trong đó, dự án giảm nhiều nhất là dự án công trình mở rộng QL1 qua đoạn Km 1488-Km1525, tỉnh Khánh Hòa, với số giảm 13 năm 01 tháng, 12 ngày.